199
бейімделуі.
Бала бҧл әрекеттерді
саналамайды, соның салдарынан олар
тиісті тҥрде анықталмайды. Сондықтан, оның ӛзінің ішкі тҥйсікпен
еліктеуі нәтижесінде қалыптасушы операцияларының мәні - ішкі,
интеллектуалдық әрекеттері. Олар дамыту немесе оқытуда пайда
болатын сыртқы заттық саналы әрекеттердің (Ж. Пиаже, П.Я.
Гальперин) интериоризациясының нәтижесі болуы мҥмкін
немесе
психикалық ҥрдістердің операциялық жақтарын кӛрсетуі мҥмкін: ойлау,
ес, қабылдау. С.Л. Рубинштейн бойынша,
«ойлау іс-әрекетінің
құрылысын анықтайтын және оның ағымын шарттайтын
операциялар жүйесі осы іс-әрекет үрдісінде ӛзі қалыптасады,
түрленеді және бекітіледі» және
ары қарай «...алдында тұрған
міндетті орындауда ойлау түрлі операциялар кӛмегімен жүреді. Бұл
операциялар ой үрдісінің әртүрлі ӛзара байланысты және бір-біріне
ӛтетін жақтарын құрастырады». Мҧндай операцияларға С.Л.
Рубинштейн салыстыруды, талдау, синтез, абстракция, жалпылау-ды
жатқызады.
Айта кетейік, сәйкес ішкі ақыл-ой операциялары
қабылдаудың (В.П. Зинченко), естің (П.П. Блонский, А.А. Смирнов,
В.Я. Ляудис) және басқа психикалық процестердің қҧрылысын
анықтайды.
Достарыңызбен бөлісу: