Apollo [ə’pɔləu] n 1. Аполлон (көне грек
я рим мифологиясындағы ең алдымен
92
93
əсемдік, сосын жарық, ем, музыка, ақындық,
пайғамбарлық құдайы, Летоның баласы,
Артемистің бауыры) 2.сымбатты жас жігіт
3.Аполлон (АҚШ-тың Айға ұшуға арналған
үш адамдық ғарыш кемесі)
apologetic [ə,pɒlə’ʤetik] adj ; ~ (about/
for smth) кейіген, ғафу өтінетін, кешірім
сұрайтын, қапа болған ♦an ~ letter, voice – ғафу
өтінген хат, үн ♦He was deeply ~ about his late
arrival. – Ол кешіккеніне өте кейіді.
apologetically [ə,pɒlə’ʤetikli] adv [қ-з: apologetic]
apologetics [ə,pɒlə’ʤetiks] n апологетика
(көбінесе христиан дінінің идеялары мен
нанымдарын қорғаумен айналысатын
теологияның бір тармағы
apologist [ə,pɒlə’ʤist] n апологет (діни ілімді,
доктринаны қисынды дəлелмен қорғайтын
адама)
apologize, -ise [ə’pɒləʤaiz] v ~ (to smb) (for
smth) кешірім сұрау, ғафу өтіну
apologue [‘æpəlɒg] n 1.жалған ар-ұятқа
шақыру, адамгершілікке оқыту-мыс
2.аллегория
apology [ə’pɒləʤi] n 1. ~ (to smb) (for smth)
кешірім сұрау(шылық), ғафу өтіну(шілік),
кею(шілік) 2. қорғау(шылық), ақта(л)
у(шылық) 3.(idm) *an ~ for smth (бірн-ң) ең
нашары, көлеңкесі ♦an ~ for a human being
– адамның нашары ♦a wretched ~ for a meal –
тамақтың ең нашары, астың көлеңкесі
apophthegm (кейде apothegm) [‘æpəθem] n
апоф(т)егма (қысқа да нұсқа айту)
apoplectic [,æpə'plektik] adj, n 1. инсультпен
(мидың кенеттен жұмыс істемей қалуыннан,
мидың параличінен, салдығынан) ауыратын
(адам) ♦an ~ stroke – апоплексиялық паралич,
сал 2.(ауызекі) ашу қысқан, кернеген ♦~ with
fury – ашудан қызарып кеткен
apoplexy [‘æpəpleksi] n инсульт (мидың
қан тамырының зақымдануы не бітелуінен
болатын аяқ астынан сезу я қозғалу
қабылетінің жоғалуы)
apostasy [ə’pɒstəsi] n өзінің діни нанымынан,
қағидаларынан я саяси партиясынан бас
тарту(шылық)
apostate [ə’pɒsteit] n өзінің наным-сенімінен
бас тартқан адам
a posteriori [,ei ,pɒsteri’ɔ:rai] тəжірибеге
сүйене отырып жасалған пайым, болжам
apostle [ə’pɒsl] n 1. (діни) (кейде Apostle)
əулие, апостол 2.уағыздаушы, діни жетекші
apostolic [,æpə’stɒlik] adj 1.əулие(лік),
əулиелер не олардың уағызы ж. 2.папалық
(Рим Папасы ж.)
apostolical [,æpə’stɒlikl] = apostolic
apostrophe І [ə’pɒstrəfi ] n апостроф, ағылшын
тіліндегі (‘) белгісі, м: 1. can’t = can not; I’m
= I am; ‘76 = 1976; 2. boy’s/boys’ – баланыкі/
балалардыкі
apostrophe ІІ [ə’pɒstrəfi ] n (сөздегі, өлеңдегі)
үндеу, үзінді, шегініс, арнап сөйлеу
apostrophize, -ise [ə’pɒstrəfaiz] v (біреуге/бірн-
ге) үндеу, арнап сөйлеу, шегініс жасау
apothecary [ə’pɒθəkəri; US -keri] n (архаизм)
1.(a) аптекарь, дəріханашы (в)дəрі жасаушы,
сатушы 2.аптека, дəріхана
apothegm ['æpəθem] = apophthegm
apotheoses [ə,pɒθi'əusi:z] pl of apotheosis
apotheosis [ə,pɒθi'əusis] n (pl –ses [-si:z]
1.құдайдай дəріптелінуі, құдайға теңелуі ♦the
~ of Roman Emperor – Рим императорының
құдайдай дəріптелінуі (құдайға теңелінуі)
2.даңқы шығу, гүлдену, кемелдену ♦ the ~
of French 16
th
century art – XVI ғасырдағы
француз өнерінің гүлденуі 3.үлгі, мысал ♦His
brave act was the ~ of daring. – Оның батыл
əрекеті өжеттің үлгісі болды.
appal (US кейде appall) [ə’pɔ:l] v (-ll-) жан
түршігу, жиіркену, тітіркену ♦The newspaper
reports of starving children ~led me. – Ашығып
жатқан балалар жайлы газет ақпарлары
жанымды түршіктірді. ♦He was ~led by
the damage from the fi re. – Өрттен келген
шығынға оның жаны түршікті.
appaling [ə’pɔ:liŋ] adj жан түршігетін,
түршіктіретін, жиіркенішті ♦I have never
seen such ~ behaviour. – Мен ешқашан бұндай
нашар жүріс-тұрысты ( мінезді) көрмеппін.
♦an ~ scene – жан түршігетін көрініс
appalingly [ə’pɔ:liŋli] adv жан түршігетіндей,
түршіктіре, т.с.с. ♦ ~ thin – арықтығынан
(жіңішкелігінен) адам жиіркенеді
appanage [‘æpəniʤ] = apanage
apparatus [,əpæ’reitəs; US -’rætəs] n (өте сирек
pl –es) 1.құрал, аспап, аппарат, аппаратура,
машина ♦laboratory ~ - лаборатория
аппаратурасы 2.гимнастика, дене шынықтыру
снаряды 3.əкімшілік, əкімшілік құрылым,
аппарат ♦the whole ~ of government –
үкіметтің бүткіл аппараты (құрылымы)
4.дене мүшелері, органдары ♦the respiratory ~
- тыныс алу органдары (аппараты)
apparel [ə’pærəl] A.n (көне қолд, кітаби)
1.ресми киімдер, арнайы оқиғаларға байл.
киілетін киімдер ♦The Queen’s ceremonial ~
- Королеваның мерекелік киімі 2.(US) киім-
кешек ♦ladies’/men’s/children’s ~ - əйелдер/
ерлер/балалар киім-кешегі В.v (көне қолд)
біреуше (арнайы) киімдер кигізу
apparent [ə’pærənt] adj 1.айқын, анық,
түсінікті ♦Certain problems were ~ from the out-
set. – Ə дегеннен-ақ кейбір проблемалар көзге
ұрып тұрды. 2.(сияқты) болып көрінетін,
алдамшы ♦Her ~ indifference made him even
more nervous. – Оның (əйелдің) немқұрайды
болып көрінуі оның (еркектің) жүйкесін
қажай түсті. ♦Their affl uence is more ~ than
real. – Олар сырт көзге ғана дəулетті болып
көрінеді.
apparently [ə’pærəntli] adv сияқты, ұқсайды
♦He had ~ escaped by bribing a guard. – Ол
күзетшіге ақша беріп құтылып кеткенге
ұқсайды. from the outset. – Ə дегеннен-ақ
кейбір проблемалар көзге ұрып тұрды. ♦A~
they’re getting divorced. – Олап ажырасып
жатқан сияқты.
apparition [,æpə’riʃn] n 1.(тұтқиылдан, оғаш,
күтпеген жерден) пайда болу, шыға келу,
көріну ♦a weird ~ in fancy dress – əлем-жəлем
көйлек киіп есалаңша пайда болу 2.əруақ,
елес ♦You look as though you’ve seen ~. – Сен
құдды бір əруақ көрген адамға ұқсап тұрсың.
3.(астрон) көрінімділік
appeal [ə’pi:l] A.v 1.~ to smb (for smth); ~
for smth үндеу, шақыру, жалбарына өтіну
♦I am ~ing on behalf of the famine victims. –
Мен ашаршылық құрбандары атынан үндеу
тастаймын. ♦The police ~ed to the crowd
not to panic. – Полиция жиналған топтан
абыржымауларын өтінді. 2. ~ (to smb)
тартымды, қызықты болу ♦The idea of camp-
ing has never ~ed to me. – Кəмпиң (жаяу ұзақ
сапарға шығу) маған ешқашан да қызық болып
көрінген емес. ♦Her sense of humour ~ed to
him enormously. – Оның (əйелдің) əзілкештігі
оған (еркекке) өте ұнайтын. 3.(заң) ~ to smth
(against smth) аппеляцияға беру, қайта қарауға
өтіну, істі қайта қозғау ♦I have decided not to
~. – Мен істі қайта қозғамайын деп шештім.
В.n 1.~ to smb (for smth) үндеу, шақыру, өтіну,
сұрау ♦an ~ for help, food – көмекке шақыру,
азық-түлік сұрау 2.тартымдылық, қызықтық
♦The new fashion soon lost its ~. – Жаңа сəн
(үлгісі) біраздан кейін өзінің тартымдылығын
жоғалтты. 3.(заң) аппеляция, қайта қарауға
өтіну, істі қайта қозғау(шылық) ♦to have the
right of ~ – істі қайта қозғауға хақының болуы
appealing [ə’pi:liŋ] adj 1.тартымды, көрікті;
қызықты 2.жүрек жылытатын, бүйрек
бұрғызатын; мүсіркететін ♦an ~ glance –
аянышты қарас
appealingly [ə’pi:liŋli] adv [қ-з: appealing]
appear [ə’piə(r)] v 1.(a) пайда болу, көріну ♦A
ship ~ed on the horizon. – Кеме көкжиекте
пайда болды. ♦A light ~ed at the end of the tun-
nel. – Туннельдің соңында жарық көрінді.
(b) келу, көріну ♦He promised to be here at
four o’clock but he didn’t ~ until six. – Ол
бұл жерде сағат төртте болымын деген,
алайда алты болғанша келмеді (көрінбеді).
тартымды, көрікті; қызықты 2. (бір жерде)
болу, көріну, шығу ♦The tenor soloist is un-
able to ~ tonight because of illness. – Тенор
солист науқастанғандықтан бүгін кешкі
концертке шыға алмайды. ♦I have to ~ in
court on a charge of drunken driving. – Мен
сотта мас күйінде көлік айдады деген айып
бойынша болуым керек. ♦to ~ for the defendant/
prosecution – (сотты) қорғаушы (адвокат)/
айыптаушы (адвокат) ретінде болу 3.(кітап,
мақала ж.) басылу, шығу, жарық көру ♦His
new book will be ~ing in the spring. – Оның
жаңа кітабы көктемде шығады. ♦The news
~ed next day on the front page. – Хабар келесі
күні бірінші бетте жарияланды. 4.болып
көріну; сияқты, ұқсаған болу ♦The streets ~ed
deserted. – Көшелерде тірі жан жоқ болып
көрінді. ♦Don’t make him ~ fool. – Оны ақымақ
етіп көрсетпе. ♦She ~s to have many friends. –
Оның көптеген досы бар сияқты. ♦There ~s to
have been a mistake. – Ол жерде қате болғанға
ұқсайды. ♦It ~s that there has been a mistake. -
Ол жерде қате болғанға ұқсайды. ♦You ~ to
have made a mistake. – Сен (сіз, сендер, сіздер)
қате жіберген сияқтысың. ♦It ~s that you have
made a mistake. – Қате жібергенге ұқсайсың.
94
95
♦”Has he been found guilty?” “It ~s so/not.”
– «Ол кінəлі ма екен?» – «Солай/солай емес
сияқты.»
appearance [ə’piərəns] n 1.пайда болу
(болыс), көріну (-ніс), келу (-ліс) ♦The sud-
den ~ of a policeman caused the thief to run
away. – Полицияның кенет пайда болуы
ұрыны үркітіп жіберді. ♦They fi nally made
their ~ at 11.30. – Олар ақыры сағат 11.30-
да келді (көрінді). 2. (сахнаға (-да), көпшілік
жерге (-де)) көріну, шығу ♦His fi rst ~ at the
stage was at the age of three. – Оның сахнаға
алғаш шыққан кезі үш жасында болатын.
3.(а) көрініс, көріну; пішін, түр ♦You mustn’t
worry about your ~ – you look fi ne. – Сыртқы
пішінің жайлы ойламай-ақ қой – тамаша
болып тұрсың. ♦She gave every ~ of being ex-
tremely rich. – Ол қай жағынан қарасаң да
аса дəулетті болып көрінді. ♦Don’t judge by
~s - ~s can be misleading. – Сыртынан түйме
– сырт көрінісі алдамшы болуы мүмкін. ♦The
building was like a prison in ~. – Ғимараттың
сыртқы көрінісі түрмеге ұқсаған еді. (b)
белгі, нышан ♦The case had all the ~s of a mur-
der. – Қылмыстық істе кісі өлтірудің барлық
белгілері бар болып шықты. 4.(idm) *to keep
up ~s көрініп бағы, жасамықтану, тыраштану
♦There is no point in keeping up ~s when eve-
ryone knows we’re nearly bankrupt. – Біздің
банкрот болайын деп тұрғанымызды елдің
бəрі білетіндіктен құры тыраштанудың
жөні жоқ. *to put in an ~ бой көрсету, көрініп
қайту, қою ♦I don’t want to go to the party but
I’d better put in an ~. – Тойға барғым келіп
тұрған жоқ, дегенмен де барып бой көрсетіп
қайтайын. *to all ~s сырттай қарағанда, сырт
көзге ♦He was, to all ~s, a respectable, success-
ful businessman. – Ол, былай алып қарағанда
(сырт көзге), беделді, табысты кəсіпкер
болып көрінді.
appeasable [ə’pi:zəbl] adj ымыраға келетін,
жұбанатын, көнетін
appease [ə’pi:z] v 1.жұбату, тыныштандыру
♦to ~ smb’s anger – біреудің ашуын тарқату
(жұбату) 2.риза ету, қанағаттандыру ♦The
fruit ~ed his hunger. – Жеміс оның жүрегін
жалғады (аш құрсағына талғажау болды).
3.ымыраға келу, ымыраласу, (өзара келісу
арқылы) көндіру
appeasement [ə’pi:zmənt] n ымыраға келу,
ымырашылдық, (өзара келісу арқылы)
көндіру (əрекеті) ♦Chamberlain’s policy of ~
towards Hitler in the 30s. – Чəмберленнің 30
жылдардағы Гитлерге қатысты ұстанған
ымырашылдық саясаты.
appelant [ə’pelənt] (заң) A.adj аппеляцияға
қатысты B.n аппеляция жасаушы, істі қайта
қозғаушы, шағымданушы
appellate [ə’pelit] adj (заң) аппеляциялық, істі
қайта қарайтын ♦~ court – ап-қ сот
appellation [,æpə’leiʃn] (кітаби) атақ, дəреже,
шен
appellee [,əpe’li:] n (заң) аппеляцияға, істі
қайта қарауға жауапты
append [ə’pend] v (кітаби) ~ smth (to smth)
(жазбаша түрде) қосу, толықтыру; қол қою
♦to ~ one’s signature to a document – құжатқа
қолын қою ♦to ~ an extra clause to the contract –
контрактқа қосымша бап қосу
appendage [ə’pendiʤ] n 1.тіркеме, қосымша
2.құрамдас бөлік
appendant [ə’pendənt] adj 1.тіркелген,
қосылған 2.(бірн-ге) сай, тиісті
appendectomy [,æpen’dektəmi] n (медиц)
апендектомия, соқыр ішекті хирургиялық
жолмен алып тастау
appendicectomy [ə,pendi’sektəmi] = appendec-
tomy
appendices [ə’pendisi:z] pl of appendix 1
appendicitis [ə,pendi’saitis] n соқыр ішектің
ісінуі, қабынуы, аппендицит
appendix [ə’pendiks] n 1. (pl -dices [-disi:z])
қосымша, тіркеме 2. (pl -dixes) соқыр ішек
apperceive [,æpə(:r)’si:v] v саналы қабылдау
apperception [,æpə(:r)’sepʃən] n (психол)
апперцепция, саналы қабылдау(шылық)
appertain [,æpə’tein] v (кітаби) ~ smb/smth
(біреуге/бірн-ге) тəн, қатысты, тиісті, сай болу
♦the duties and privileges ~ing to one’s high of-
fi ce – жоғары лауазымына сай міндеттері
мен жеңілдіктері
appetence, -cy [‘æpitəns, -si] n 1.өте
ынтығушылық, істегісі келу(шілік) 2.табиғи
қажеттілік я ыңғай
appetite [‘æpitait] n (a)тəбет, аппетит, ішуді не
жеуді қалау(шылық) ♦to work up an ~ for lunch
– түскі асқа тəбетті күшейту ♦Don’t spoil
your ~ by eating sweets before meals. – Тамақ
алдында тəтті жеп тəбетіңді бұзба. (b)
(ауысп мағ) тəбет, зауық, құлық, ынта, зейін
♦He had no ~ for the fi ght. – Оның төбелеске
еш зауқы болмады.
appetizer, -iser [‘æpitazə(r)] n тəбеттендіргіш,
аппетайзер (тамақ алдында тəбет көтеру үшін
ішілетін я желінетін кез-келген тағам)
appetizing, -ising [‘æpitaziŋ] adj 1.тəбет
көтеретін (көтергіш), тəбеттендіретін,
таңдайды үйіретін ♦An ~ smell from the kitchen.
– кухнядан келіп тұрған таңдайды үйіретін
иіс 2.қызықтыратын, еліктіретін, елітетін
appetizingly, -isingly [‘æpitaziŋli] adv тəбет(ті)
көтере, тəбеттендіре, таңдайды үйіре
applaud [ə’plɔ:d] v 1.(құрмет көрсете) қол
шапалақтау, қол соғу ♦The crowd ~ed for him
for fi ve minutes. – Жұртшылық оған бес минут
бойы қол соқты. 2. құптау, мақтау ♦I ~ your de-
cision. – Мен шешіміңді құптаймын.
applause [ə’plɔ:z] n 1.(құрмет көрсете) қол
соғыс, қол шапалақтау, ұру (процесі) ♦He
sat down amid deafening ~. – Ол отырғанда
да құлақ тындырарлық қол шапалақтаулар
жалғасып жатты. 2. жылы құптау, мақұлдау
♦Her new novel was greeted with reviewers with
rapturous ~. – Оның жаңа романын сыншылар
құшақ жая қабылдады. 3. (idm) *thunderous ~
дүркірей қол шапалақтау *a round of ~ қысқа
қол соғу
apple [‘æpl] n 1. алма, алма ағашы 2.кез-келген
алмаға ұқсас нəрсе 3. (idm) *an/the ~ of dis-
cord талас алмасы (яғни, талас тудыратын
нəрсе) (бұл идиоманың төркіні ежелгі грек
мифологиясында жатыр: бақташы Персей
бір алманың сыртына «ең сұлуына» деп
жазып əйел құдайлардың арасына тастайды,
нəтижесінде əйел құдайлар арасында алма
үшін талас туады) *the ~ of smb’s eye көзінің
қарашығы (яғни, ең жақсы көретін нəрсесі)
♦She is the ~ of her father’s eye. – Ол (қыз) -
əкесінің көзінің қарашығы. *the ~-pie order
өте мұқият, өте ретті ♦His tools are always in
~-pie order. – Оның құрал-жабдығы ылғи да
сақадай сай.
apple blossom [‘æpl ,blɒsəm] n алма (ағашы)
гүлі
apple-brandy [‘æpl ,brændi] n алма брəндиі
(брэнди, алкогольді ішімдік)
applecart [‘æplkα:t] n 1. алма таситын арбаша
2. (idm) *to upset the/smb’s ~ жоспарды бұзу
apple-grub [‘æplgrʌb] n 1.құрт (насеком)
2.құрт жеген жер, қуыс
apple-jack [‘æpl ,ʤæk] = apple-brandy
apple mint [‘æpl mint] = horse mint
apple-pie [‘æpl pai] n алма пирогі
apple-polisher [‘æpl ,pɒliʃə(r)] n жылмақай,
маймөңке, пысық
apple-quince [‘æpl ,kwins] = quince
apple sauce [‘æpl ,sɔ:s] n 1.алма пюресі
2.былшыл, қысыр сөз
apple-tree [‘æpltri:] n алма ағашы
appliance [ə’plaiəns] n 1.аспап, құрал, жабдық,
аппарат, құрылғы, тетік 2.электрмен жұмыс
істейтін жабдықтар (м: телевизор, тоңазтқыш,
т.с.с.) ♦electric ~s – электр жабдықтары
3.(сирек қолд) = application 2,3,5 қолдану
applicable [‘æplikəbl, кейде ə’plikəbl] adj ~ (to
smb/smth) қолдануға болатын; лайықты, сай;
тиісті, қатысты ♦an ~ rule – қолданылатын
(күшіндегі) ереже ♦a solution that’s ~ to the
problem – мəселеге лайықты шешім
applicability [,æplikə’biləti] n қолдануға
болатындық, лайықтылық, сайлық, тиістілік
applicant [‘æplikənt] n ~ (for smth) 1.өтініш
беруші, өтінуші 2.үміткер, кандидат ♦an ~
for a position – қызмет орнына кандидат
(үміткер)
application [,æpli’keiʃən] n 1.(a) ~ (to smb) (for
smth) өтініш, арыз беру (əрекеті) ♦to fi le an ~
for admission to a university – университетке
түсуге өтініш беру (b) (жазылған, берілген)
өтініш, арыз ♦We received about 400 ~s for the
job. – Біз жұмысқа орналасуға шамамен 400
өтініш алдық. ♦an ~ form/blank – анкета;
өтініш жазу бланкі, қағазы 2. ~ (of smth) (to
smth) (бірн-ні бірн-ге) жағу, сылау ♦lotion for
external ~ only – лосьонды тек теріге жағу
қажет 3.(заңды, шараны) қолдану ♦the strict
~ of the law – заңды қатаң қолдану 4.бейнет,
машақат, тер төгіс, ауыр еңбек ♦Succes as a
writer demands great ~. – Жазушының табысы
(табысты болуы) көп бейнетті қажет етеді.
5. ~ (to smth) (теорияны, ғылыми жаңалықты,
т.с.с.) практикада қолдану ♦a new invention that
will have ~ in industry – өндірісте қолданыс
табатын жаңалық
applicator [‘æplikeitə(r)] n (үстіге) жаққыш,
сылағыш, жайғыш ♦Use the ~ provided to
96
97
spread the glue. – Желімді жағу үшін (қоса)
берілген жаққышты пайдалан.
applied [ə’plaid] adj қолданбалы ♦ ~ mathemat-
ics – қолданбалы (прикладная) математика
applique [æ’plikei; US ,æpli’kei] A. n
аппликация, кесте; əшекейлі кестелі тоқыма
B. v кестелеу, кестелеп тоқу
apply [ə’plai] v ( pt, pp applied) 1. ~ (to smb)
(for smth) өтініш жасау, арыз беру ♦ You should
~ immediately, in person or by letter. – Шұғыл
өтініш жаса; не өзің бар я хат жаз. ♦ to ~ for
a job, post, visa - жұмысқа, қызмет орнына,
визаға өтініш беру 2. ~ smth (to smth) (бірн-
ні бірн-ге) жағу, сылау ♦ to ~ the ointment
– майды жағу/маймен сылау ♦ to ~ the glue
to the both surfaces – желімді екі жағына да
жағу 3.(заңды, шараны) қолдану ♦ to ~ a law,
rule – заңды, ережені қолдану ♦ to ~ economic
sanctions – экоеомикалық санкциялар енгізу
4. ~ (to smb/smth) қатысты болу, əсері болу
♦ These rules don’t always ~. – Бұл ережелер
ылғи да қолданыла бермейді. ♦ What I have said
~ies only to some of you. – Менің атқандарым
біразыңа ғана қатысты. 5. ~ smth (to smth)
əсер еткізу, (бірн-мен) əсер ету ♦ to ~ force,
pressure, heat – күшпен, қысыммен, қызумен
əсер ету ♦ The crystal vibrates when a small
electric current is ~ied to it. –Аз ғана электр
ағыны əсер еткен кезде кристал дірілдейді.
6. ~ oneself/smth (to smth/doing smth) күш-
жігерін бірн-ге жұмсау, жұмылдыру ♦ We must
~ our minds to fi nding a solution. – Бір шешім
табу үшін миымызға қозғау салуға тиіспіз. 7.
~ smth (to smth) практикада қолдану ♦ The re-
sults of this research can be ~ied to new develop-
ments in technology. – Бұл ізденіс нəтижелерін
технологиядағы жаңа салаларда қолдануға
болады.
Достарыңызбен бөлісу: |