Ф.  Персиваль  и  Г.  Эллингтон

197 
 
  опытно-экспериментальная работа; 
  зарубежный опыт.  
Проектная  деятельность  студентов  ставит  в  центр  образовательного  процесса  практи-
ческие вопросы овладения профессией и на этой базе стимулирует интерес к теории. Практика 
показывает,  что  студенты,  разработавшие  свой  социальный  проект,  готовы  его  отстаивать, 
аргументировать  свою  позицию,  вести  дискуссию  с  оппонентами – и  в  этих  целях 
мотивированно осваивают теорию вопроса, хорошо удерживают материал в памяти даже годы 
спустя. Этому же способствует и анализ конкретных ситуаций (case-study) – метод активизации 
учебно-познавательной  деятельности  обучаемых,  характеризующийся  следующими  призна-
ками:  наличие  конкретной  ситуации;  разработка  группой  (подгруппами  или  индивидуально) 
вариантов  решения  ситуации;  публичная  защита  разработанных  вариантов  разрешения 
ситуации  с  последующим  оппонированием;  подведение  итогов  и  оценка  результатов  занятий. 
По  мнению  студентов,  они  ощущают  себя  на  таких  занятиях  участниками  социальных 
действий.  
Уже очень редко можно встретить занятия в виде лекций; современные методы обучения 
предполагают  использование  всех  доступных  каналов  коммуникации.  Человека,  проводящего 
занятие, трудно назвать лектором – его рабочим инструментом является не только речь и голос. 
Стремясь  достичь  целей  обучения,  заботясь  о  том,  чтобы  участники  успешно  интегрировали 
новые знания с уже имеющимися, тренер общается с аудиторией, направляя коммуникативные 
сигналы  и  по  визуальному  каналу  восприятия  (слайды,  рисунки,  запись  на  флипчарте, 
видеофрагменты), и по аудиальному (речь тренера, музыкальный фон, сигналы таймера), и по 
кинестетическому  (моделирование  ситуаций,  деятельностные  упражнения,  задание  на 
командную  согласованность).  Разнообразие  модальностей  в  поступающей  информации 
помогает её целостному восприятию участниками и лучшему усвоению. 
Если  задачу  семинара  часто  можно  определить  как  передачу  большого  объема 
специализированной  информации,  с  которой  далее  участники  работают  самостоятельно,  то 
задачей  тренинга,  как  правило,  является  первичная  отработка  специальных  навыков,  в 
соответствии  с  тематикой  тренинга.  При  этом  информационная  составляющая  обучения 
обладает  ценностью  преимущественно  в  прикладном  аспекте:  знания  важны  для  совершения 
более  эффективных  действий.  Именно  на  действие,  на  усовершенствование  деятельности, 
выработку  эффективных  техник,  приёмов,  подходов,  пригодных  к  использованию  в  реальной 
ситуации, направлено внимание тренера и участников.  
Среди  разнообразных  направлений  новых  педагогических  технологий  все  большую 
популярность  приобретают  личностно-ориентированные  технологии  обучения.  Здесь 
эффективность  доказали  такие  подходы  как  обучение  в  сотрудничестве (cooperative learning). 
Наиболее интересные варианты этого метода обучения – Student Team Learning (STL, обучение 
в  команде),  который  может  быть  использован  применительно  к  любой  дисциплине  в  рамках 
любой  компетенции;  метод Ligsaw (в  дословном  переводе  с  английского – ажурная  пила, 
машинная  ножовка)  и  модификация  этого  метода  «Пила-2» ( Ligsaw-2), предусматривающий 
работу в группах по 4-5 человек, где, работая над одной и той же задачей, над одним и тем же 
материалом, члены команды индивидуально получают тему, которую разрабатывают особенно 
тщательно  и  становятся  в  ней  экспертом.  Проводятся  встречи  экспертов  из  разных  групп.  В 
конце  цикла  все  учащиеся  проходят  индивидуальный  контрольный  срез,  который  и 
оценивается. Результаты суммируются. Команда, сумевшая достичь наивысшей суммы баллов, 
награждается. Также популярны такие варианты метода обучения в сотрудничестве как метод 
«Учимся вместе» (Learning Together) и метод исследовательской работы в группах. 
Разрабатывая методические рекомендации, рабочие программы с использованием новых 
технологий  обучения  в  соответствии  с  компетентностным  подходом,  преподаватель  должен 
четко  ориентироваться  в  отличиях  обычного  группового  обучения  от  обучения  в  малых 
группах  по  методике  сотрудничества.  Р.Джонсон  и  Д.Джонсон  выделяют  эти  основные 
различия,  прежде  всего  как:  взаимозависимость  членов  группы,  личная  ответственность 
каждого  члена  группы  за  собственные  успехи  и  успехи  членов  команды,  совместная  учебно-
познавательная,  творческая  и  прочая  деятельность,  социализация  этой  деятельности,  общая 
оценка  работы  группы  наряду  с  академическими  результатами  работы.  Умение  пользоваться 
методом  проектов – показатель  высокой  квалификации  преподавателя,  его  прогрессивной 
методики обучения и развития студентов. Технологии предусматривают, прежде всего, умение 

198 
 
адаптироваться к стремительно изменяющимся условиям жизни человека постиндустриального 
общества. 
Модель  профессиональной  деятельности  отличается  от  реальной  деятельности  тем,  что 
она применяется в условиях обучения и, поэтому содержит только основные элементы осваи-
ваемой деятельности или её компоненты. Модель в учебной деятельности можно использовать 
в  форме  игры,  в  процессе  игрового  обучения,  распределяя  профессиональные  роли  между 
обучающимися.  Это  даёт  возможность  легко,  без  затруднений  освоить  основные  понятия  и 
механизмы осваиваемой деятельности. 
В  современных  условиях  глобализации  и  конвергенции  образовательных  рынков  и 
становление  общего  образовательного  пространства  высокое  качество  образования  прочно 
ассоциируется  с  целями  Болонского  процесса:  академическая  мобильность,  признание 
дипломов,  введение  кредитных  систем,  инвариативные  технологии  обучения  и  управления 
знаниями. 
Традиционная  подготовка  специалистов,  ориентированная  на  формирование  знаний, 
умений  и  навыков  в  предметной  области,  всё  больше  отстаёт  от  современных  требований. 
Основой  образования  должны  стать  не  столько  учебные  дисциплины,  сколько  способы 
мышления  и  деятельности.  Необходимо  не  только  выпустить  специалиста,  получившего 
подготовку  высокого  уровня,  но  и  включить  его  уже  на  стадии  обучения  в  разработку  новых 
технологий,  адаптировать  к  условиям  конкретной  производственной  среды,  сделать  его 
проводником новых решений, успешно выполняющим функции менеджера. 
Основой  целью  профессионального  образования  является  подготовка  квалифицирован-
ного  специалиста,  способного  к  эффективной  профессиональной  работе  по  специальности  и 
конкурентного на рынке труда 
Оптимизация  педагогического  процесса  путём  совершенствования  методов  и  средств, 
является необходимым, но не достаточным условием. Отбор методов, средств и форм должен 
совмещаться  с  реализацией  конкретной  цели  и  отработкой  системы  контроля  показателей 
обучения и воспитания. Этому и призвана помочь технологизация педагогического процесса.  
Технологизация - совокупность действий для достижения какого-либо результата. 
Технология  в  любой  сфере – это  деятельность,  в  максимальной  мере  отражающая 
объективные  законы  данной  предметной  сферы  и  поэтому   обеспечивающая  наибольшее  для 
данных условий соответствие результатов деятельности предварительно поставленным целям. 
В  «Глоссарии  современного  образования»  рассматривают  три  подхода  к  определению 
понятия «образовательная технология» : 
1.  Систематический  метод  планирования,  применения,  оценивания  всего  процесса  обу-
чения и усвоения знания путём учёта человеческих и технических ресурсов и взаимодействия 
между ними для достижения более эффективной формы образования. 
 2.  Решение  дидактических  проблем  в  русле  управления  учебным  процессом  с  точно 
заданными  целями,  достижение  которых  должно  поддаваться  чёткому  описанию  и 
определению. 
3. Выявление принципов и разработка приёмов оптимизации образовательного процесса 
путём анализа факторов, повышающих образовательную эффективность, с помощью конструи-
рования и применения приёмов и материалов, а также посредством применяемых методов. 
Образовательная  технология – системный  метод  проектирования,  реализации,  оценки, 
коррекции и последующего воспроизводства учебно-воспитательного процесса. 
Характерные черты: 
   диагностическая формулировка целей; 
  ориентация всех учебных процедур на гарантированное достижение целей; 
   оперативная обратная связь, оценка текущих и итоговых результатов; 
   воспроизводимость учебно-воспитательного процесса. 
Преимущества  применения  образовательных  технологий - меняются  функции  препода-
вателя  и  студента,  преподаватель  становится  консультантом-координатором  (а  не  выполняет 
информирующе-контролирующую функцию), а студентам предоставляется большая самостоя-
тельность в выборе путей усвоения учебного материала. 
Образовательные  технологии  дают  широкие  возможности  дифференциации  и  инди-
видуализации учебной деятельности. 
Результат  применения  образовательных  технологий  в  меньшей  степени  зависит  от 
мастерства преподавателя, он определяется всей совокупностью её компонентов. 

199 
 
Образовательные  технологии  связаны  с  повышением  эффективности  обучения  и  воспи-
тания  и  направлены  на  конечный  результат  образовательного  процесса - это  подготовка 
высококвалифицированных специалистов: 
   имеющих фундаментальные и прикладные знания; 
  способных  успешно  осваивать  новые,  профессиональные  и  управленческие  области, 
гибко и динамично реагировать на изменяющиеся социально-экономические условия; 
    обладающих  высокими  нравственными  и  гражданскими  качествами  в  условиях 
инновационного образовательного пространства. 
 
Список литературы 
1. Гузеев В.В. Планирование результатов образования и образовательная технология. - М.: 
Народное образование, 2000. 
2. Жуков Г.Н. Основы общей профессиональной педагогики: Учебное пособие. -М.: Гардарики, 
2005.  
3. Глоссарий современного образования (терминологический словарь) // Народное образование, 
1997, № 3. 
4. Маликова Н.Р. О некоторых инновационных методах преподавания социологии // Социс, 2002, 
№ 2.  
5.  Сорокин  Н.Д.  Об  инновационных  методах  в  преподавании  социологических  курсов // Социс, 
2005, № 8.  
6. Педагогика и психология высшей школы: Учеб. пособие для вузов / М.В. Буланова-Топоркова.  
– Ростов-на-Дону: Феникс, 2002. 
 
 
 
Мұсатаев С.Ш. 
 
КЕЙС-ӘДІС (CASE STUDY METHODS) – ИННОВАЦИЯЛЫҚ ОҚЫТУ 
ТЕХНОЛОГИЯСЫ РЕТІНДЕ 
 
Қазақстан  еуропалық  білім  беру  кеңістігіне  тереңдеп  кірігіп,  Болондық  декларацияға 
мүше  болып  енгелі  бері  жоғары  отандық  білім  беру  саласы  әлемдік  стандарттарға 
сәйкестендіріліп,  жаңа  оқыту  әдіс-тәсілдері  оқу  үдерісіне  көптеп  ендірілуде.  Жаңа  оқу 
технологиясында  студенттің  өзіндік  жұмысына,  яғни,  өзін-өзі  дамытуына  анық  басымдық 
берілуде.  Осындай  инновациялық  оқыту  технологияларының  қатарында  кейс-әдіс (case study 
methods)  ерекше  орын  алады.  Кейс  (негізі case сөзі  ағылшын  тілінде  көптеген  мағына  береді, 
біздің  жағдайда – «жағдай», «оқиға», «іс», «хал-ахуал»  деген  мағыналарда  қолданылады) – 
қарастырылып  отырған  белгілі  бір  кезең  аралығындағы  шынайы  хал-ахуалды  нақты 
сипаттайтын оқиғалардың жиынтығын білдіреді.   
Гарвардтық  бизнес  мектебі  кейс  әдісін  былайша  анықтайды: «студенттер  мен 
оқытушылар  өткен тақырыппен байланысы  бар  оқиғалар  мен  мәселелерді  тікелей  талқылауға 
қатысатын оқыту әдісі. Жазбаша түрде дайындалған мұндай кейстер кәсіпкерлік саласындағы 
жұмыс  істейтін  шынайы  адамдардың  өмірінен  алынады,  олармен  студенттер  етене  тығыз 
танысып,  кейстерді  оқып,  талқылайды.  Кейстер  оқытушының  жетекшілігімен  жүретін 
талқылауларға негіз болады. Сондықтан, кейстер бір жағынан оқу материалының ерекше түрі 
болса, екінші жағынан, осы материалдарды оқу процесінде қолданудың өзіндік әдісі саналады» 
[1]. 
Гарвардтық мектеп өкілдері кейс-әдісті бес кезеңге немесе тармаққа бөліп көрсетеді: 
1. Ситация (қандай да бір мысалға алынатын оқиға, ахуал т.б.). 
2. Сұрақтар (оқиғаның себептері, алғышарттары, қатысушылары т.б. сұрақтар). 
3. Гипотезалар (талқыланып отырған жағдайдың қалай өрбитінін долбарлау). 
4. Дәлелдер мен іс-әрекеттер (белгілі бір ұстанымды негіздеу). 
5.  Альтернативалар  (оқиға  үрдісінің  балама  сценарийлерін  жасау  немесе  жағдайды 
шешудің балама жолдарын ұсыну). 
Кейс-әдісінде  оқытушының  міндеті – талқылауға  қажет    шынайы  материалды  таңдай 
білу,  ал  студенттерге  қойылатын  талап – талқылауға  ұсынылған  проблеманы  шешудің 
жолдарын  ұсыну,  мәселенің  даму  келешегіне  долбар  жасау,  балама  жолдар  ұсыну. 
Интерактивті  оқыту  әдісі  бола  отырып,  кейс  әдісі  студенттердің  бойындағы  позитивтілікті 

200 
 
оятады,  өйткені  ол  теориялық  білімді  тәжірибемен  сабақтастыратын  ойын  түріне  ұласады. 
Нақты  жағдайды  талдау  студенттің  кәсіби  шыңдалуына,  өзін  ересек  сезінуіне,  оқуға  деген 
позитивті  мотивацияға  әсер  етеді.  Ал  оқытушыға  келсек,  кейс  әдісі  оқытушының  ойлау 
образын  түрлендіреді,  басқаша  ойлау  мен  әрекет  етуге  итермелейді,  өзінің  шығармашылық 
әлеуетін  жаңалауға  көмектеседі.  Оқу  процесі  болса  демократияланып,  жаңғырады,  оқытушы 
мен  студенттер  психологиялық  тұрғыда  ашылады,  пікірталасқа  түсіп  ысылады,  прогрессивті 
ойлау стилі қалыптасады, педагогикалық этика мен мотивацияға игі ықпал етеді. Нәтижесінде 
–  теориялық  білім  қолданбалық  талдаумен,  зерттеушілік  дағдылармен  ұштасады,  студентер 
түрлі ойлар айтып, ұсыныстар жасап, ойдан жаңа ой туады. Мәселені шешудің түрлі жолдары, 
балама  өрбу  сценарийлері  жасалуы  мүмкін.  Сол  үшін  оқытушы  студенттерге  пікталастыруға, 
дауласуға  ықпал  етуі  тиіс,  өзінің  жеке  ұстанымы  мен  ойларын  студенттерге    таңбауы  қажет. 
Студенттер  еркін  ойлап,  ой  таластырып,  пікір  алмасып  үйренуі  тиіс.  Бұл  өз  кезегінде  әрбір 
студенттің  өзіндік  жұмыс  істеп  үйренуіне,  дербес  шешім  қабылдауына,  өз  ойын  дәлелдеуге, 
бастамашылық  қабілеттерін  арттыруға  ықпал  етеді.  Оқытушы  студенттердің  пікірлеріне 
ешқандай  тосқауыл  қоймайды,  бірақ  ол  студенттерге  жауапкершілік  туралы  ескертеді,  яғни, 
қабылдаған  шешімдердің  нәтижелері  мен  зардаптарына  жауапкершілік  болуы  қажеттігін 
ұмытпауға  шақырады.  Яғни,  студенттер  шала-шарпы,  атүсті  шешім  қабылдамай,  ойланып-
толғанып,  байыппен  шешім  қабылдауға  үйренеді.  Әрбір  айтылған  ой  мен  қабылданған 
шешімнің  жауапкершілігін  сезінетін  болады.  Оқытушы  талқылауға  сылбыр  қатысып  отырған 
студенттерге арнаулы сұрақтар қойып, пікірталасты жандандырып отырады. Соның арқасында 
студенттер  кейсті  талдау  процесіне  толық  жұмыла  қатысады.  Қажет  тұсында  оқытушы 
қорытындылар  жасап,  студенттерге  бағыт-бағдар  беріп  отырады,  мәселенің  теориялық 
аспектілерін  еске  салады,  тиісті  әдебиеттерге  сілтемелер  жасап  отырады.  Кейс-стади  әдісін 
қолдану технологиясы төмендегі 1-ші кестеде көрсетілген: 
 
Кесте 1. Кейс әдісі негізінде оқыту мен дайындалу 
 
Жұмыс 
кезеңі 
Оқытушының іс-әрекеті 
Студенттің іс-әрекеті 
Сабаққа 
дейін 
1. Кейсті таңдайды. 
2. Студенттердің дайындалуына қажетті 
негізгі және қосалқы материалдарды 
анықтайды. 
3. Сабақ сценарийін әзірлейді. 
1. Кейс пен ұсынылатын әдебиеттер 
тізімін алады. 
2. Сабаққа жеке-дара дайындалады. 
Сабақ 
кезінде 
1. Кейсті алдын ала талқылауды 
ұйымдастырады. 
2. Топты шағын топтарға бөледі. 
3. Шағын топтардағы студенттердің 
берілген тақырыпты талқылауына 
жетекшілік етеді, мәселенің мәнін ашуға 
керек болып жатса, оларды қосымша 
мәліметтермен қамтамасыз етеді. 
1. Кейс пен оның ауқымындағы 
мәселелерді терең түсінуге 
көмектесетін сұрақтар қояды. 
2. Шешімдердің түрлі нұсқаларын 
әзірлейді, басқалардың не айтып 
жатқанына назар аударып, мұқият 
тыңдайды. 
3. Шешім қабылдайды немесе шешім 
қабылдауға қатысады. 
Сабақтан 
кейін 
1. Студенттердің жұмыстарын 
бағалайды. 
2. Қабылданған шешімдер мен қойылған 
сұрақтарды бағалайды. 
1. Берілген тақырып бойынша өткен 
сабақ нәтижесі туралы жазбаша есеп 
құрастырады. 
2. Бір-бірін және өзін-өзі бағалайды. 
 
Кейс  пен  жай  материалдың  айырмашылығы  қандай  деген  сұрақ  туындағанда, 
жалпытанылған пікір бойынша, кейсті анықтаудың мынадай критерийлері бар: 
1.  Қайнар  көз.  Кез  келген  кейсті  құрудың  қайнар  көзі  адамдар,  яғни,  қандай  да  бір 
оқиғаға арқау болған, шешуді талап ететін белгілі бір жағдайға душар болған адамдар. 
2. Іріктеу процесі. Кейске қажет ақпаратты іріктеу барысында оқудың мақсатына бағдар 
жасау  керек.  Мәліметтердің  мазмұнына  қатысты  ортақ  ұстаным  жоқ,  бірақ  кейс  тақырыпқа 
сәйкес әрі шынайы болуы шарт.  

201 
 
3.  Мазмұны.  Кейстің  мазмұны  да  оқу  мақсатына  толық  сәйкес  келуі  керек.  Кейс  қысқа 
немесе  ұзақ,  нақты  немесе  жалпы  болуы  мүмкін.  Аса  кең  ауқымды  немесе  қарастырылатын 
тақырыпқа  тікелей  қатысы  жоқ  ақпараттан  аулақ  болған  жөн.  Негізі,  кейс  мөлшерлі  ақпарат 
беретіндей  болғаны  дұрыс,  студент  мәселенің  мәнін  тез  ұғынып,  оны  шешуге  қажетті  деген 
негізгі мәліметтерді алса да жеткілікті. 
4.  Аудиторияда  тексеру.  Бұл – жаңа  кейсті  тікелей  оқу  процесінде  апробациялау, 
аудиторияның кейске деген реакциясын тексеру. Ракция әсерлі болған сайын кейс те қызық әрі 
сәтті  болады.  Сонымен  қатар,  жаңа  аудиторияға  бұрынғы  талқыланған  кейсті  ұсынып,  ол 
қандай реакция туындататынын байқап көруге болады. Кейске деген студенттердің реакциясын 
тексеру оқытуды барынша нәтижелі етуге көмектеседі. 
5.  Ескіру  процесі.  Көптеген  кейстер  уақыт  өте  келе  ескіреді,  өйткені  жаңа  жағдай  жаңа 
кейсті  талап  етеді.  Тарихқа  негізделген  кейстер  тез  қабылданады,  бірақ  оларды  талқылау 
белсенді  жүрмейді.  Себебі, «бұрынғы  заманда  болып  кеткен»  оқиғалардан  гөрі  бүгінгі  таңда 
жүріп  жатқан  оқиғалар  өзекті  әрі  маңыздырақ.  Сондықтан  оқытушы  кейстің  өзектілігіне, 
заманауилығына, маңызына ерекше мән беруі тиіс [2]. 
Кейс  әдісінің  басты  ерекшеліктерінің  бірі – кең  пәнаралық    сипатқа    ие  болуы.  Кейс-
әдісінде  түрлі  зерттеу  әдістері  кешенді  түрде  қолданылады.  Келесі  кестеде  кейс-әдісімен 
ықпалдасатын өзге де әдіс-тәсілдер көрсетілген: 
 
Кесте 2. Кейс-әдісімен ықпалдасатын өзге де әдістер 
 
  Кейс-әдісімен ықпалдасатын әдістер 
Кейс-әдістегі олардың рөлі 
Моделдеу 
Жағдайдың моделдерін құрастыру 
Жүйелік талдау 
Оқиғаны құрамдас бөліктерге, 
жүйешіктерге, құрамдас бөліктерге бөліп 
талдау 
Ойша сараптама жасау 
Жағдайды ойша сарапқа салып, оның даму 
сценарийлерін жасау 
Сипаттау 
Проблеманы сипаттау (алғышарттарын, 
қозғаушы күштерін т.б.) 
Мәселелік әдіс 
Оқиғаның астарында жатқан мәселені 
саралау 
Сыныптамалық әдіс 
Жағдайдың құрамдас бөліктерін жіктеу 
(қасиеттерін, қатысушыларын, түрлерін, 
деңгейін  т.б.) 
Ойындық әдіс 
Оқиғаға қатысушылардың мінез-
құлықтарын саралап, рөлдерде ойнап, 
тереңірек түсінуге тырысу 
«Ми шабуылы» 
Оқиғаға қатысты түрлі идеялар туғызу 
Пікірталас 
Проблемалық жағдай туралы пікір алмасу, 
оны шешудің жолдарын қарастыру 
 
Кейс-әдісін қолдана отырып оқытуды ұйымдастыру мынадай рәсімдерді қамтиды: 
1.  Тақырыпты  жариялау.  Кейс-әдісі  студенттер  тарапынан  дайындықты  қажетсінеді, 
сондықтан  кейсті  орындауға  уақыт  берілуі  тиіс.  Кейс  әдісі  бойынша  сабақ  өткізілерден  кем 
дегенде бір апта бұрын оның тақырыбы алдын ала жарияланып, студенттер онымен танысып, 
дайындалуға мүмкіндік алуы тиіс. 
2.  Кейсті  орындау  үшін  жұмыс  топтарын  құру.  Студенттік  жұмыс  топтарының  құрамы 
мен көлемі тақырыптың күрделі болуына, мақсатына мен міндеттеріне, орындалу мерзіміне т.б. 
ерекшеліктеріне  байланысты  анықталады.  Кейде  жұмыс  топтары  құрылмай-ақ,  бүкіл  топқа 
ортақ  тақырып  берілуі  де  мүмкін.  Немесе,  әр  студентке  жеке  кейстік  тапсырма  беруге  де 
болады.  Ал  егер,  кейсті  орындауға  студенттік  жұмыс  тобы  құрылатын  болса,  онда  топтың 
модераторы тағайындалып, ол кейстің орындалуына жауап береді. 
3. Тапсырмаларды таратып беру, кейстің мақсаты мен міндеттерін талқылау. 
4.  Кейспен  жұмыс  жасау  барысында  оқытушы  үйлестірушілік  қызмет  атқарады,  қажет 
жағдайда кеңесшілік етеді, ұйымдастыру жұмыстарын жүргізеді. 

202 
 
Ал кейсті орындау нәтижелерін бағалау мынадай үш элементен тұрады: 
1. Орындалған жұмыс туралы оқытушының пікірі. 
2.  Студенттердің  өзін-өзі  бағалауы  (мұндай  бағалау  қарастырылса,  студенттер  арнайы 
анкета, бағалау парағын толтырады). 
3.  Кейс  әдісін  орындауға  қатысқан  студенттер  әрқайсының  баяндамаларын,  пікірлерін, 
презентацияларын  т.б.  саралап,  бірін-бірі  бағалайды.  Студенттерге  белгілі  бір  критерийлері 
(кейс  тапсырмасының  өзектілігі,  толықтығы,  дұрыс  ресімделуі,  ішкі  бірізділігі,  қисындылығы 
т.б.) бар бағалау парақтары толтыру үшін таратылып беріледі.  
Жалпы, кейс әдісі - қолданбалық маңызы зор оқыту әдісі саналады. Яғни, студент белгілі 
бір  теориялық  тақырыпты  игере  отырып,  алған  білімін  тәжірибелік  тұрғыда  қолдануға, 
қоғамның  шынайы  өмірінде, өндірісте, шетелдерде  болып  жатқан  оқиғалармен  байланыстыра 
отырып  талдауға,  салыстыруға  мүмкіндік  алады.  Әсіресе,  саясаттанушы  мамандарды  даярлау 
барысында  бұл  әдістің  маңызы  аса  зор.  Себебі  саяси  өмір  үнемі  өзгерістер  мен  оқиғаларға 
толы,  толассыз  жүріп  жатқан  түрлі  саяси  процестерден,  қарқынды  қарым-қатынастар  мен 
жанжалдардан  тұрады.  Саясаттың  өзегінде  адам  проблемасы  тұр.  Саясат  саласы  даму  мен 
жаңғыру,  тоқырау,  дағдарыс,  соғыс,  төңкеріс,  хал-ахуалдың  ушығуы,  ықпалдасу,  одақтасу, 
ынтымақтасу  сияқты  қарама-қарсы  ұғымдар  мен  үдерістерге  толы.  Сондықтан,  саясат-
танушыларды  оқытуда  кейс-әдісті  қоллдану  олардың  бойында  талдамашылық  (аналитика) 
дағдыларды қалыптастыруға игі ықпал етеді. Оқыту барысында кейс-әдісін тұрақты қолданып 
отыру студенттерді тәжірибелік міндеттерді шешуге дағдыландырады. 
Кейстік әдіс өзіндік дидактикалық ұстанымдарға сүйенеді: 
1.  Әр  студентке  жеке  тұлға  ретінде  қарау,  олардың  әрқайсының  жеке  қабілеттеріне, 
қызығушылықтарына,  мұқтаждықтары  мен  білім  алу  стильдеріне  мән  беру.  Яғни,  оқытушы 
студенттердің жеке сапалары мен қасиеттері туралы хабардар болуы тиіс. 
2. Оқыту барысында студентке барынша еркіндік берілуі (оқытушыны, пәнді, оқу түрін, 
тапсырмалар түрін және оларды орындау жолдарын таңдау мүмкіндігі). 
3.  Берілген  тапсырмаға  қатысты  көрнекі  материалдармен  студентті  қамтамасыз  ету 
(баспа материалдар, аудио, видеоматериалдар,  интернет дерек көздері т.б.). 
4.  Теориялық  материалдарды  қысқа-нұсқа  ғана  қажетті  көлемде  беру,  теория 
студенттерге  тәжірибелік  жұмыс  жасау  барысында  басшылыққа  алатындай  дәрежеде  болса 
жеткілікті. 
5.  Студенттер  үшін  оқытушының  қол  жетімділігін  қамтамасыз  ету,  яғни,  студент  ақыл-
кеңес алу үшін кез-келген уақытта оқытушымен байланыс жасай алуы қажет. 
6.  Студенттердің  бойында  өздерін-өздері  басқару  мен  бақылау  дағдыларын 
қалыптастыру, қажетті ақпаратты өңдеуге үйрету. 
7.  Студенттің  қабілеттерін  шыңдау,  күшті  қырларын  дамытуға  көңіл  аудару  (кейбір 
студенттер жазбаша талдама жасауға мықты, енді бірі ауызша пікірталасқа мықты т.б.) [3]. 
Қорытып  айтар  болсақ,  кейс-әдісін  қолдану  оқытушының  жаттықтырушы  немесе 
нұсқаушы  ретінде  жұмыс  істей  білуін  қажетсінеді.  Алайда,  кейстік-әдіс  әмбебап  оқыту  әдісі 
емес,  ол  тек  интерактивті  инновациялық  оқыту  әдістерінің  бірі  ғана.  Сондықтан,  бұл  әдіс 
негізінен  семинар  сабақтарын  жүргізгенде,  оқытушы  студенттердің  өзіндік  жұмыстарын 
қабылдаған кезде кейбір тақырыптарды (кейстік әдісті қолдануға сұранып тұрған мәселелерді 
талқылағанда) қолданған ұтымды.  
 

жүктеу/скачать 12,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: