дар, үлкен ми сыңарларының беткейіне параллель орналасады да, ми
қыртысын жеке-жеке қабаттарға бөледі.
Жалгастыргыш, немесе
ассоциативтік жолдар, өр жарты шардың түрлі бөлікгерін бір-бірімен
жалғастырады.
Көлденең, немесе
комиссуральдық жолдар, жарты ша-
ралардың симметриялы бөліктерін жалғастырады. Ал,
проекциялық
жолдар - ми қыртысын мидың төменгі бөлімдерімен байл аныстырады.
Ми қыртысының қозғағыш аймақтары нейрондарының аксонда-
ры прирамидалық (қыртыс-жұлывдық) жөне экстрапирамидалық жол
қүрайды.
Пирамидалық жол ми қыртысынан жүлын арқылы тұлға
мен аяқ-қо л бұлш ы қ еттеріне таралатын маңызды төмендеу (орта-
лықтан тепкіш) жолы болып табылады. Бұл жол бұлшық етгің
шап-
шаң (фазалық) жөне
баяу (тонустық) өрекеттерін, күрделі ерікті
қимылдарды реттейді. Ал, организмнің қимыл-өрекеттерін, кейпін,
бүлш ы қ ет тонусын, сатылы түрде өр түрлі ми қүрылымдары ар-
қылы қамтамасыз ететін жолды экстрапирамидалық жол дейді. Бұл
жағдайда импульстер ми қыртысыньщ қозғағыш аймағынан бұлшық
еттерге ж олақ дене, қара төсемік, қызыл ядро, торлы құрылым,
жүлын мотонейрондары арқылы бағытталады. Эволюциялық түрғы-
дан бұл ерте пайда болған жол, еріксіз атқарылатын қимылдарды
қамтамасыз етеді.
11-ТАРАУ
Ж ОҒАРЫ ДӘРЕЖ ЕЛІ Ж ҮЙКЕЛІК ҚЫ ЗМ ЕТ
278-сурақ. Жогары дәрежелі ж уйкелік қызмет дегеніміз не жэне
оны қандай эдістермен зерттейді?
Адам мен жануарлардың үлкен ми сыңарлары қыртысының
өрекетін жоғары дөрежелі жүйкелік қызмет (ЖДЖ Қ) деп аттайды.
Ж Д Ж Қ организмнің күрделі мінез-қылығының нейрофизиология-
л ы к негізі болып табылады. Үлкен ми жарты шаралары қыртысы,
алдыңғы мидың қыртыс асты ядролы, аралық ми құрылымдары оның
морфологиялық негізі болып саналады. Ж ДЖ Қ организмнің сыртқы
ортаның құбылмалы жағдайларына бейімделуін, оның қоршаған ор-
тамен күрделі қарым - қатынасын қамтамасыз етеді.
Функционал-
д ы қ түрғыдан Ж Д Ж Қ организмнің сыртқы орта жағдайларына
мүлтіксіз бейімделуін қамтамасыз ететін туа қалыптасқан жөне жүре
пайда болған механизмдердің жиынтығы.
Достарыңызбен бөлісу: