2 «РАХАТ» кондитерлік фабрикасының бренд құндылығын бағалау
2.1 Қазақстандық нарықтағы отандық кондитерлердің үлесі және
«РАХАТ» АҚ компаниясы бағалау объектісі ретінде
Қазақстан Республикасындағы кондитерлік өнімдер нарығы 2017 жылдың
қорытындысы бойынша мынадай негізгі параметрлермен сипатталады:
-нарық сыйымдылығы-331,5 мың тонна;
-ішкі өндіріс - 216,9 мың тонна;
-импорт - 167,5 мың тонна;
-экспорт - 52,86 мың тонна.
2017 жылы нарық сыйымдылығының көрсеткіші 4,48%-ға артты, бұл ішкі
өндіріс көлемінің (7%-ға) және импорттың (6,3%-ға) өсуімен байланысты.
Экспорт көрсеткіші де ұлғаю үрдісіне ие. Өткен жылмен салыстырғанда
экспортталатын өнім көлемі 23,6%-ға артты.
Қазақстанда кондитерлік сала негізінен ірі компаниялармен ұсынылған.
Бүгінде төрт ірі компания кондитерлік саладағы барлық отандық өндірістің
85% - ын қамтамасыз етеді. Орта есеппен алғанда, ішкі өндіріс көлемі 183 мың
тоннаны құрайды, оның 156 мың тоннасын төрт ірі өндіруші өндіреді. Олар 120
мың тонна «РАХАТ», «Баян Сұлу», «Алматы өнімі» және «Хамле». Тағы бір ірі
ойыншы "Қарағанды Кәмпиттері" жаңғырту мақсатында өндірісті тоқтатты
және Ақтөбе кондитерлік фабрикасы да қаржыландыруды іздеу сатысында тұр.
Ең ірі ойыншы – «РАХАТ». Қазақстан кондитерлері қауымдастығының
мәліметіне сәйкес, фабрика елдегі кондитерлік өнімдер өндірісінің 43,7%-ын
қамтамасыз етеді. Компания бас кәсіпорыннан және әр түрлі бейіндегі еншілес
ұйымдардың топтарынан тұрады. 2017 жылғы 10 қыркүйектегі жағдай
бойынша «РАХАТ» АҚ компаниясы орналастырылған акцияларының жалпы
санының 92,4%-ы кореялық «Lotte Confectionery Co» концерніне тиесілі.
Бұдан кейін «Баян Сұлу» Қостанай кондитерлік фабрикасы.
Компанияның ішкі өндірісіндегі үлесі-25,7%. Кәсіпорында 300-ге жуық өнім
түрі шығарылады. Қазақстан қор биржасының деректері бойынша,
компанияның негізгі үлесі «KazFoodProducts» ЖШС-не тиесілі.
«Алматы өнімі» ЖШС-нің салыстырмалы жас кәсіпорны бүгінде елдегі
барлық ішкі кондитерлік өнімдер өндірісінің 8,7%-ын қамтамасыз етеді.
Компания 2002 жылдан бастап жұмыс істейді, халва өндірісінен бастады,
қазіргі уақытта өнім ассортиментінің 102 атауы бар. «Хамле» ЖШС
қазақстандық кондитерлік өнімдер өндірісінде бүгінгі күні 7,1% құрайды.
Мемлекеттік қолдау. Қазақстанда ішкі нарықты қорғаудың ешқандай
протекционистік шаралары жоқ және мүлдем болмаған, отандық компаниялар
әрдайым бәсекелестік ортада жұмыс істеді. Сарапшылардың айтуынша, үш
жыл ішінде мемлекеттің көмегімен жергілікті компаниялар Қазақстанның ішкі
нарығындағы өз үлесін ала алады.
Отандық кондитерлік өнімдер нарығы импорттық өніммен, әсіресе
ресейлік өніммен толып отыр, оның үлесі шамамен 35%-ға жетеді, ал Ресейде
«кондитер» импортының үлесі барлығы 5%. Сарапшылардың айтуынша,
33
сапасы бойынша біздің өнімдеріміз әкелінген өнімдерге қарағанда әлдеқайда
жақсы, мысалы, отандық өндірістің вафлиін 60%-ға құю жаңғақтан тұрады, ал
импорттық вафлиде негізінен майлы салмасы бар. Бұл ретте отандық өндіруші
компаниялардың жүктемесі орта есеппен 60% деңгейінде.
Кондитерлік өнімдердің негізгі импортерлері ЕАЭО елдері (импорттың
жалпы көлеміндегі үлесі 72,2%) болып табылады, екінші орында ТМД елдері
(олардың үлесіне 20,8% келеді), одан кейін алыс шетелдер орналасқан.
ЕАЭО елдері тобында 97,4% үлесі бар Ресей импортерлері жетекші
орынға ие. ТМД елдері арасында негізгі импорттаушы Украина өндірушілері
болып табылады. Олардың үлесіне осы топтағы импорттың 90% келеді. Алыс
шетелдерден импортталатын өнімнің ең көп саны Түркия (50%), қытай (10%)
және Германия (22%) сияқты елдерге келеді.
Сыртқы сауда қатынастарының тұрақтылығы Қазақстан мен Ресей
Федерациясы арасында сақталуда. 2016 жылмен салыстырғанда Қытайға
экспорт артты.
Экспорттың ең үлкен көлемі ЕАЭО елдеріне жүзеге асырылады. Бұл
елдердің үлесіне 79% келеді. Одан кейін ТМД елдері (12%) және алыс шет
елдер (9%).
2017 жылы 2016 жылмен салыстырғанда Қырғызстанға (34,8%-ға),
Ресейге (34,6%-ға), Тәжікстанға (129,7%-ға), Ауғанстанға (420,3%-ға) экспорт
айтарлықтай артты.
Жалпы, 2017 жылы импортшылар арасында Ресей (70,37%), екінші
орында Украина (18,79%), одан кейін алыс шетел елдері (6,87%) орналасқан.
БЭЖ және ТМД елдерінің үлесіне 3,98% келеді. 2016 жылмен салыстырғанда
украиналық импорттық өнімнің үлесі төмендеді, бірақ бұл ретте Ресейден
импорт үлесі өсті [4].
Достарыңызбен бөлісу: |