Алтын Бак,раденова KiTan 6LiiM булагы
жүктеу/скачать 3,97 Mb. Pdf көрінісі
|
2000 оку матин бастауыш
| 0 T ip iK
елендер f ) Такпактар д) К,аламактар (жеребьевки) ж) А рн ау -ттек (заклички) з) Мазактама (дразнилки). Булайша жжтеудщ непз1нде ©лецдердщ тур-сипаты, мазму- ны алынган. Осы жжтемесш дэлелдей келе балалар эдебиетшщ сыишысы: “К,аламак”, “С анам ак” такпактары жекелеген кызметтерд1, ойын журпзушш! тагайындау ушш айтылса, ойын олецдер “Со- кыртеке”, “Уй артында кол aFain” , “KiM ушты?” ойын урд!сшде тутасты к тауы п, эр турл1 ки м ы л-козгалы старм ен б1рлжте, ыргакта айтылады. Олардьщ танымдык, тш дж мацызы зор”, - деген болатын. Ею жастан он уш жаска дей1нп бала - кимыл, ойын баласы. “Айгелек-ау, айгелек Айдыц жуз 1 децгелек Кундей нурлы шагымда Кунге жетем ермелеп!” - деп келетш елен шумагын кай жас- тагы бала децгелене айтсын, жарасымды. Тэрбиешшер арасында “бой серпту елецдерГ деген термин бар да, “такпак” тек кана сабакта жаттатылатын елендер деген TyciHiK к а л ы п т а с к а н . Б ул м ы сал д ар к а з а к п оэзи ясы н д а терминдерд 1 турактандырудыц мезгш жеткендшн корсетед1. “Актуш Ак сиырдыц сут1н im Ак сут берер куат-куш Тумау келсе, куа туе!” - бала тушюрш салганда ой салатып елец. Соцгы жжтемеде бул-арнау-тшек елец. Балаларга жатта- тылып, колданыека енпзшгенде, ойын елец болып шыга келедт. Жинактап айтканда, 9p6ip акыиныц жыр коржынынан ойын эр е к е тте р ш е ен п зу ге болаты н ким ы лды к ойын олещи де, карапайым да ойлы сипаты м ен бала жанын баурап алатып 35 осындаи 0лецд1 сараптап, талдап алатындар ата-аналар мен тэрбиеш ш ер болуы керек. Осы максатпен теменде балалык, шагы Павлодар ещ рш де откен, б ел r un когам кайраткер:, беделд1 балалар акыны Муза- фар Эл1мбаевтыц шыхармаларын балалар ойынына калай кол- дануга болатынын керсетуд1 жен кердж. М.Эл1мбаев - ею жолмен де, терт жолмен де булд1рипндерге магыналы ой айтып келе жаткан акын. Ата, уйге ерте кайт, Б1зге кызык ертеп айт! Ш аршап кайтсац жумыстан Бупн ойлап, ертен айт! (“К олка”) Коян, оян, Келе ж аты р'каскы р! Коян-ноян, тур Каскырды баска ур. (“Коян”) Тырау, тырау тырналар Ж ел 1здесец, кырга бар Егшжайда масак бар Тырбанбаган кур кал ар. (“Тырау, тырау” ...) вт ш у , буйыру мэншде айтылган бул елец жолдары - ойын эрекеттерш уйымдастыруга б!рден-б1р дайын дидактикалык ку- ралдар. Балалардыц уйде де, балабакшада да ойнайтын ойында- ры релдж-мазмунды ойындар “Ж асырынбак”, “Куыспак” ойын- дары екеш белгий. Уйде “Отбасы”, “Дер1гер”, ‘Мугал1м” ойында- рын ойнамайтын бала кем де-кем . М узаф ар аталары кейбхр олендерш сэби кецьчше туган тшге деген суш спенш ш ж п дары- ту yuiiH, уыз сезге жарыту ушш жазган сиякты. “Эже! Эже! Жатпашы! Ауыр ойга батпашы. Болайын мен дэр1гер Десец: шиша дэр1 бер! Дэр1 жасап берейш, Борш жасап берейш! 36 Ауыртпаймын эжемд1, Ауырмайсыц эже ещй!” “Ж аны туыс Керкемдж пен тазалык, Кэш дурыс Керкем, таза жазалык”. Осындай тартымды жолдар такы рыпты р елдж ойындарда колданылуы тшс. “2-ден 5-ке дешн” деген атпен балалар тЫ н щ ерекшелжтер1 жайлы зерттеу ецбек жазган К орней Ч уковский балабакша жасындагылардьщ поэзияга кумар келетш ш тамаша мысалдар- мен дэлелдейдь жүктеу/скачать 3,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|