И описание конкурса

                                                                                   
 
 
Цель:  продемонстрировать  умение  выразительно  читать  художественное 
произведение для детей дошкольного возраста.  
Описание объекта: сказки народов мира. 
 
Лимит времени на выполнение задания: 30 минут. 
Лимит времени на представление задания: 5 минут. 
Задание:  
1.
 
Прочитать текст. 
2.
 
Расставить ударение. 
3.
 
Определить паузы логические и психологические. 
4.
 
Определить темп и ритм речи. 
5.
 
Отрепетировать. 
6.
 
Сообщить экспертам о завершении работы и готовности демонстрировать 
выразительное чтение. 
 
Алдар көсенің сиқырлы тоны  
(ересек тобы мәнерлеп оқу) 
Мұндай сақылдаған сары аязда тоңбаса, түлкі тоны немесе қасқыр ішігі 
бар адамның ғана тоңбауы мүмкін. Ал Алдар көсе жарықтық шұрық тесік 
жаман тонмен күн сайын үсіп өле жаздайтын.
 
Бірде ол жапан далада жортып келе жатып, сұмдық тоңды. Аяқ-қолының 
жаны кетіп, бет-аузы бозарып, бас сұғар жылы үйді армандайды. 
уылдаған суық жел, уілдеген үскірік құлағының ұшын аямай шымшып, 
жанын шығарып барады. Жақын арада түтін түтеткен ешқандай ауыл 
көрінбейді. 
Қанша тебіреніп, қамшысын қанша сілтегенмен Алдардың арық аты жүріп 
жарытпайды. Басын бір шұлғып қойып, жай ғана итіндейді де отырады.
 
“Жаман ат — жолдың соры. Әлі біраз жүретін шығармын. Иттің үргені 
естілмейді. Қақаған далада қатып өлмесем жарар еді”, — деп ішінен сөйлеп 
келеді.
 
Кенеттен алдынан бір аттылы көрінбесі бар ма? Атының желісіне қарап, 
иесінің бай адам екенін біле қойды. Буы бұрқырап ыссылап келе жатқан 
адамдай омырауын ашып тастап, әндете бастады.
 
Жолаушылар жолығып, аман-саулық сұрасты.
 
Бай үстіндегі түлкі ішіктің өзінен тоңып, бүрсең-бүрсең етеді.Ал Алдар көсе 
бөркін бір шекесіне қарай қисайта киіп, күншуақта жылынып отырған 
адамдай көңілді сөйлейді.
 
— Сен, немене, тоңған жоқсың ба? — дейді бай.
 
Тоңсаң, сен тоңған шығарсың? Менің тонымды киген кісі үнемі қыз-қыз 
қайнап жүреді — дейді Алдар Көсе.
 
Мүмкін емес! — дейді бай.
 
— Немене, көрмей тұрсың ба?!
 
— Көрмейтін несі бар? Көріп тұрмын: шұрық тесік!
 
— Мәселе сонда, сол шұрық тесікте. Бір тесіктен кірген жел лып етіп екінші 

                                                                                   
 
 
тесіктен шығып кетеді.Ал жылу өзімде қалады.
 
“Қайткенде де мен мұның тонын алып қалайын” — деп ойлайды бай.
 
“Шіркін, мынаның ішігін қолыма бір түсірсем!” — деп армандайды Алдар 
көсе.
 
— Ішігіңді маған сатсаңшы? — дейді бай.
 
Сатпаймын! Мен онсыз үсіп өлемін! — дейді Алдар. — Үсіп өлмейсің. Оның 
орнына мен саған өз ішігімді беремін. Ол да сондай жылы.
 
Алдар көсе оның ұсынысын құлағына да ілмеген кісідей байға жоғарыдан 
қарайды. Бірақ екі көзі байдың түлкі ішігінде.
 
— Ішігімді де берейін, үстіне ақша да қосайын — деп қызықтырады бай.
 
— Маған ақшаның қажеті жоқ. Ақша орнына атынды берсең, ойланып көрер 
едім.
 
Қуанғаннан бай бірден келісе кетеді.Ішігін шешіп, астындағы атын түсіп 
береді.
 
Алдар көсе байдың ішігін киіп,байдың жүйрігіне мініп, ысқырған желмен 
жарыса жөнеледі.
 
Енді Алдар көсеге бір ауылдан бір ауылға барып тұру онша қиын емес. 
Астында — ұшқыр ат, иығында — жылы ішік. Кез келген үйде одан:
 
— Мына керемет түлкі ішік пен жүйрік атты қайдан алдың? — деп сұрайды.
 
— Жетпіс жеті жыртығы, жетпіс сегіз жамауы бар тонға айырбастап алдым.
 
Жаман тонға жақсы ішігін, қыршаңқы атқа кұстай ұшқан жүйрігін 
айырбастаған ақымақ бай туралы әңгімені естіп, ел мәз болады. Күлкі сәл 
саябыр тартқан сәтте Алдар көсе:
 
Жолдың алыс-жақынын жортқан біледі, дәмнің ащы- тұщысын тартқан 
біледі! — дейді.
 
 
 
 
Чудесная шуба Алдара-косе 
Только в лисьей шубе в такую холодную зиму нельзя было замерзнуть! 
А в дырявой-предырявой шубенке Алдар-Косе мерз каждый день. Ехал он 
раз по степи — руки, ноги озябли, нос посинел, скорей бы до теплой юрты 
добраться! Ветер свистит, за уши хитреца хватает. А в степи нигде не видно 
дыма над аулом. Напрасно махал камчой Алдар-Косе: старый тощий конь не 
мог бежать. Взмахнет он гривой и опять шагом идет. «Плохой конь — долгая 
дорога,— качая головой, гово-, рил сам себе всадник.— Ехать еще далеко, 
собачьего лая не слышно, и ни одной юрты в степи нет. Пропадешь при 
таком морозе! 
Вдруг увидел он: едет навстречу всадник. По хорошему бегу коня 
Алдар-Косе догадался, что едет бай. Хитрец сразу же смекнул, что делать. 
Он распахнул свою дырявую шубенку, выпрямился в седле и запел веселую 
песенку. Встретились путники, остановили коней и поздоровались. Бай в 

                                                                                   
 
 
теплой лисьей шубе ежится от холода. Алдар-Косе шапку набок сдвинул, 
отдувается, точно сидит на солнцепеке в летний жаркий день. 
— Неужели ты не замерз? — спрашивает бай хитреца. 
— Это в твоей шубе холодно, а в моей очень жарко, — отвечает Алдар-
Косе. 
— Как же может быть в такой шубе жарко? — не понимает богач. 
— А разве не видишь? 
— Вижу, что вороны рвали твою шубенку и в ней дыр больше, чем 
меха! 
— Вот и хорошо, что дыр много. В одну дыру 
холодный   ветер   входит, в   другую   выходит.    А    мне   тепло остается. 
«Надо у него эту чудесную шубу выманить», — думает бай. «Вот тепло 
будет, если байскую шубу надеть!» — размышляет хитрец. 
—   Продай мне твою шубу! — сказал бай Алдару-Косе. 
—   Не продам. Я без своей шубы сразу замерзну. 
— Не   замерзнешь!   Возьми   в   обмен   мою   лисью   шубу, — 
предложил бай. — Она тоже теплая. 
Алдар-Косе сделал вид, что и слышать не хочет. А сам одним глазом 
смотрит на теплую шубу, а другим на байского скакуна любуется. 
— Шубу отдам и денег прибавлю! —стал соблазнять бай. 
— Денег мне не надо. Вот если коня дашь в придачу, тогда подумаю. 
Обрадовался бай, согласился. Снял свою шубу и отдал коня. 
Надел Алдар-Косе лисью шубу, пересел на байского-скакуна и 
помчался, обгоняя ветер. 
Хорошо теперь было Алдару-Косе ездить от аула к аулу в теплой шубе, 
на хорошем коне. 
В каждой юрте спрашивали у хитреца: 
— Откуда у тебя лисья шуба и конь-бегунец? 
— Сменял   на   чудесную шубу, в   которой   было семьдесят дыр и 
девяносто заплат... 
Потешая людей, Алдар-Косе рассказывал, как бай накинулся на его 
дырявую шубенку и отдал ему свою-лисью. 
Смеялись люди, угощая кумысом хитреца. Когда смех ослабевал, Алдар-
Косе каждый раз повторял: 
— Далек   путь   или близок, узнает тот, кто   проедет. Горькую еду от 
сладкой отличит тот, кто поест! 
 
 
Ертегі «Маша мен Аю» 
Ерте,  ерте,  ертеде  кемпір  мен  шал  өмір  сүріпті.  Олардың  Маша  атты 
немересі  болыпты.  Бірде  Маша  құрбыларымен  орманға  жиналыпты.  Атасы 
мен әжесі оған: 
 - Құрбыларыңнан қалып қалма! – деп табыстады. 

                                                                                   
 
 
Бірақ  Маша  олардың  айтқанын  тыңдамады.  Ол  құрбыларынан  алысқа  ұзап 
кетіп,  ақырында  адасып  қалды.  Маша  оларды  шақырып  айқайлай  бастады. 
Құрбылары  дауыс  қатпады.  Маша  ымырт  түскенше  орманды  кезіп  жүрді. 
Кенет бір үйді көрді. 
Машенька үйге кіріп: 
 - Бұл үйде кім тұрады екен? – деп ойлады. 
Ал бұл үйде аю тұратын. Ойлағанынша  болмады, үйге Аю кіріп келіп: 
- Менің үйіме рұқсатсыз неге кіресің? – деп гүр ете түсті. 
Маша: 
- Мен адасып кеттім. Бүгін осында қонып, ертең үйіме қайтамын, - деді, 
- Жоқ! Енді мен сені жібермеймін. Сен менің қолымда тұрасың. Пеш жағып, 
ботқа пісіріп, мені тамақтандырасың – деді. 
Маша  біраз  бұртиды,  бірақ  не  шара?!  Ол  аюдың  үйінде  тұра  бастады.  Аю 
күні  ұзақ  орманға  кетеді,  ал  Маша  үй  жинап,  дәмді  бәліш  пісіреді.  Аюдың 
қуанышында шек жоқ. 
Біраз күн өтті. Маша Аюға: 
-  Атам  мен  әжемді  көрмегелі  көп  болды.  Мен  бір  қорап  бәліш  пісірейін,  ал 
сен оларға апарып бер, - деп еді, ол келісе кетті. 
Маша бір қорап бәліш пісірді де: 
-  Жаңбыр  жауып  тұрған  жоқ  па?  Есік  алдына  шығып  қарашы,  -  деді.  Аю 
сыртқа шығып кеткенде Машенька қораптың ішіне кіріп алды. 
Аю қайтып оралғанда қораптың дайын тұрғанын көрді. Оны арқасына салып, 
деревняға  тартты.  Аю  ұзақ  жүрді,  шаршады,  ағаштың  түбіріне  отырып 
тынығып алғысы келді. 
- Түбірге отырып, бәліш жейін, - деп ойлады. 
Ал Машенька қорап ішінен: 
- Түбірге отырушы болма, бәлішті жеме! Атам мен әжеме апар, - деді. 
-  Неткен қырағы  еді. Бәрін көріп  тұр,  -  деп, Аю  қорапты  көтеріп, ары  қарай 
аяңдады. 
Деревняға  жетті,  қыздың  атасы  мен  әжесі  тұратын  үйді  де  тапты.  Олардың 
есігін бар күшімен тоқпақтап: 
- Түк-түк-түк! Есікті ашыңдар. Мен Машенькадан базарлық әкелдім, - деді. 
Иттер бір нәрсені сезгендей оған тап берді. 
 Басқа  иттер  де  жан-жақтан  үріп,  жүгіре  бастады.  Аю  қорқып  кетті.  Ол 
қорапты қақпа алдына тастай сала, алды-артына қарамай қаша жөнелді. 
Осы кезде үйден атай мен әжей шықты. Қорапты көрді. 
- Мынау не қорап – деп әжесі таңғалды. Атасы қораптың аузын ашып қараса, 
онда Машенька отыр. Атасы мен әжесі Машенькамен осылайша қауышты. 
 
Сказка «Маша и медведь» 
Жили-были дедушка да бабушка. Была у них внучка Машенька. 
Собрались раз подружки в лес по грибы да по ягоды. Пришли звать с собой и 
Машеньку. 

                                                                                   
 
 
— Дедушка, бабушка, — говорит Машенька, — отпустите меня в лес с 
подружками! 
Дедушка с бабушкой отвечают: 
— Иди, только смотри от подружек не отставай, не то заблудишься. 
Пришли девушки в лес, стали собирать грибы да ягоды. Вот Машенька — 
деревце за деревце, кустик за кустик — и ушла далеко-далеко от подружек. 
Стала она аукаться, стала их звать, а подружки не слышат, не отзываются. 
Ходила, ходила Машенька по лесу — совсем заблудилась. 
Пришла она в саму глушь, в саму чащу. Видит — стоит избушка. Постучала 
Машенька в дверь — не отвечают. Толкнула она дверь — дверь и открылась. 
Вошла Машенька в избушку, села у окна на лавочку. 
Села и думает: 
«Кто же здесь живет? Почему никого не видно?..» 
А в той избушке жил большущий медведь. Только его тогда дома не было: он 
по лесу ходил. 
Вернулся вечером медведь, увидел Машеньку, обрадовался. 
— Ага, — говорит, — теперь не отпущу тебя! Будешь у меня жить. Будешь 
печку топить, будешь кашу варить, меня кашей кормить. 
Потужила Маша, погоревала, да ничего не поделаешь. Стала она жить у 
медведя в избушке. 
Медведь на целый день уйдет в лес, а Машеньке наказывает никуда без него 
из избушки не выходить. 
— А если уйдешь, — говорит, — все равно поймаю и тогда уж съем! 
Стала Машенька думать, как ей от медведя убежать. Кругом лес, в какую 
сторону идти — не знает, спросить не у кого... 
Думала она, думала и придумала. 
Приходит раз медведь из лесу, а Машенька и говорит ему: 
— Медведь, медведь, отпусти меня на денек в деревню: я бабушке да 
дедушке гостинцев снесу. 
— Нет, — говорит медведь, — ты в лесу заблудишься. Давай гостинцы, я их 
сам отнесу. 
А Машеньке того и надо! 
Напекла она пирожков, достала большой-пребольшой короб и говорит 
медведю: 
— Вот, смотри: я в этот короб положу пирожки, а ты отнеси их дедушке да 
бабушке. Да помни: короб по дороге не открывай, пирожки не вынимай. Я на 
дубок влезу, за тобой следить буду! 
— Ладно, — отвечает медведь, — давай короб! 
Машенька говорит: 
— Выйди на крылечко, посмотри, не идет ли дождик! 
Только медведь вышел на крылечко, Машенька сейчас же залезла в короб, а 
на голову себе блюдо с пирожками поставила. 

                                                                                   
 
 
Вернулся медведь, видит — короб готов. Взвалил его на спину и пошел в 
деревню. 
Идет медведь между елками, бредет медведь между березками, в овражки 
спускается, на пригорки поднимается. Шел-шел, устал и говорит: 
— Сяду на пенек, 
Съем пирожок! 
А Машенька из короба: 
— Вижу, вижу! 
Не садись на пенек, 
Не ешь пирожок! 
Неси бабушке, 
Неси дедушке! 
— Ишь какая глазастая, — говорит медведь, — все видит! 
Поднял он короб и пошел дальше. Шел-шел, шел-шел, остановился, сел и 
говорит: 
— Сяду на пенек, 
Съем пирожок! 
А Машенька из короба опять: 
— Вижу, вижу! 
Не садись на пенек, 
Не ешь пирожок! 
Неси бабушке, 
Неси дедушке! 
Удивился медведь: 
— Вот какая хитрая! Высоко сидит, далеко глядит! 
Встал и пошел скорее. 
Пришел в деревню, нашел дом, где дедушка с бабушкой жили, и давай изо 
всех сил стучать в ворота: 
— Тук-тук-тук! Отпирайте, открывайте! Я вам от Машеньки гостинцев 
принес. 
А собаки почуяли медведя и бросились на него. Со всех дворов бегут, лают. 
Испугался медведь, поставил короб у ворот и пустился в лес без оглядки. 
Вышли тут дедушка да бабушка к воротам. Видят — короб стоит. 
— Что это в коробе? — говорит бабушка. 
А дедушка поднял крышку, смотрит — и глазам своим не верит: в коробе 
Машенька сидит, живехонька и здоровехонька. 
Обрадовались дедушка да бабушка. Стали Машеньку обнимать, целовать, 
умницей называть. 
 
 
Ағылшын ертегісі «Үш торай» 
  Ерте, ертеде үш торай болыпты. Олар ағайынды екен. Олардың барлығының 
бойлары бірдей, домалақ, қызғылт болыпты. 

                                                                                   
 
 
Тіпті, олардың аттары да ұқсас екен. Оларды Ниф-Ниф, Нуф-Нуф және Наф-
Наф деп атапты. Ала жаздай олар жасыл шөпте аунап, күннің көзіне 
қыздырынып, шалшықта жатты. Енді күз де келіп қалды. Күн бұрынғыдай 
ыстық емес, сұр бұлттар аспанды торлап, орманға қарай жылжыды. 
-
 
«Біз қыс туралы ойлауымыз керек, -деді, бірде Наф-Наф өзінің 
бауырларына, таңертең тұрғанда. – Мен суықтан дірілдеп, тоңып кеттім. 
Бізге суық тиіп қалуы мүмкін. Келіңдер, үй салып, бәріміз жылы үйде қыстан 
бірге шығайық. 
Бірақ, оның бауырлары жұмыс істегілері келмеді. Жер қазып, 
ауыр тастарды тасығанның орнына, соңғы жылы күндерде серуендеп, секіріп 
ойнағанды артық көрді. 
-
 
Үлгереміз! Қысқа дейін әлі уақыт бар. Біз демалып, серуендей тұрамыз, - 
деді де, Ниф-Ниф басымен домалап алды. 
-
 
Керек болғанда өзіме үй салып аламын, - деді де, Нуф-Нуф балшыққа 
жатты. 
-
 
Мен де – деді Ниф-Ниф. 
-
 
Жарайды, өздерің біліңдер. Онда мен үйді өзім жалғыз саламын, - деді 
Наф-Наф. – Мен сендерді тоспаймын. Күн сайын суыта бастады. Ниф-Ниф 
пен Нуф-Нуф бәрібір асықпады. Олар тіпті, жұмыс жайлы ойлағылары да 
келмеді. ОЛар таң атқаннан кеш батқанға дейін бос жүрді. Тек ойнаумен 
уақыттарын өткізді. 
-
 
Бүгін тағы да серуендейміз, -деді олар, - ал ертең іске кірісеміз. 
Ертеңінде дәл солай деді. Үлкен шалшық су таң ата жұқа мұз болып қата 
бастағанда ғана, жалқау бауырары жұмысқа кірісе бастады. Ниф-Ниф үйде 
сабаннан салған жеңіл және жылдам болады деп шешті. Ешкіммен 
ақылдаспастан, ол солай істеді. Кешке қарай оның үйшігі дайын болды. 
Ниф-Ниф шатырына соңғы сабанды салып, өзінің салған үйіне риза болып, 
әндете жөнелді: 
Жарты әлемді шарласаң да 
Жақсы үйді таппайсың, 
Таппайсың, таппайсың! 
Әндете ол Нуф-Нуфқа келді. Нуф-Нуф жақын жерде өзіне үй салып жатты. 
Ол бұл қызықсыз істі тез бітіруге тырысты. Бастапқыда, ағасы сияқты үйді 
сабаннан салмақшы болады. Бірақ, сабаннан салынған үй қыстыгүні өте суық 
болады деп шешті. Үй жылы және мықты болады егер оны жіңішке 
шыбықтардан салса. Ол солай істеді. 
Ол жерге қазық қағып, оларды шыбықпен өрді, шатырына құрғақ 
жапырақтарды төкті, кешкісін үй дайын болды. 
Нуф-Нуф оны бірнеше рет айналып, мақтанышпен әндете бастады: 
Менің үйім жақсы 
Жаңа үй, мықты үй 
Найзағай да жаңбыр да 
Мені қорқыта алмайды! 
Өлеңін айтып бітпей жатып, арғы жақтан Ниф-Ниф жүгіріп шықты. 

                                                                                   
 
 
-
 
Міне, сенің үйің де дайын болды! – деді Ниф-Ниф бауырына. 
-
 
Біз бұл істі өзіміз жалғыз тындыра аламыз, - дегенмін. Енді біз босадық, не 
істегіміз келсе, соны істеуге болады. 
-
 
Жүр, Наф-Нафқа барайық, ол өзіне қандай үй салыпты екен!- деді, Нуф-
Нуф. – Оны көп болды көрмегелі! 
-
 
Жүр, көрелік! – деп, келісті Ниф-Ниф. 
Ағайынды ееуі енді істейтін түк жоқ екеніне қуанып кетіп қалды. 
Наф-Наф бірнеше күн болды құрылыспен айналысуда. Ол тастарды тасыды, 
батпақты езді, енді асықпай өзіне желден, жаңбырдан және аяздан қорғануға 
болатын сенімді, мықты үй салды. Ол үйіне көрші орманнан қасқыр кіріп 
кетпесін деп, еменнен ауыр есік жасады. Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф бауырларын 
жұмыс үстінде көрді. 
-
 
Не салып жатырсың?! – деп, таңқалған Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф бірге айқай 
салды. – Бұл торайға арналған үй ме, әлде қорған ба? 
-
 
Торайдың үйі қорған болуы тиіс! –деп, саспай жауап қатты Наф-Наф. 
-
 
Біреумен соғысқалы жүрген жоқсың ба? – деп күлді Ниф-Ниф, Нуф-Нуфқа 
көзін қысып. 
Ағайынды екеуі мәз болысты. 
Ал Наф-Наф болса, үйінің тас қабырғаларын қалауын жалғастырып, ішінен 
ыңылдап ән айтты: 
Мен, әрине, бәрінен ақылдымын, 
Ақылдымын, ақылдымын! 
Үйді тастан тұрғыздым, 
Үйді тастан тұрғыздым! 
Ешқандай қу жыртқыш 
Ешқандай сұм жыртқыш 
Бұл есікке кірмейді 
Бұл есікке кірмейді! 
-
 
Ол қайдағы аңды айтып тұр? –деп, сұрады Ниф-Ниф Нуф-Нуфтан. 
-
 
Ол қай аң? – деп, сұрады Нуф-Нуф Наф-Нафтан. 
-
 
Мен қасқыр туралы айтып тұрмын! – деді, Наф-Наф. 
-
 
Қараңыздар, ол қасқырдан қалай қорқады! –дедіНиф-Ниф 
-
 
Ол, оны жеп қояды деп қорқады, - деді Нуф-Нуф 
-
 
Бұл жерде қасқыр қайдан болсын? – деді Ниф-Ниф 
-
 
Ешқандай қасқыр жоқ! Ол қорқақ! –деп қостады Нуф-Нуф. 
Екеуі де билеп, ән айта бастады. Олар Наф-Нафты мазақтамақшы болып еді, 
ол бұрылып та қарамады. 
-
 
Жүр, Нуф-Нуф, - деді Наф-Наф – Бізге істейтін түк жоқ бұл жерде! 
Ағайынды екеуі серуендеуге кетті. 
Жол бойы олар әндетіп, биледі, орманға кіргенде, шулағандары соншалық 
қарағай түбінде жатқан қасқыр оянып кетеді. 
-
 
Бұл не қылған шуыл?- деді, қатыгез аш қасқыр. Торайлардың дыбыстары 
шыққан жаққа қарай келді. 

                                                                                   
 
 
-
 
Бұл жерде қайдағы қасқыр! –деді, бұл уақытта қасқырларды тек суреттен 
көрген Ниф-Ниф. 
-
 
Оны мұрынынан ұстап аламыз! Білетін болады! – деп, қостады Нуф-Нуф, 
ол да ешқашан тірі қасқырды көрмеген еді. 
-
 
Құлатып аламыз да, байлап тастаймыз, және аяқпен былай-былай! –деп, 
Ниф-Ниф оны қалай сабайтындарын көрсетіп мақтанды. 
-
 
Ағайынды екеуі тағы мәз болысып, әндете жөнелді. 
Біз сұр қасқырдан қорықпаймыз 
Қорықпаймыз, қорықпаймыз 
Қайда екен ақымақ қасқыр, 
Кәрі қасқыр, сұр қасқыр? 
Осы сәтте олар нағыз тірі қасқырды көрді! ОЛ үлкен талдардың артында 
тұрды, оның түрі өте қорқынышты еді. Көздері қанталаған, тістері ақсиған 
еді, Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф дір етті. Байғұс торайлар үйрейден қозғала да 
алмады. Қасқыр тістерін қайрап, көздері жанып, секіруге дайындалды, 
торайлар кенеттен естерін жинап, шыңғырып үйлеріне қарай жүгірді. 
Ешқашан осылай жылдам жүгірген емес! Те табандары ғана жалтырап, 
шаңдатын торайлар әрқайсысы өз үйдеріне қарай безді. 
Ниф-Ниф өзінің сабан үйіне жүгіріп келіп, есігін жапты. 
-
 
Дәл қазір, есігіңді аш , - деп ырылдады қасқыр. – Әйтпесе оны 
сындырамын.! 
-
 
Жоқ, - деді Ниф-Ниф – ашпаймын. 
Есік сыртынан қорқынышты жыртқыштың тыныс алғаны естіліп тұрды. 
-
 
Мен саған аш! – дедім деп, ырылдады. – Әйтпесе, үрлей саламын, үйің 
ұшып кетеді! 
-
 
Ниф-Ниф қорыққанынан ештеңе деп жауап қатпады. 
Сонда қасқыр үрлей бастады: «Ф-ф-ф-у-у-у!» 
Үйдің шатырынан сабандар ұша бастады, қабырға дірілдеді. Қасқыр тағы бір 
рет демін ішіне тартып, үрледі: «Ф-ф-ф-у-у-у!» 
Қасқыр үшінші рет үрлегенде оған жел тигендей үй жан-жаққа ұшты. 
Қасқыр торайдың мұрынының астынан тістей жаздады. Бірақ Ниф-Ниф 
бұрылып қалып, қаша жөнелді. Бір минуттан кейін Нуф-Нуфтың үйінің 
қасында болды. 
Ағайындылар есікті жауып үлгергені сол еді, қасқыр дауысы естілді: 
-
 
Енді, екеуіңді бірақ жеймін! 
Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф бір-біріне қорқынышпен қарады. Бірақ қасқыр, 
шаршап қалды, сондықтан қулыққа басты. 
-
 
Мен ойланып қалдым! –деп, оны үйдегілер есту үшін қатты айтты. –Мен 
мына арық торайларды жемеймін! Одан да үйіме қайтайын! 
-
 
Сен естідің бе? – де, сұрады Ниф-Ниф Нуф-Нуфтан. – ол бізді жемеймін, 
бізді арық деді! 
-
 
Бұл жақсы! – деді Нуф-Нуф дірілдегені басылып. 
Ағайындылар мәз болып, түк болмағандай әндете бастады. 

                                                                                   
 
 
Біз сұр қасқырдан қорықпаймыз 
Қорықпаймыз, қорықпаймыз 
Қайда екен ақымақ қасқыр, 
Кәрі қасқыр, сұр қасқыр? 
Ал, қасқырдың кетейін деген ойы да болмады. Ол тек біраз үндемей тұрды. 
Оған өте күлкілі болды. Өзін-өзі күліп қомау үшін әрең ұстады. Екі ақымақ 
торайды қалай алдады! Торайлар мүлдем тынышталғанда, қасқыр қойдың 
терісін алып, абайлап, үйге жақындады. 
Есік жанында теріні жауып алып, ақырын есік қақты. 
Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф есік қағылғанын естігенде қатты қорқып кетті. 
-
 
Бұл кім? –деп, сұрады олар. 
-
 
Бұл мен, кішкентай, байғұс қоймын ғой! – Мені түнеуге кіргізіңіздерші. – 
Мен отарымнан адасып қалдым! 
-
 
кіргізейін бе? - деп, сұрады қайырымды Ниф-Ниф ағасынан. 
-
 
Қойды кіргізуге болады, -деп, келісті Нуф-Нуф. – Қой-қасқыр емес! 
-
 
Есікті ашқанда қойды емес, сол ақсиған тісті қасқырды көрді. 
Ағайындылар есікті тарс еткізіп бар күшімен жапты да, оны итеді, жыртқыш 
кіріп кетпеуі үшін. 
Қасқыр өте ызаланды. Торайларды алай алмады. Ол үстіндегі қой терісін 
лақтырып тастап, ырылдады. 
-
 
Қап, бәлем, тұра тұрыңдар! Бұл үйден қазір ештеңе қалмайды! 
Ол үрлей бастады. Үй біраз қисайды. Қасқыр, екінші, үшінші, сосын төртінші 
рет үрледі. 
Шатырдан жапырақтар ұша бастады, қабырғалар дірілдеді, бірақ үй онында 
тұрды. 
Тек қасқыр бесінші рет үрлегенде үй қозғалып, құлап қалды. Есік қана біраз 
уақыт үйінді ортасында тұрды. Үрейленіп торайлар қаша жөнелді. 
Қорқыныштан аяқтары жүрмеді. Ағайындылар Наф-Нафтың үйіне қарай 
жүгірді. Қасқыр үлкен қадамдарымен оларға жетіп те қалды. Ниф-Нифті 
арты аяғынан ұстап ала жаздады, бірақ ол тез арада аяғын жұлып алып, 
жылдамдығын көбейтті. Қасқыр осы жолы торайлар менікі болады деп сенді. 
Бірақ оның тағы жолы болмады. Орайлар үлкен алма ағашының жанын 
жылдам өтіп кетті, ал қасқыр оны байқамай бұрылып үлгермей оның 
алмаларының астында қалды. Бір қатты алма екі көзінің арасына құлап, 
маңдайында үлкен ісік пайда болды. Ал Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф осы уақытта 
өліп-талып Наф-Нафтың үйіне келді. Ағасы үйіне кіргізді. Торайлардың 
қорыққандары соншалық, ештеме жарытып түсіндіре алмады. Олар төсектің 
астына кіріп ктіп, сол жерде жасырынды. Наф-Наф олардың артынан қасқыр 
қуып жүргенін бірден білді. Бірақ ол қорықпады. Ол жылдам есікті жапты да, 
орындыққа отырып, бар дауысымен әндетті: 
Ешқандай қу жыртқыш 
Ешқандай сұм жыртқыш 
Бұл есікке кірмейді 

                                                                                   
 
 
Бұл есікке кірмейді! 
Осы кезде, есікті біреу қағады. 
-
 
Кім? –деп сұрады Наф-Наф 
-
 
Сөйлемей, аш! -деді қасқыр. 
-
 
Олай бола қоймас! -деп, нық дауысымен жауап берді Наф-Наф 
-
 
Солай ма, онда қазір көресіңдер! Үшеуіңді де жеймін! 
-
 
Байқап көр, -деді, есіктің ішінен Наф-Наф. 
Оның мықты үйіне ешкімнің кіре алмайтынын білді, қорқатын түгі жоқ. 
Қасқыр қанша үрлесе де кішкентай тастың өзі де үрленбеді, орнынан да 
қозғалмады. 
Қасқыр үрлеп-үрлеп көгеріп кетті. Үй қамал сияқты тұрды. Қасқыр есікті 
жұлқылай бастады. Бірақ есік те берік болды. Қасқыр ызалықтан, үйдің 
қабырғаларын тырмалай бастады, ол тырнақтарын сындырып, тістерін бұзып 
алғаннан басқа ештеңе болмады. 
Осы сәтте басын көтеріп еді, шатырда үлкен кең мұржаны көрді. 
-
 
Осы труба арқылы үйге кіремін! – деп, мәз болды қасқыр. Ол абайлап 
шатырға шығып, тыңдады. Үйдің іші тып-тыныш болды. 
-
 
«Дегенмен, бүгін балғын торайларды жейтін сияқтымын», -деп, ойланып, 
қасқыр мұржаға шықты. 
Мұржамен төмен түсе бастағанда торайлар дыбысты естіп қалды. Ал пештің 
қақпағына ыс төгіле бастағанда, ақылды Наф-Наф бірден сезді. 
Ол жылдам пешке қарай жүгірді, онда су қайнап жатты, оның қақпағын алып 
тастады. 
-
 
Қош келдің!- деді, Наф-Наф бауырларына көзін қысып. 
Ниф-Ниф пен Нуф-Нуф өздерінің ақылды ағаларына қарап көңілдері жай 
тапты. 
Торайлар көп күтпеді, Мұржа тазалаушы сияқты қап-қара болып қасқыр 
бірден қайнаған суға түсті. Бұрын соңды бұндай аурығанды көрмеген! Көзі 
тас төбесінен шықты, жүндері тік тұрды. Ащы ақаймен ыстық суға күйген 
қасқыр қайтадан мұржаға кірді, онымен сырғанап, жерге құлады, омақасып 
айналып түсті де, тыйым салынған есіктің жанынан орманға қарай тұра 
жүгірді. Ал үш ағайынды кішкене торайлар, оның соңынан қарап, қалай 
сұмырай қарақшыны алдағандарына мәз болысты. Сосын ән айтып, мәз 
болысты. Одан бері, ағайынды кішкене үш торай бір үйде өмір сүрді. Міне, 
Ниф-Ниф, Нуф-Нуф, Наф-Наф туралы білетініміз осы. 

жүктеу/скачать 1,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: