Жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған



Pdf көрінісі
бет39/44
Дата19.01.2017
өлшемі5,06 Mb.
#2257
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   44

Су  бойынша.  Астана  қаласының  әкімдігімен 
Есіл өзенінің арнасының су айдынын тазалау және 
камысты  шабу  бойынша  жұмыстар  тұрақты 
жүргізілуде.  Сонымен,  2015  жылдың  бірінші 
тоқсанының соңынан бастап қазіргі  уақытқа  дейін 
807  тонна  қоқыс  жиналып,  шығарылды.  Осы  іс-
шараларға  98  жұмысшы,  соның  ішінде  17  бірлік 
арнайы техника, 8 қайық жұмылдырылған. 
Волонтерлер 
мен 
қоғамдық 
ұйымдарды 
тартумен Есіл өзені мен оның салаларының жағалау 
аумақтарын жинау бойынша экологиялық акциялар 
өткізілді,  оған  Л.Н.  Гумилев  атындағы  Еуразия 
Ұлттық  университеті  мен С. Сейфуллин атындағы 
Қазақ 
агро-техникалық 
университетінің     
студенттері қатысты. 
«Ішкі 
су 
көлігі 
туралы» 
Қазақстан 
Республикасы Заңының 9-бабы 1-тармағының 26-2) 
тармақшасына  сәйкес,  Есіл  өзенінің  кеме  жүзетін 
учаскесін  құру,  ұстау,  дамыту  және  қауіпсіз 
пайдалануға  беру  мақсатында  «Есіл-Астана» 
МКҚК жалпы сомасы 44 млн. астам теңгеге Астана 
қаласының  әкімшілік-аумақтық  шекарасы  шегінде 
жол  жұмыстары  қамтамасыз  етілген.  Жол 
жұмыстары  9,4  шақырым  ұзақтығымен  кеме  жүзу 
учаскесінде  навигациялық  жағдайдың  белгілерін 
қою  және  қызмет  көрсетуді,  зерттеудін,  түпті 
тереңдету  жұмыстарын  қосады.  2015  жылы  түпті 
тереңдету  жұмыстарының  жалпы  көлемі  6  494  м3 
құрады.  Сарыбұлақ  жылғасы  арнасының  тиісті 
санитарлық жағдайын қамтамасыз ету  мақсатында 
әкімдікпен  жұмыс  тобы  құрылған.  Комиссиялық 
тексерудің барысында «Бахус» сауда орталығының 
ауданында Сарыбұлақ жылғасының бойында және 
жеке  секторда  тұрмыстық  қатты  қалдықтармен 
ластану  (бұдан  әрі  -  ТҚҚ),  ағын  суларды  төгу 
фактілері  анықталған.  Сарыбұлақ  жылғасының 
жағалауы  аймақтарының  бойымен,  Мұзтау  көшесі 
бойынша  су  объектілерін  ластайтын  жеке  үйлер 
(дәретханаларымен, 
моншаларымен 
және 
қораларымен) бар.  
Астана  қаласы  мәслихатының  2004  жылғы  30 
наурыздағы  N  28/6-ІІІ  шешімімен  бекітілген 
«Аббаттандыру,  санитарлық  жабдықтау,  жинау 
жұмыстарын ұйымдастыру және Астана қаласының 
аумағында 
тазалықты 
қамтамасыз 
ету 
қағидаларын» бұзғаны үшін, Сарыбұлақ жылғасына 
тұрмыстық  қоқыстарды  тастағаны  және  сұйық 
қалдықтарды 
ағызуғаны 
үшін 
әкімшілік 
жауапкершілікке  47  жеке  үй  иелері  тартылған.  Су 
айдынын  шайырлар  мен  ТҚҚ-дан  мезгілсіз 
тазалағаны  үшін  әкімшілік  жауапкершілікке  138 
740 теңге сомасына заңды тұлғалар тартылған.  
Жоғары аталған жұмыстар проблемалардың тек 
бір  бөлігін  шешуде.  Осыған  байланысты,  Астана 
қаласының  бюджеті  қаражатынан  Сарыбұлақ 
жылғасының  арнасын  көркейтумен,  жағасын 
нығайтумен  және  су  қорғау  белгілерін  қоюмен 
қайта  қалпына  келтіру  бойынша  жұмыстар 
жоспарлануда.  
Қазіргі таңда, темір жол көпірінен ЖЭО-1 дейін 
және  ЖЭО-1-ден  қаланың  солтүстік  шекарасына 
дейінгі бөлігінде Сарыбұлақ жылғасының арнасын 
қайта  құру 
бойынша 
жобалар 
әзірленуде, 
жұмыстардың  аяқтау  мерзімі  –  2016  жылдың      
үшінші тоқсаны.  
Ақбұлақ  жылғасы  су  ресурстарының  түріне 
жылдық суағардың 90%-ынан артығын беретін тек 
қар  қорек  көзіне  жатады.  Автоматты  түрде  су 
тастайтын  құрылған  тіреп  тұратын  бөгет  үшін 
ағынның 
жылдамдығы 
баяуланды, 
соның 
нәтижесінде 
Ақбұлақ 
жылғасының 
түбінің 
тұнбалануы байқалады және табиғи жолмен тазалау 
қамтамасыз  етілмейді.  Бүгінгі  күні  жалпы  сомасы 
794 842,0 мың теңгеге Ақбұлақ жылғасының түбін 
тереңдету  бойынша  жоба  әзірленді.  2015  жылдың 
19-20 
тамызында  өткен  жаңа  бастамаларға 
қаржылай  қаражаттарды  бөлуге  мораторий  орнату 
жөніндегі  «Экономикалық  саясаттың  жүйелік 

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
193
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1

Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2

 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а

П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П

 
шаралары туралы» жиналысы барысында берілген, 
мемлекет  басшысының  тапсырмасына  сәйкес  осы 
жобаны жүзеге асыру уақытша тоқтатылды. 
Қалдықтар  бойынша.  2020  жылға  дейін 
қалдықтарды 
басқару 
жөніндегі 
өңірлік 
бағдарламаны 
әзірлеу 
Астана 
қаласында 
қалдықтарды  қайта  өңдеудің  тереңдігін  85-90%-ға 
дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. 
«Астана  Эко-Полигон  НС»  МКК  басқару 
ведомствоға 
бағынысты 
кәсіпорынмен 
Бағдарламаны  әзірлеуге  ПрайсуотерхаусКуперс 
Такс  энд  Эдвайзори  халықаралық  консалтингтік 
компаниясымен келісім-шарт жасалды.  
Бағдарламада келесі бағыттар қарастырылатын 
болады:  Астана  қаласы  үшін  қалдықтарды  қайта 
өңдеу  бойынша  аса  қолайлы  технологияларды 
анықтау 
және 
сараптама 
жүргізу; 
өзіне 
қалдықтарды  жинауды,  тасымалдауды,  қайта 
өңдеуді  және  көмуді  қосатын  қалдықтарды 
басқарудың  кешендік  жүйесін  құру;  Қазақстан 
Республикасының  инвестицияларды  тарту  үшін 
қалдықтарды  қайта  өңдеу  ортасында  қажет 
тарифтік  саясатты  әзірлеу  бөлігінде  қолданыстағы 
заңнамаға  тиісті  өзгертулер  мен  толықтырулар 
енгізу.  
Бағдарламаны  әзірлеу  қалдықтарды  басқару 
жүйесін  жаңарту  үшін  инвесторды  анықтауға 
халықаралық  конкурсты  өткізумен  2016  жылдың 
екінші  тоқсанында  аяқтау  жоспарлануда.  ҚР 
Экологиялық  кодексінің  19  бабына  сәйкес 
бағдарлама 
Астана 
қаласы 
мәслихатымен 
бекітілетін болады. 
Көгалдандыру  және  абаттандыру  бойынша. 
Адамдар  өмір  сүруі  үшін  экологиялық  қолайлы 
аймақтар  мен  аумақтар  құру,  көгалдандыру  және 
абаттандыруды 
өткізу 
жолымен 
қаланың 
экологиялық 
инфрақұрылымын 
дамытуға 
байланысты жұмыстар жүргізілуде, осылайша 2016 
жылы 
және 
алдағы 
болашақта 
қаланың 
экологиялық  жағдайын  жақсарту  жоспарлануда. 
Жергілікті  ерекшеліктерді  ескере  отырып,  астана 
аумағында  осы  жағдайда  өсіп-өнуге  қабілетті 
ағаштар  отырғызылады.  Олардың  ішінде  терек, 
қызыл  тал,  сүйелді  қайың,  шаған  жапырақты 
үйеңкі,  қарапайым  қарағай,  сібірлік  шырша  және 
т.б.  Жалпы  алғанда  «Астана-Көгалдандыру»  АҚ 
көшеттікте  Астана  қ.  көгалдандыру  үшін  ағаштар 
мен көшеттердің 39 түрі өсіріледі, соның ішінде осы 
өңірге  бейімделген  өсімдіктердің  16  жаңа                
түрі кіреді.    
2015  жылы  Жеңіс  күнінің  70-жылдығын 
мерекелеу 
аясында 
генерал 
Панфиловтың 
ескерткішімен  және  28  панфиловшы-батырлар 
саябағының 
құрылысы 
аяқталды, 
Ақмола 
батырларының  ескерткішімен  саябақ  қалпына 
келтірілді.  Сондай-ақ,  2  саябақтың  құрылысы 
жүргізілді:  Қоғалжын  тас  жолы  бойындағы  саябақ 
және  Құсмұрын  және  Тарбағатай  көшелерінің 
арасында, Көктал-2 тұрғын үй массивіндегі саябақ.  
2016  жылы  2  учаскеде  парктік  аймақтың 
құрылысын  бастау  жоспарлануда,  «Арай»  паркіне 
жалғасқан және Жалайыр көшесі ауданындағы бір 
саябақ.    Астана  маңайындағы  орман  массивіне 
күтім жүргізілуде – «Жасыл белдеу». Оның ауданы 
14,8  мың  га.  асады,  онда  9,7  млн.  шамасында 
ағаштар және 1,9 млн. шамасында көшеттер өседі.   
2012 жылдан 2015 жылдар аралығында бірінші 
және  екінші  кезеңдегі  жобаны  жүзеге  асыру 
аясында 1 032 га. ауданында 1 493 000 жабық тамыр 
жүйесімен  екпе  көшеттер  отырғызылды,  180  га. 
ауданында  көп  жылдық  шөптер  (балды)  себілді. 
Орташа ұласып өсуі 90 %-ды құрайды. 2016 жылы 
291  га.  ауданында  353  560  дана  екпе  көшеттерін 
отырғызу жоспарлануда. 2017 жылдан 2030 жылға 
дейін 9827 га. бар жалпы орманға жарамды аумақта 
жобалардың  төрт  кезеңінде  ағаш  отырғызуды 
жүзеге асыру жоспарлануда, оның ішінде 2 792 га. 
4,1  млн.  аса  дана  жабық  тамыр  жүйесімен  екпе 
көшеттер  отырғызылатын  болады,  биотоптар 
құрылған  және  1749  га.  шөптер  егілді.  Ағымдағы 
уақытта  жасыл  белдеудің  аумағында  қояндардың, 
түлкілер  мен  қарсақтардың  тіршілік  ету  алаңы 
болып  келеді,  ал  құстардан  көбіне  шілдер  мен 
қырғауылдар.  5  жылдың  ішінде  инкубациялау 
жолымен  қырғауылды  көбейтуге  4483  дара 
бөлінген.  Одан  әрі  ұдайы  өндіріс  пен  дамыту 
мақсатында 2015 жылы жасыл белдеудің ауданына 
бостандыққа  4083  дана  жіберілді.  Қазіргі  таңда 
торлы орындарда 400 ересек басы және 1500 астам 
балапан қырғауылдар бар.   
Қырғауылдың 
тіршілік 
ету 
алаңының 
мониторингісі жасыл белдеудің үлкен аудандарына 
жыл сайынғы таратылғандығын көрсетеді, олардың 
еркіндікте  белсенді  көбеюі  байқалады.  Астананың 
тұрғындары  мен  қонақтарының  демалысы  үшін 
экологиялық  қолайлы  жағдайларды  құру  үшін 
көгалдандырумен  қатар, инфвестициялық жобаның 
аясында 
«Жасыл 
белдеудің» 
аумағында 
мемлекеттік-жеке 
серіктестік 
қағидаларында 
инвесторларды  тартумен  екі  демалыс  орынды 
орман парктік аймақтарды құру жоспарлануда:  
1) «Жасыл белдеудің» оңтүстік-батыс бөлігінің 
25  га.  аумағында.  Инвестиция  көлемі:  2,6  млрд. 
теңгеден астам. 
2)  «Солтүстік  тізбек»  учаскесінің  100  га. 
аумағында.  Инвестиция көлемі: 4,4 млрд. теңгеден 
астам.
 
 

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
194
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1

Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2

 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а

П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П

 
11.16. АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ 
2014 жылдың жалпы көрсеткіші 
Субъектінің 
S, мың.га 
68,2 
Халқы мың адам 
1 552, 349 
ЖӨӨ 
млрд.тг. 
8 018,3 
2011-2014 жылдар аралығындағы мерзімге негізгі экологиялық көрсеткіштер 
Көрсеткіш 
2011ж. 
2012ж. 
2013ж. 
2014ж. 
ЖӨӨ бірл. шығарындылардың 
қарқындылығы, тн/млрд.тг. 
2,26 
2,11 
1,73 
5,43 
Атмосфераға ластағыш заттардың 
шығындылары, мың тонна. 
11,66 
12,08 
12,42 
43,54 
ҚОҚ жұмсалған шығындар 
6,37 
6,83 
5,76 
6,18 
ЖӨӨ бірл. қалдықтардың пайда болуының 
қарқындылығы, тн/млрд.тг. 
137,3 
117,4 
94,04 
74,9 
Пайда болған қалдықтардың жалпы саны, тн.  
672173 
672 693 
672 591 
600 565 
 
Алматы 
қаласы 
шеткі 
Оңтүстік-шығыс 
Қазақстанның  Іле  Алатау  тауының  етегінде 
орналасқан. Алматы қаласында 8 аудан. Халқының 
орташа  тығыздығы  1  шақ²  жерге  2  346  адам  
[11.16.01.]. 
Алматы 
қ. 
климаты 
шұғыл 
континенталды  болып  келеді  және  тау-алқап 
циркуляциясының  ықпалымен  сипатталады,  бұл 
әсіресе  тау  баурайынан  жазыққа  өтетін  аймақта 
тікелей 
орналасқан, 
қаланың 
солтүстік           
бөлігінде білінеді. 
Алматы  қаласының  аумағында  қоса  беріліп 
отырған аумақтарды ескере отырып 26 өзен мен 6 
жасанды  арна  тоғандары  орналасқан,  сонымен 
қатар  Д.  Қонаев  атындағы  Үлкен  Алматы 
арнасының  (ҮАА)  қала  учаскесі  (23,1  шақ).  Ірі 
өзендері  Үлкен  Алматы  (38  шақ),    Кіші  Алматы 
(34,6  шақ),  Есентай  (31,4  шақ)  болып  табылады. 
Барлық өзендер Балқаш көлінің бассейніне тиесілі. 
Олар  көбінесе  жіңішке  өзен  арнасымен  (10-15  м.) 
және  терең  шатқалдармен  екпінді  болып  келеді. 
Үлкен  Алматы  және  Кіші  Алматы,  Есентай 
өзендерінің  арналары  қаланың  шекарасында 
бетондалған  және  шағын  бассейндерге  бөлінген. 
Көбіне  бұл  өзендер  мұздықтар  мен  атмосфераның 
дымқылдығымен жабдықталады, су тасқыны шілде 
айының  басында  немесе  ауа  температурасының 
жедел  өсіп  кетуімен  байланысты  мұздықтардың 
белсенді  еруі  кезінде  болады,  бұл  уақытта  көбіне 
сел тасқындары байқалады. Таңертен су деңгейінің 
тәуліктің  ауытқу  маңызсыз,  ал  кешке  қарай 
мұздықтардың  күндізгі  еруімен  байланысты 
өзендердегі судың деңгейі 15-20 см. көтеріледі.   
Ықтимал  төтенше  жағдайлардың  және  су 
тасқынының алдын алу мақсатында, сонымен қатар 
өмір сүру мен демалыс үшін қолайлы жағдай жасау 
мақсатында 2007 жылдан бастап 2014 жылға дейінгі 
кезеңге  арналған  Алматы  қаласының  әкімдігімен 
120 шақырымнан  астам  арналарда қайта жаңғырту 
жұмыстары  жүргізілді,  17  өзен  және  2,0  млн.м2 
астам су қорғау жолақтары абаттандырылды. Үлкен 
Алматы өзенінің алқабында қаланың шекарасында 
қаланың  тұрғындары  үшін  демалыс  аймағын 
ұйымдастыру  мақсатымен  1971  жылы  2,3  млн.  м

көлемімен,  орташа  тереңдігі  12,1  м,  максималды 
тереңдігі  –  18  м.  Сайран  су  қоймасы  құрылған 
болатын. 
1980  жылдары  Алматы  облысындағы  бар 
суармалы  жерлер  мен  жаңаларды  игеруді  сумен 
қамтамасыз  етуді  жетілдіру  үшін  Үлкен  Алматы 
арнасы  салынған  болатын,  ол  Шелек  және 
Шамалған  өздерін  біріктірді.  Алматы  аумағында 
арна бойымен демалыс аймақтары құрылған, соның 
ішінде    Баума  орманының  ауданында,  Есентай 
өзенінің сол жағауында  және т.б.  
Алматының  топырақ  қабатының  құрамы  Іле 
Алатаудың  вертикалды  аймақтықпен  толықтай 
анықталады  –  биіктігінің  өзгеруімен  табиғи-
климаттық  аймақтар  да,  белдеуі  де,  тиісінше 
топырақты-өсімдік  қабаты  да  өзгереді.  Алайда 
Медеу  шатқалы  орташа  таулы  орман  шалғанды 
аймақтан  жоғары  орналасқан  аймақпен  шектеседі, 
ол  табиғи  ылғалдылықпен  қамтамасыз  етілген 
орманды  орман  шалғанды  топырақты,  қара  сұр 
орман  алқапты  және  май  сілтілі  топырақты  орман 
шалғынды  аймақта  орналасқан.  Төменірек  келесі 
белдеулермен  алқапты  тау  етегіндегі  аймақ 
орналасқан:  топырақты  жоғары  тау  етегіндегі 
белдеу  (1000-нан  1400  м.  дейін)  және  қара  қызыл 
топырақты  тау  етегіндегі  белдеу  (750-ден  1000  м. 
дейін).  Топырақтар  шамамен  төменгі  шекарасын 
алып  жатыр,  толық  дамыған  немесе  тіпті 
ұлғайтылған  пішін  және  әлемнің  құнарлы 
топырақтарының  бірі  болып  табылады  (8-13% 
қарашірік және басқа да қоректі заттар). Нақты осы 
жерде ХІХ ғасырдың екінші жартысында, қаланың 
көрсеткіштік  картасы  болған  алматылық  апорт  – 
алма  сорты  өсірілген.  Және  шығару  конусы 
облысында болып табылатын, көбіне қара қызғылт, 
қаланың негізгі топырағы болып табылатын қоңыр 
топырақ болады. 
Қаланың  сол  жақ  бөлігі  өте  ерекше  табиғи 
жағдайлармен ерекшеленеді және өзендермен және 
жыра-сайдың  алқаптарымен  терең  ендірілген 
бөлшектелген,  тау  етегіндегі  көлбеу  жазықтықпен 

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
195
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1

Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2

 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а

П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П

 
ұсынылған.  Бұл  аймақ  –  құм-малтатас  тұндыру 
елеулі 
тереңдікте 
жатқан 
орман 
тәріздес 
балшықтың  қуатты  қалыңдықта  жиылған  тау 
етегіндегі  шөл  дала.  Шығару  конустарының  тау 
етегіндегі  көлбеу  жазықтығына  ауысуымен  жақын 
маңайдағы  жер  асты  суларымен  тілме  пайда 
болады.  Осында  аймақтың  топырақтары  көптеген 
дақылдарды өсіру үшін жеткілікті құнарлы болатын 
Қызыл  шалғынды  және  шалғынды  сұр  жер          
болып табылады. 
Қалада дамыған көлік желісі бар: 9 троллейбус, 
2  трамвай  және  111  автобус  бағыттары  жұмыс 
жасайды.  Автобус,  трамвай  және  троллейбус 
қозғалыстарында 
автоматтандырылған 
диспетчерлік бақылау жүйесі жұмыс жасайды.  
2011  жылы  1-ші  муниципалдық  парк,  2013 
жылы 2-ші муниципалдық парк ұйымдастырылды, 
сығылған  табиғи  газ  метан  (СТГ)  бойынша  600 
бірлік  автобустар  балансында  болып  табылады. 
Автобустардың 
парктері 
жаңартылуда: 
жолаушылардың 
қызмет 
етуіндегі 
1535 
автобустардың  65%-дан  астамы  пайдалануы  5 
жылдан  аспайтын,  20%-дан  астамы  12  жылдан 
аспайтын,  15%  12  жылдан  асатын  мерзімдегі 
автобустар  құрайды.  СТГ  бойынша  400  бірл. 
халыққа  қызмет  көрсету  үшін  «Эко-Такси»  жеке 
тасымалдаушыға  сатып  алып  тапсырылды.  Қалада 
таксомотор  тасымалдарын  500  автокөлікпен  10 
тасымалдаушы  жүзеге  асырады.  30  жолаушылар 
жиналатын жерде такси тұрақтары жұмыс істейді. 
Коммуналдық 
көлікті 
экологияландыру 
бойынша  шаралар  қолданылуда  –  33  бірл. 
коммуналдық  арнайы  техника,  соның  ішінде  –  13 
бірл.  жүкті  өзі  түсіретін  «Камаз»  самосвал  жүк 
машинасы  мен  20  бірл.  табиғи  газда  қысылған 
«Камаз»  көшелерге  су  құю  машинасы  жұмыс 
істейді.  Газ  толтыру  станцияларының  желісі 
дамуда,  Алматы  қаласының  аумағында  6  АГТКС 
жұмыс істейді.  
2011  жылғы  желтоқсаннан  бастап  қаланың 
негізгі 
көшелерімен 
орталық 
бөлігін 
байланыстыратын ұзындығы 8,2 шақ, 7 станциясы 
бар метро желісі іске  қосылды. Метроның  бірінші 
желісінің  екінші  кезеңінің  екінші  іске  қосу 
кешенінің 
құрылысы 
бойынша 
жұмыстар 
жалғасуда 
(2017–2019 
жылдары); 
жер 
учаскелерінде  сатып  алу  және  шығарып  тастау 
бойынша  жұмыстары  жалғасуда.  Трасса  Абай 
даңғылынан  өтетін  бөлігінен  батыс  бағытында 
Алтынсарин  даңғылына,  Яссауи  даңғылына  дейін 
өтетін  болады  («Сары  Арқа»  станциясы  терең 
орналасқан  және  «Достық»  станциясы  таяз 
орналасқан). Алматы қаласының Орталық демалыс 
саябағының  аумағында  Орталық  Азиядағы  ең  ірі 
хайуанаттар паркінің бірі орналастырылды. 
Алматыда сондай-ақ 28 панфиловшы-батырлар 
саябағы  орналасқан,  онда  1907  жылы  ағаштан 
құрылған  Әулие  вознесенск  шіркеуі;  Даңқ 
монументі  және  Екінші  дүниежүзілік  соғыстың 
майданында  қаза  тапқан  солдаттардың  құрметіне 
мәңгілік  алау;  әртүрлі  аспаптардың  1000  артық 
данасы 
жиналған 
халықтық 
музыкалды 
аспаптардың 
мұражайы 
сияқты 
көрікті            
орындар бар. 
Қала 
тұрғындары 
арасында 
серуендеуге 
арналған сүйікті орны Алматы шетінде орналасқан 
Көктөбе  саябағы  болып  табылады.  Көктөбеге 
жақын жерде биіктігі 372 метр орналасқан. 
1972  жылы  Алматыдан  15  километр  жерде 
шатқалда әлемдік құрметке ие болған үлкен алаңы 
бар  айдын  (10  мың.  кв.м.)  «Медео»  спорт  кешені 
ашылған  болатын.  Мұнда  120-дан  астам  әлемдік 
рекордтар  орнатылған.  Бұны  ол  теңіз  деңгейінен 
1691 
метр 
биіктікте 
орналасқандығымен 
байланыстырады,  ал  айдындағы  мұз  қоспалы 
тұзсыз  таза  тау  суынан  жасалған.  Айдынның  мұз 
қабатының 
нақты 
осы 
сипаттары 
үздік 
көрсеткіштерді қамтамасыз етеді. Жоғары жағында 
Шымбұлақ таулы-шаңғылы кешен бар.  
Алматы  маңында  Іле-Алатау  Мемлекеттік 
ұлттық табиғи паркі орналасқан. Үлкен және Кіші 
Алматы  өзендерінде,  Іле-Алатаудың  сол  жақ 
баурайында  бірегей  табиғи  алапты  сақтау  үшін 
«Медеу»  Мемлекеттік  Өңірлік  табиғи  паркі 
құрылды. ( «Медеу» МӨТП ММ –708 га). «Медеу» 
Мемлекеттік  Өңірлік  табиғи  паркі  аумағының 
бөлігі 2011 жылы дауылдар кезінде зардап шеккен. 
2012-2014 
жылдары 
«Жаңа 
Алатау» 
ҚҚ 
ормандарды  іске  қосу  мақсатымен  1000-нан  астам 
тянь-шань  шыршасының  көшеттері  отырғызылды 
(10-12 жастық, биіктігі 50-100см.). 
2011-2015  жылдары  жыл  сайын  Алматы 
қаласының  даму  бағдарламасын  жүзеге  асыру 
аясында 
бюджет 
және 
жасыл 
екпелерін 
компенсаторлық  қалпына  келтіру  қаражатының 
арқасында  қала  аймақтарында  25  мың  бірліктен 
астам  жасыл  екпелер  отырғызды,  жалпы  айтқанда 
2008 жылдан бері 200 мың бірліктен жоғары жасыл 
екпелер отырғызылды.
 
11.16.01. АТМОСФЕРАЛЫҚ АУАНЫҢ ЖАҒДАЙЫ 
 
Ауаның ластану индексі АЛИ

- 2011 жылы 9,2 
құрады; 2012 – 10,5; 2013 – 11,5; 2014 жылы –10,0. 
2014  жылы  Алматы  қаласының  ауасын  ластағыш 
заттардың  жалпы  көлемі  285  мың.  тонна,  соның 
ішінде 231 мың. тонна (81%) көлік болды, 37 мың. 
тонна  –  энергетикаға,  11  мың.  тонна  жеке  тұрғын 
қормен  қоса  17  мың.  тонна  –  басқа  да  көздерді 
құрайды.  Ауаның  ластануы  көлік  құралдарының 
(5,7%-ға)  жыл  сайын  өсіміне  (2012-2014  жылдар 
аралығы  көші-қон  көліктерді  ескере  отырып, 
шамамен  710-нан  794  мың.  бірлікке  дейін)  және 
қалалық 
автопарктің 
біртіндеп 
ескіруіне 
байланысты  (7  жылдан  астам  уақыт  бойы 
пайдаланылған  машиналар  үлесі  шамамен  80%  
құрайды).  2014  жылы  энергетикадан  ластанудың 
артуы 37 мың. тоннаға дейін қала аумағының ЖЭО-
2 қосылуымен байланысты (2014 жылы ЖЭО-2-ден 
нақты 
шығарындылар 
көлемі 
33 
мың.                      
тоннаны құрады). 
Атмосфералық 
ауаны 
ластаушы 
шығарындылардың 
бөлінетін 
жалпы 
көлемі 
стационарлық  көздерден  84,1%  газ  тәріздес  және 
сұйық заттар, 15,9% - қатты заттар құрады. 
 

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
196
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1

Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2

 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а

П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П

 
 
 
11.16.1-сурет. Құрамында ластағыш заттар бойынша стационарлық дерек көздерден атмосфераға 
жалпы шығарындылар саны (мың.тн) [11.16.01.] 
 
 
 
 
11.16.2-сурет. Алматы қ. халқына Стационарлық көздерден туындайтын  
ластағыш заттардың шығарындылары (кг)[11.16.01.] 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   44




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет