Оќулыќ Алматы 2005 Беркінбаев К. М
жүктеу/скачать 3,9 Mb. Pdf көрінісі
|
Тапсырма №4. “Тышќан” (мышь) манипуляторыныњ ќасиеттерін баптау. Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі 1. Бас мѕзірдіњ Іске ќосу (Пуск) →
→
ру таќтасы(Панель управления) →
кљмегімен Ќасиет(Свойства) сђхбаттасу терезесін ашыњыз (1.9-сурет). 1.12-сурет Ќасиет: Тышќан (мышь)ќђрылѓысын баптау терезесі 211 2. Басќарудыњ Тексеру аумаѓы (Область проверки) элементіне “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын екі рет басыњыз. 3. Жылжыту тѕсілімен Ќосарланѓан шерту жылдамдыѓы(Скорость
Ќосарланѓан шерту ќђрайтын жеке екі рет басу аралыѓына шектен тыс уаќыт интервалы белгіленеді. Сондыќтан, ќосарланѓан басу ѕрекетін орындау љте ќиын. (1.12-сурет) 4. Жылжыту тѕсілімен Ќосарланѓан басу жылдамдыѓы(Скорость
Ќосарланѓан шерту ќђрайтын жеке екі рет шерту аралыѓына ќалыпты 1.13а-сурет. Ќасиет: Тышќан (мышь)ќђрылѓысын баптау терезешелері
212 1.13б-сурет. Ќасиет: Тышќан (мышь)ќђрылѓысын баптау терезешелері уаќыт интервалы белгіленеді. Сондыќтан, ќосарланѓан басу ѕрекеті ќиын- дыќсыз орындалады. 5. Жылжыѓыштыњ љзіњізге ыњѓайлы жаѓдайын тањдањыз. Сђхбаттасу терезесініњ Орын ауыстыру(Перемещение) ішкі бетін ашыњыз. 6. Орын ауыстыру жылдамдыѓы (Скорость перемещения) кљрсеткішініњ жылжыѓышын сол жаќ шетке орналастырып, “тыш- ќан” (мышь) манипуляторыныњ сезгіштігін тљмендетіњіз. 213 Ќабылдау (Применить) батырмасында “тышќан” (мышь) мани- пуляторыныњ сол жаќ батырмасын басыњыз. 7. “Тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін эк- ранныњ ортасына апарып, солѓа/тљмен, оњѓа/жоѓары баѓытында жыл- жытыњыз. “Тышќан” (мышь) манипуляторы курсор кљрсеткішініњ экранныњ сол жаќ тљменгі/оњ жаќ жоѓарѓы бђрыштарѓа жетпейтіндігі- не кљз жеткізіњіз. 8. Орын ауыстыру жылдамдыѓы(Скорость перемещения) кљрсеткішініњ жылжыѓышын оњ жаќ шетке орналастырып, “тышќан”
ныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз. 9. “Тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін эк- ранныњ ортасына ќойып, солѓа-тљмен – оњѓа-жоѓары баѓытында жыл- жытыњыз. “Тышќан” (мышь) манипуляторы курсор кљрсеткішініњ экранныњ сол жаќ тљменгі/оњ жаќ жоѓарѓы бђрыштарѓа жететіндігіне кљз жеткізіњіз. 10. Жылжыѓышты љзіњізге ќолайлы жаѓдайѓа орнатып, љзгерісті Ќабылдау (Применить) батырмасында “тышќан” (мышь) манипуля- торыныњ сол жаќ батырмасын басу арќылы бекітіњіз. 11. Ќасиет(Свойства): Тышќан(Мышь) сђхбаттасу терезесін жа- быњыз.
№5 лабораториялыќ жђмыс Таќырыбы: Дискіні тестілеу Жђмыс маќсаты: Ќатты магниттік дискіні тестілеу ѕрекеттерін, тѕсілдерін мењгеру. Дискідегі мѕтіндік файлдардыњ алатын орын мен љлшемін, дискідегі кластерлер саны мен жоѓалѓан кластерлер санын аныќтап џйрену. Тапсырма №1. [C:] дискісініњ бетін тексеру. Тексеру барысында кластерлердіњ жоѓалѓан секторларын босату, тексеру нѕтижесін экранѓа шыѓару.
214 Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі 1. ScanDіsk баѓдарламасын іске ќосыњыз. Бђл џшін келесі ѕрекет- терді орындањыз: - “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын “Іске ќосу” (Пуск) негізгі мѕзірінде басыњыз; - экранда пайда болѓан мѕзірде “Баѓдарламалар” (Программы) пунктін тањдањыз; - келесі мѕзірдіњ Стандартты(Стандартная) пунктініњ Ќыз- метші (Служебные) тобынан ScanDіsk баѓдарламасын тањдап,, “ты- шќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын басыњыз. 2. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Ќосымша (Допол- нительно) батырмасын шертіп, Дискіні баптаудыњ ќосымша пара- метрлері (Дополнительные параметры настройки диска) терезесін ашыњыз.
3. Ашылѓан терезеніњ Тексеру нѕтижелерін шыѓару (Выводить итоговые результаты) ішкі терезешесі мен Кластерлердіњ жоѓалѓан аралыќтары (Потерянные цепочки кластеров) терезешесінде жалау- шаны Барлыќ уаќытта(Всегда) терезесіне орнатыњыз. 4. Дискіні тексерудіњ ќосымша параметрлері (Дополнительные па- раметры проверки диска) терезесін жауып, Іске ќосу (Запуск) батыр- масына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз. 5. Тексеру нѕтижесін дѕптеріњізге жазып алыњыз. Дискідегі файл ор- наласќан аумаќтыњ бос/бос емес кластерлер санына назар аударыњыз. Тапсырма №2. Дискіде орналасќан бумаларды/файлдарды ќателерін табу маќсаты- мен тексеру. Файл аттарыныњ дђрыстыѓын аныќтау, жалпы кластерлер- дегі файлдарды жою. Тексеру нѕтижелерін экранѓа шыѓару. Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі 1. ScanDіsk баѓдарламасын № 1 тапсырманы орындау ѕдістемесінде ђсынылѓан нђсќау бойынша іске ќосыњыз. 2. Экранда пайда болѓан ScanDіsk баѓдарламасыныњ сђхбаттасу те- резесінде жалаушаны Файлдар мен бумаларды стандартты тексеру
215 3. Ќосымша параметрлер (Дополнительные параметры) терезесінде тљменде кљрсетілген параметрлерге жалауша орнатыњыз: а) Тексеру нѕтижелерін шыѓару (Выводить итоговые результаты) ішкі бетінде жалаушаны Барлыќ уаќытта (Всегда) терезесіне; б) Жалпы кластердегі файлдар (Файлы с общими кластерами) ішкі бетінде жалаушаны Жою (Удалять) терезесіне; 4. Сђхбаттасу терезесініњ манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз.
5. Нѕтижеде баѓдарламаныњ кљмегімен аныќталѓан. Дискідегі файл орналасќан аумаќтыњ бос/бос емес кластерлер санына назар аударыњыз. Тапсырма №3. Дискініњ жџйелік аумаѓын тексеру. Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі 1. ScanDіsk баѓдарламасын №1 тапсырманы орындау ѕдістемесінде ђсынылѓан нђсќау бойынша іске ќосыњыз. 2. Экранда пайда болѓан ScanDіsk баѓдарламасыныњ сђхбаттасу те- резесінде жалаушаны Дискіні толыќ тексеру (Полная проверка дис-
3. “Баптау” (Настройка) батырмасына “тышќан” (мышь) мани- пуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басы- њыз.
4. Экранда пайда болѓан Диск бетін тексеру режимі(Режим про- верки поверхности диска) сђхбаттасу терезесініњ келесі аумаќтарды тексеруді орындау(Выполнить проверку следующих областей) ішкі бетінде Тек ќана жџйелік аумаќ (Только системная область) терезе- шесіне жалаушаны орнатыњыз. 5. Сђхбаттасу терезесініњ манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз.
6. Нѕтижесінде баѓдарламаныњ кљмегімен аныќталѓан дискідегі файл орналасќан аумаќтыњ бос/бос емес кластерлер санына назар ауда- рыњыз.
216 №6 лабораториялыќ жђмыс Таќырыбы: Дискілік кењістікті дефрагментациялау. Жђмыс маќсаты: Файлдарды дискініњ бастапќы бљлігіне жылжытпай, ќатты дискіні дефрагментациялау ѕрекетін орындау даѓдысын ќалыптастыру.
Файлдарды дискініњ бастапќы бљлігіне жылжытпай ќатты дискіні дефрагментациялау
1. Defrag баѓдарламасын іске ќосыњыз. Бђл џшін келесі ѕрекет- терді орындањыз: - “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын “Іске ќосу” (Пуск) негізгі мѕзірінде басу ќажет; - экранда пайда болѓан мѕзірде “Баѓдарламалар” (Программы) пунктін тањдау керек; - келесі мѕзірдіњ Стандартты(Стандартная) пунктініњ Ќыз- метші (Служебные) тобынан Defrag баѓдарламасын тањдап, “тыш- ќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батыр- масы басылады. 1.14-сурет. Дискіні дефрагментациялау баѓдарламасын баптау терезесі
217 2. Сђхбаттасу терезесініњ <Баптау>(Настройка) батырмасына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз. Экранда дискіні дефрагментациялау баѓ- дарламасын баптауѓа арналѓан терезе ашылады (1.14-сурет). 3. Экранда ашылѓан Дефрагментацияны баптау(настройка дефраг- ментации) терезесініњ Іске ќосу мен жылдамдату џшін баѓдарлама файлдарын жылжыту(Переместить файлы программ для ускорения и запуска) элементіне жалауша орнатып, Бђл параметрлерді тек бір рет ќана пайдалану(Использовать эти параметры только один раз) терезешесінде “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз. 4. Сђхбаттасу терезесініњ манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басып, тањдалынѓан операцияларды бекітіњіз. 5. Жоѓарыда кљрсетілген ѕрекеттерді пайдаланып, иілгіш магниттік дискіні дефагментациялау жђмысын орындањыз. 6. Жђмыс нѕтижесінде пайда болѓан сђхбаттасу терезесінде кљрсетіл- ген мѕліметтерге талдау жасањыз. 7. Жђмыс нѕтижелерін оќытушыѓа кљрсетіњіз.
Дискіні ќажетсіз файлдардан тазарту ѕдістерін мењгеру. Тапсырма №1. Себеттегі файлдар мен уаќытша файлдарды жою арќылы дискіні тазарту.
1. Баѓдарламаны іске ќосыњыз. Бђл џшін келесі ѕрекеттерді орын- дањыз: - “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын “Іске ќосу” (Пуск) негізгі мѕзірінде басу ќажет;
218 - экранда пайда болѓан мѕзірде “Баѓдарламалар” (Программы) пунктін тањдау керек; - келесі мѕзірдіњ Стандартты(Стандартная) пунктініњ Ќыз- метші (Служебные) тобынан Dіsk Cleanup баѓдарламасы тањдалып, “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасы басылады. 2. Тазалануѓа тиісті дискіні тањдањыз. 3. Келесі файлдарды жою (Удалить следующие файлы) терезесініњ
зешелеріне жалауша орнатыњыз. 4. Сђхбаттасу терезесініњ манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз.
Кездейсоќ жойылѓан файлдарды Un Erase Wіzard баѓдарламасыныњ кљмегімен ќалпына келтіру тѕсілдерін мењгеру.
Блокнот стандартты баѓдарламасында ќђрылып, жойылѓан ќђжатты Un Erase Wіzard баѓдарламасыныњ кљмегімен ќалпына келтіру.
1. Norton Utіlіtіes баѓдарламасында іске ќосыњыз. Бђл џшін тљмен- дегі ѕрекеттерді орындањыз: - “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын “Іске ќосу” (Пуск) негізгі мѕзірінде басыњыз; - экранда пайда болѓан мѕзірде “Баѓдарламалар” (Программы) пунктін тањдањыз. 2. Сол жаќ терезеде Жарамсыздарды жою (Устранение непола- док) баѓдарламалары тобын тањдањыз. 219 3. Оњ жаќ терезедегі “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын бір рет басу арќылы Un Erase Wіzard баѓдарламасын жџктењіз. 4. Un Erase Wіzard баѓдарламасыныњ келесі сђхбаттасу терезесініњ
сурет).
5. Файл типі (Тип файла) терезесінде Word ќђжаты(Документ Word) типін тањдап, Келесі(Далее) батырмасында “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын бір рет басыњыз. 1.15-сурет. UnErase Wіzard баѓдарламасында жойылѓан ќђжаттарды критерийлер бойынша ќалпына келтіру терезесі. 6. Баѓдарлама тањдалынѓан критерийлерге сѕйкес жойылѓан файл- дарды тањдайды. Экранда файлдардыњ аты, жылжытылуы, жойылу мерзімі, љлшемі кљрсетіледі. 7. Ќалпына келтірілуге тиісті файлды тањдап, Ќалпына келтіру(Вос- становить) батырмасына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын бір рет басыњыз. 220 1.16-сурет. UnErase Wіzard баѓдарламасында ќорѓалѓан ќђжаттарды ќалпына келтіру терезесі.
1. Жђмыс џстелінде Экология атты бума ашып, сол бума ішінен Экология.txt жѕне Эколог.txt деп аталатын екі мѕтіндік файл ќђрыњыз- дар. Экология.txt файлына тљмендегідей мѕтін жазыњыздар: Экологиялыќ фактор - тірі организмніњ кез келген даму са- тысыныњ бірінде, тікелей не жанама тџрінде ыќпал жасайтын орта ѕсері. Ал бђл факторѓа, тірі организм љзініњ бейімделгіштік ќабі- летімен жауап береді. Эколог.txt файлыныњ мѕтіні: 221 Биогеоценоз - џнемі ќозѓалыста, дамуда, диалектикалыќ бірлестікте болатын, љзіндік ерекшеліктері бар, љзара байланыс- та жѕне ќоршаѓан ортамен зат, энергия алмасулары орын алатын, жер бетініњ белгілі бљлігін ќамтитын бірыњѓай табиѓат ќђбылыс- тары мен олардыњ жиыны (атмосфера, тау жыныстары,
2. Экология бумасыныњ ішінен Эколог бумасын ашыњыз. 3. Эколог бумасыныњ ішінен Экол. txt файлын ќђрыњыз. 4. Экология.txt жѕне Эколог.txt файлдарыныњ мѕтіндерін біріктіріп, Экол. txt файлына кљшіріњдер. 5. Барлыќ терезелерді жабыњдар. 6. Іске ќосу (Пуск) →
→
→
Блокнот →
→
файлыныњ мазмђнын экранѓа шыѓарыњдар. 7. Экол. txt файлыныњ мѕтінін тљмендегідей етіп љзгертіњіздер. 8. Экол. txt файлындаѓы љзгерістерді саќтамай-аќ жабыњыздар. Экологиялыќ фактор - тірі организмніњ кез келген даму са- тысыныњ бірінде, тікелей не жанама тџрінде ыќпал жасайтын орта ѕсері. Ал бђл факторѓа, тірі организм љзініњ бейімделгіштік ќабіле- тімен жауап береді. Биогеоценоз - џнемі ќозѓалыста, дамуда, диалектикалыќ бірлестікте болатын, љзіндік ерекшеліктері бар, љзара байланыс- та жѕне ќоршаѓан ортамен зат, энергия алмасулары орын алатын, жер бетініњ белгілі бљлігін ќамтитын бірыњѓай табиѓат ќђбылыс- тары мен олардыњ жиыны (атмосфера, тау жыныстары,
9. Ашылѓан бумалар мен файлдарды љшіріп, Себетке жљнелтіњдер. 10. Себетті ашып, жањаѓы бумалар мен файлдарды мђнан да біржо- лата љшіріп тастањдар. 222 Тапсырма №2. 1. Жђмыс џстелінде Экология атты бума ашыњдар. 2.Экология бумасыныњ ішінен Химия-Биология атты бума ашыњдар. 3. Химия-Биология бумасыныњ ішінен Химия атты бума ашыњдар 4. Химия бумасыныњ ішінен Биология атты бума ашып, тљмендегі- дей мѕтіні бар Экология.txt файлын ќђрыњыз: Экологиялыќ факторлардыњ ќоршаѓан ортаѓа ѕсері. Экологиялыќ тђрѓыдан орта дегеніміз - табиѓи денелер, тау - тас, љзен - мђхит жѕне жаратылыста орын алатын ќђбылыстар. Тіршілік иелерін ќоршаѓан орта сан ќилы ќђбылыстар мен ѕр тџрлі элементтерден тђратын, уаќыт жѕне кењістік бойынша џнемі љзгерісте болып, ыќпал ететін факторлардан ќђралады. 5. Келесі ѕрекеттерді орындањдар: - екінші сљйлемніњ ѕр сљзін бір жолѓа жазып шыѓыњдар; - мѕтін параѓыныњ сол жаќ шеті мен оњ жаќ шетіндегі жѕне тљменгі жаѓы мен жоѓары жаѓындаѓы бас љрістер мљлшері 10 мм болатын бол- сын; 6. Экология.txt файлына жарлыќ жасањдар да, оны жђмыс џстеліне орналастырыњдар. 7. Экология.txt файлын оныњ жђмыс џстеліндегі жарлыѓы арќылы ашыњдар. 8. Экология.txt файлыныњ атын Эколог.txt деген атпен саќтањдар. 9. Барлыќ ашылѓан терезелерді жабыњдар. 10. Ашылѓан бумалар мен файлдарды љшіріп, Себетке жљнелтіњ- дер. 11. Себетті ашып, жањаѓы бумалар мен файлдарды мђнан да біржо- лата љшіріп тастањдар. Тапсырма №3. 1. Жђмыс џстелінде Экология атты бума ашыњдар. 2. Ашылѓан бума ішінен Экология.txt файлын ќђрып, оѓан мынадай мѕтін жазып шыѓыњыздар: 223 Экологиялыќ аќпарат. Экология ѓылымыныњ ќђрамында ба- сќа ѓылым салалары бар болѓандыќтан, экологиялыќ аќпараттыњ басќа ѓылым саласындаѓы аќпаратпен салыстырѓанда ерекшелік белгілері кљп болмайды. Экологиялыќ аќпараттыњ ењ негізгі, љзіне ѓана тѕн болатын ерекшеліктері тљмендегіге байланысты аныќта- лады. Экологиялыќ аќпараттыњ негізгі мазмђны – адамныњ оны ќоршаѓан ортамен ќатынасын сипаттайтын ѓылымдардаѓы аќпа- ратпен байланыстыру. Яѓни, экологиялыќ аќпарат, ќатынастар туралы аќпарат. Екінші ерекшелігі, экологиялыќ аќпарат ќажет ететін маќсатќа байланысты аныќталады. 3. Келесі ѕрекеттерді орындањдар: - екінші сљйлемді мѕтін басына шыѓарыњдар; - информатика сљзін автоматты тџрде іздеп тауып, оны аќпараттану сљзіне алмастырыњдар; - бірінші сљйлемніњ ѕр сљзін бір жолѓа жазып шыѓыњдар; - мѕтін параѓыныњ сол жаќ шеті мен оњ жаќ шетіндегі жѕне тљменгі жаѓы мен жоѓары жаѓындаѓы бос љрістер (поля) мљлшері 15 мм болатын болсын. 4. Экология.txt файлын Автожџктеу бумасына кљшіріњдер. 5. Компьютерді ќайта жџктеп, Экология.txt файлын автоматты тџрде ашылѓанын тексеріп шыѓыњыздар. 6. Экология атты бумасын ашып, Экология.txt файлын Жђмыс џсте- ліне кљшіріњіздер. 7. Жђмыс џстеліндегі Экология.txt файлыныњ атын Эколог.txt деп љзгертіњіз. 8. Ашылѓан бумалар мен файлдарды љшіріп, Себетке жљнелтіњдер. 9. Себетті ашып, жањаѓы бумалар мен файлдарды мђнан да біржо- лата љшіріп тастањдар. Тапсырма №4. 1. Жђмыс џстелінде Экология атты бума ашыњдар. 2. Экология бумасында Биология.txt атты файл ќђрып, оѓан мына- дай мѕтін жазып, шыѓыњдар: 224 “Медициналыќ информатика” термині 1975 жылдан бас- тап ќабылданып, ќазіргі уаќытќа дейін оныњ маѓынасы айќындалуда. Бђл терминніњ маѓынасы ретінде, медициналыќ аќпараттыњ ќасиеттерін зерттеу жѕне оны ауруларды диаг- ноздауда, емдеуде жѕне профилактикада пайдалану мѕселелері аталады. Кейбір зерттеушілер бђл терминді кењ маѓынада тџсініп, оѓан денсаулыќ саќтау ісіндегі аќпаратты пайдала- нудыњ барлыќ аспектілерін ќосады. 4. Жђмыс џстелінде Экология бумасын жабыњдар. 5. Биология.txt файлына Жарлыќ жасау шеберін пайдалану жолы- мен жарлыќ ќђрыњдар. 6. Іске ќосу (Пуск) – Аныќтама (Справочник) командаларын орын- дап, Wіndows стандартты баѓдарламалары жайлы аныќтамалыќ мѕлімет- терді оќып шыѓыњдар. 7. Биология.txt файлын жарлыќ арќылы ашыњдар. 8. Аныќтамалыќ жџйеніњ Wіndows стандартты баѓдарламалары жай- лы тџсініктемелерін файл соњына кљшіріп жазып, ќђжатты саќтањыздар. 9. Љзіњіз ашќан бумалар мен файлдарды љшіріњдер (Себетке салыњ- дар).
10. Себетті ашып, жањаѓы бумалар мен файлдарды мђнан да біржо- лата љшіріп тастањдар. Тапсырма №5. 1. Іске ќосу(Пуск) (жанама мѕзір) мѕзірініњ кљмегімен “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасыныњ ќызметін оњ жаќ батырмасы орындайтындай етіп, баптањыз. 2. Жђмыс џстелін ќалауыњызша баптањыз, уаќыт аралыѓын 20 ми- нут етіп белгілеп, экранѓа Ќойылым(Заставка) орнатыњыз. 3. Жђмыс џстелінде орналасќан Меніњ компьютерім (Мой компью-
4. Сілтеуіш (Проводник) баѓдарламасына автожџктеу ѕрекетін ор- натыњыз. 5. Магниттік дискініњ мѕліметтер аумаѓына тексеру жџргізіњіз. 6. Диск бетіне толыќ тексеру жџргізіњіз. 7. Файлдардыњ ќђрылу уаќыты мен мерзімін, атыныњ дђрыс беріл- гендігін тексеріњіз.
225 8. Диск бетіне стандартты тексеру жђмысын жџргізіњіз. MS DOS операциялыќ жџйесіндегі файл аттарыныњ дђрыстыѓын тексеріњіз. 9. MS PAІNT графикалыќ редакторында ќђрылып, жойылѓан файл- дарды ќалпына келтіріњіз. 10. Барлыќ жойылѓан файлдарды ќалпына келтіріњіз. 11. Ќалпына келтірілген файлдардыњ аттарын ќалауыњызша љзгертіњіз. 12. ScanDіsk баѓдарламасында тек мѕліметтер аумаѓын тестілеу жђмысын орындањыз. 13. Defrag баѓдарламасыныњ кљмегімен тљмендегі ѕрекеттерді орын- дањыз:
а) ќате табылѓан жаѓдайда тексеру нѕтижесін экранѓа шыѓару; б) файлдардыњ ќђрылу мерзімін тестілеу; в) жалпы кластерлердегі файлдарды жою; г) файл протоколын толыќтыру. 14. Un Erase Wіzard баѓдарламасыныњ кљмегімен тљмендегі ѕрекет- терді орындањыз: а) ќорѓалѓан файлдарды ќалпына келтіріњіз (1.16-сурет); б) жаќын уаќытта жойылѓан файлдарды ќалпына келтіру. Баќылау сђраќтары 1. Компьютер дегеніміз не? 2. Баѓдарлама дегеніміз не? 3. Операциялыќ жџйе дегеніміз не? 4. Операциялыќ жџйелердіњ негізгі функцияларын атањыз. 5. Bynthatqc дегеніміз не? 6. Файл дегеніміз не? 7. Файлдыњ толыќ аты ќалай беріледі? 8. Файл атыныњ кењейтілуі нені білдіреді? 9. Файл параметрлерін атањыз. 10. Файлдыќ ќђрылым дегеніміз не? 11. Каталог дегеніміз не? 12. Файлдыќ жџйе дегеніміз не? 13. Логикалыќ диск ќалай басќарылады? 14. Екпінді каталог дегеніміз не? 15. Аѓымдыќ/аѓымдыќ емес диск дегеніміз не? 16. Файлѓа ену маршруты ќалай енгізіледі?
226 17. Файл атыныњ шаблоны не џшін ќажет? 18. Операциялыќ жџйеніњ жђмыс режимдерін атањыз. 19. Операциялыќ жџйеніњ сђхбаттыќ жђмыс режиміне тџсінік беріњіз. 20. Операциялыќ жџйеніњ пакеттік жђмыс режиміне тџсінік беріњіз. 21. Пайдаланушыныњ интерфейсі тџрлеріне сипаттама беріњіз. 22. Wіndows 98 операциялыќ жџйесініњ объектілерін атањыз. 23. Жђмыс џстелі ќандай ќызмет атќарады? 24. Тапсырмалар таќтасыныњ элементтерін атањыз. 25. Бас мѕзірдіњ атќаратын ќызметтеріне сипаттама беріњіз. 26. Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде негізгі операцияларды орын- дау тѕсілдерін атањыз. 27. Терезе ќандай ќызметтер атќарады? 28. Ќђжат терезесініњ атќаратын ќызметтері. 29. Бума терезесініњ атќаратын ќызметтері. 30. Сђхбаттасу терезесініњ атќаратын ќызметтері. 31. “Меніњ компьютерім” жџйелік терезесініњ атќаратын ќызметтері. 32. Себет (Корзина) жџйелік бумасыныњ атќаратын ќызметтері. 33. Терезелердіњ типтік ќђрылымдарын атањыз. 34. Таќырып ќатары нені білдіреді? 35. Жџйелік белгі, љлшемді басќару батырмаларыныњ атќаратын ќызметтері. 36. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік терезесіндегі мѕзір ќатарыныњ атќаратын ќызметтері. 37. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік терезесіндегі аспаптар таќтасы- ныњ элементтеріне сипаттама беріњіз. 38. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік терезесіндегі адрес ќатары нені білдіреді? 39. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік терезесіндегі жђмыс аумаѓы нені білдіреді? 40. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік терезесіндегі айналдыру жолаќ- тары нені білдіреді? 41. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік терезесіндегі ќалып-кџй ќатары нені білдіреді? 42. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік баѓдарламасын іске ќосу тѕсілдері. 43. Бума ќђру тѕсілдері. 44. Файлдар /бумалар ќалай жылжытылып, кљшіріледі? 45. Файлдар /бумалар ќалай жойылады?
227 46. Объектілерге жарлыќтар ќалай ќђрылады? 47. Wіndows 98 операциялыќ жџйесіндегі Шеберлер (Мастеры) де- геніміз не? 48. Wіndows 98 операциялыќ жџйесіндегі Алмасу буферініњ ќыз- меті.
49. Объектілерді топтап ерекшелеу тѕсілдері. 50. Мѕзір тізіміндегі командаларды орындау тѕсілдері. 51. Объектілерді ашу/жабу тѕсілдері. 52. Жанама мѕзірді шаќыру ѕрекетініњ орындалуы. 53. Сервистік баѓдарламалар шартты тџрде ќаншаѓа бљлінеді? 54. Утилиттер дегеніміз не? 55. Дискіні тестілеу тѕсілдерін атањыз. 56. Файлдар мен дискілердіњ пайда болуы мџмкін ќандай заќымда- нуларын білесіз? 57. Дискілердіњ логикалыќ дефектілері ќалай іздестіріліп, жойылады? 58. Дискініњ фрагментациясы дегеніміз не? 59. Фрагментацияларды жою баѓдарламаларын атањыз. 60. Аќпараттарды кездейсоќ жойылулардан ќалай саќтауѓа болады? 61. Дискіні ќажетсіз файлдардан тазарту ѕрекеттері ќалай жџргізіледі? 62. Жойылѓан файлдар мен файлдар тобын ќалай ќалпына келтіруге болады?
63. UnErase Wіzard баѓдарламасыныњ атќаратын ќызметі. 64. ScanDіsk баѓдарламасыныњ атќаратын ќызметі. 65. DіskCleanUp баѓдарламасыныњ атќаратын ќызметі. 66. Defrag баѓдарламасыныњ атќаратын ќызметі. 67. UnErase Wіzard баѓдарламасында жђмыс істеу тѕсілдері. 68. ScanDіsk баѓдарламасында жђмыс істеу тѕсілдері. 69. DіskCleanUp баѓдарламасында жђмыс істеу тѕсілдері. 70. Defrag баѓдарламасында жђмыс істеу тѕсілдері. 71. Дискіні пішімдеу жђмыстары ќалай атќарылады? 72. Дискіні тазалау баѓдарламаларын атањыз. Тест тапсырмалары WІNDOWS 98 операциялыќ жџйесі бумалар ќђру, бумаларды жыл- жыту, кљшіру, дискілерді тексеру жђмыстарын тиімді жџргізуге, сер- вистік баѓдарламалар ќызметтерін автоматты тџрде баптауѓа мџмкіндік береді.
228 Пайдаланушы WІNDOWS 98 операциялыќ жџйесініњ ќызметін оќып џйрену барысында, бумаларды, ќђжат файлдарын кљшіру, жою, ќал- пына келтіру, тасымалдау жђмыстарын еркін орындау икемділіктерін мењгереді. Ѕртџрлі объектілермен (бума ќђру, жарлыќ ќђру, ашу, та- сымалдау т.б) жђмыс істеу даѓдыларын ќалыптастырады. WІNDOWS 98 операциялыќ жџйесініњ ќызметін пайдаланушы тљмендегі ѕрекеттерді орындауды мењгеруі тиіс: q Жђмыс џстелініњ сыртќы тџрін баптау; q Жђмыс џстелінде анимация орнату; q Бумалар ќђру, тасымалдау; q Бумалардыњ атын љзгерту жѕне кљшіру; q Буманы, бумалар тобын, файлдар тобын ерекшелеу; q Объектілерді кљшіру/љшіру, жылжыту; q Ќђжатќа ќорѓауды орнату жѕне автосаќтау; q Объект аттарын љзгерту, бірінен біріне файлдар кљшіру; q Сервистік баѓдарламалар ќызметтерін пайдалану; q Объектілерді типі, мерзімі, аты бойынша сђрыптау; q Объектілерді жою/ќайта ќалпына келтіру; q Дискілерді ќажетсіз файлдардан тазарту; q Дискі кењістігін дефрагментациялау; q Дискілерде пайда болатын фрагментацияларды реттеу тѕсілдерін мењгеру; q Кездейсоќ жойылѓан ќђжаттарды ќалпына келтіру; q Операциялыќ жџйеніњ негізгі операцияларын мењгеру; q Дискілерді тестілеу операцияларын орындау; q Дискілерді тестілеу ѕрекеттерін ѕртџрлі тѕсілдермен іске асыру; Ђсынылып отырѓан тест тапсырмаларын сабаќтыњ ѕртџрлі кезењдер- інде пайдалануѓа болады. IV. 2. Операциялыќ жџйе таќырыптары бойынша тест сђраќтары 1. Операциялыќ жџйе дегеніміз- 1. Компьютердіњ аппараттыќ бљлігі мен ќолданбалы баѓдарламалар- ды, пайдаланушымен љзара ѕсерді басќаруды ќамтамасыз ететін баѓ- дарламалыќ орталардыњ жиынтыѓы.
229 2. Компьютердіњ аппараттыќ бљлігін ќамтамасыз ететін баѓдарлама- лыќ орталардыњ жиынтыѓы. 3. Ќолданбалы баѓдарламаларды басќаруды ќамтамасыз ететін баѓ- дарламалыќ орталардыњ жиынтыѓы. 4. Пайдаланушыны басќаруды ќамтамасыз ететін баѓдарламалыќ ор- талардыњ жиынтыѓы. 5. Баѓдарламалыќ орталардыњ жиынтыѓы. 2. Операциялыќ жџйе дегеніміз не? 1. Компьютердіњ аныќталѓан бљлік жиыны; 2. Компьютер жђмысын басќаратын баѓдарламалар жиынтыѓы; 3. Мѕліметтер ќорын љњдеу баѓдарламалары; 4. Кестелік процессорлар жиыны; 5. Мѕтін љњдеу, жинаќтау ќђрылѓыларыныњ баѓдарламалары. 3.Wіndows операциялыќ жџйесініњ Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасында файл, бумаларды іздеу батырмалары: 1. Copy 2. Ctrl+F 3. Del 4. Іnsert 5. Ctrl+Alt 4. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасында ќатар орналасќан бірден бірнеше файлдарды немесе бумаларды белгілеу џшін ќай пернені ба- сулы кџйде ђстау керек? 1. ESC; 2. ALT
3. TAB; 4. CTRL
5. SHІFT 5. Іске ќосу (Пуск) мѕзірі ќай кезде ашылады? 1. Мѕзір ќатарындаѓы команданыњ кез келгенінде тышќанды басќан кезде ашылады; 2. Кез келген объект белгісінде тышќанныњ оњ батырмасын басќан кезде ашылады; 230 3. Іске ќосу(Пуск) батырмасында тышќан(мышь) батырмасын бас- ќан кезде; 4. Кез келген шарт белгіде тышќан кљрсеткішін 1-2 секунд ђстап тђрѓан кезде ашылады; 5. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасында файлды љшіру џшін ќан- дай пернені ќолданады? 1. Del
2. Alt 3. Shіft
4. Ctrl 5. End
6. Меніњ компьютерім (Мой компьютер) жѕне Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумаларында файлдар мен бумаларды ќалай кљшіруге болады? 1. Тџзету(Правка) мѕзірініњ Ќиып алу(Вырезать) командасы 2. Кірістіру(Вставка) мѕзірініњ Кљшіру (Копировать) командасы 3. Файл мѕзірініњ Кљшіру (Копировать) командасы 4. Пішім(Формат) мѕзірініњ Кљшіру (Копировать) командасы 5. Сервис мѕзірініњ Кљшіру (Копировать) командасы 7. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасында файлды іздеу командасы 1. Тџзету(Правка) мѕзірініњ Табу (Найти) командасы 2. Кірістіру(Вставка) мѕзірініњ Табу (Найти) командасы 3. Файл мѕзірініњ Табу (Найти) командасы 4. Пішім(Формат) мѕзірініњ Табу (Найти) командасы 5. Сервис мѕзірініњ Табу (Найти) командасы 8. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасында файлды ќоржынѓа тџспей- тіндей етіп љшіру пернелері 1. Shіft
2. Shіft+Delete 3. Delete 4. Esc 5. Ctrl+ Delete 9. Меніњ компьютерім (Мой компьютер) жѕне (Проводник) жџйелік бумаларында ќатар орналаспаѓан бірнеше файлдарды бірден белгілеу џшін ќай пернені басулы кџйде ђстау керек?
231 1. ESC;
2. ALT 3. TAB;
4. CTRL 5. SHІFT
10. Жанама мѕзір ќай кезде ашылады? 1. Мѕзір ќатарындаѓы команданыњ кез келгенінде тышќанды шерт- кен кезде ашылады; 2. Кез келген объект белгісінде “тышќан”(мышь) манипуляторы- ныњ оњ жаќ батырмасын шерткен кезде ашылады; 3. Іске ќосу(Пуск) батырмасында “тышќан”(мышь) манипулято- рыныњ оњ жаќ батырмасын басќанда; 4. Кез келген шарт белгіде “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін 1-2 секунд ђстап тђрѓан кезде ашылады; 5. Кез келген шарт белгіде “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін 3 секунд ђстап тђрѓан кезде ашылады; 11. Wіndows операциялыќ жџйесінде кез келген баѓдарламадан шыѓу пернелері 1. Shіft
2. Delete 3. Alt+F4 4. Esc 5. F10
12. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасында файлды немесе буманы ќиып алу пернесі 1. Del 2. Alt
3. Shіft 4. Ctrl+Х 5. End 13. Утилиттер дегеніміз не? 1. Кез келген баѓдарлама; 2. Жойылѓан баѓдарламалар топтамасы; 3. Компьютер жђмысын жењілдетуге арналѓан баѓдарламалар;
232 4. Мѕтіндік процессорлар; 5. Кестелік процессорлар. 14. Файл дегеніміз – 1. сыртќы есте саќтау ќђрылѓысында аныќталѓан орын алатын логи- калыќ байланыстаѓы мѕліметтердіњ жиынтыѓы; 2. логикалыќ байланыстаѓы мѕліметтердіњ жиынтыѓы; 3. сыртќы есте саќтау ќђрылѓысы; 4. мѕліметтердіњ жиынтыѓы; 5. ішкі есте саќтау ќђрылѓысында аныќталѓан орын алатын логика- лыќ байланыстаѓы мѕліметтердіњ жиынтыѓы. 15. Файлдыњ негізгі параметрлерін кљрсетіњіз: 1. файлдыњ ќђрылу мерзімі, уаќыты, файлѓа ену дѕрежесін аныќ- тайтын атрибуттары; 2. файлдыњ толыќ аты, ќђрылу мерзімі, уаќыты, файлѓа ену дѕре- жесін аныќтайтын атрибуттары; 3. файлдыњ толыќ аты, ќђрылу мерзімі, уаќыты; 4. файлдыњ ену дѕрежесін аныќтайтын атрибуттары; 5. файлдыњ ќђрылу мерзімі, уаќыты, файлдыњ аты. 16. Бума дегеніміз– 1. басќа файлдар мен бумалар тіркелген арнайы файл; 2. бумалар тіркелген арнайы утилиттер; 3. басќа файлдар мен бумалар тіркелген арнайы баѓдарлама; 4. басќа файлдар мен бумалар тіркелген арнайы операциялыќ жџйе; 5. басќа файлдар мен бумалар тіркелген арнайы ќосымша. 17. Аѓымдыќ диск дегеніміз– 1. пайдаланушыныњ аѓымдыќ уаќыт мезетінде жђмыс істейтін дискі; 2. пайдаланушыныњ аѓымдыќ емес уаќыт мезетінде жђмыс істейтін дискі; 3. жђмыс істейтін дискі; 4. пайдаланушыныњ аѓымдыќ уаќыт мезетінде жђмыс істейтін ќат- ты дискі; 5. компьютердіњ кез келген уаќыт мезетінде жђмыс істейтін дискі. 18. Wіndows 98 операциялыќ жџйесініњ объектілерін кљрсетіњіз: 233 1. файлдар; 2. бумалар, компьютердіњ логикалыќ ќђрылымдарыныњ бумалары; 3. файлдар, компьютердіњ логикалыќ ќђрылымдарыныњ бумалары; 4. компьютердіњ логикалыќ ќђрылымдарыныњ бумалары; 5. файлдар, бумалар, компьютердіњ логикалыќ ќђрылымдарыныњ бумалары. 19. Терезе дегеніміз– 1. экран аумаѓындаѓы ќосымша, ќђжат, хабарлама бейнеленген жи- ектелген тіктљртбђрышты аймаќ; 2. экран аумаѓындаѓы кез келген жиектелген тіктљртбђрышты аймаќ; 3. экран аумаѓындаѓы ќосымша жиектелген тіктљртбђрышты аймаќ; 4. хабарлама бейнеленген жиектелген тіктљртбђрышты аймаќ; 5. жиектелген тіктљртбђрышты аймаќ. 20. Алмасу буфері дегеніміз- 1. тасымалданатын естіњ арнайы аумаѓы; 2. кљшірілетін/жойылатын естіњ арнайы аумаѓы; 3. тасымалданатын, кљшірілетін/жойылатын объекті; 4. тасымалданатын, кљшірілетін/жойылатын объектіні уаќытша саќ- тауѓа арналѓан утилит; 5. тасымалданатын, кљшірілетін/жойылатын объектіні уаќытша саќ- тауѓа арналѓан драйвер. 21. Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде объект кљрсеткіші ќалай ата- лады:
1. жарлыќ 2. бума
3. файл 4. утилит 5. белгі 22. Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде объектініњ графикалыќ бейне- ленуі ќалай аталады: 1. жарлыќ 2. бума 3. файл
4. утилит 5. белгі 234 23. Интерфейс дегеніміз – 1. пайдаланушы мен автоматты жџйеніњ орындаушы ќђрылѓылары- ныњ арасында аќпарат алмасуды жоѓарлату ортасы; 2. автоматты жџйеніњ аќпарат алмасуын жоѓарлату жѕне орнату тѕсілдері; 3. пайдаланушы мен автоматты жџйеніњ орындаушы ќђрылѓылары- ныњ арасында аќпарат алмасуды жоѓарлату жѕне орнату тѕсілдері мен ортасы; 4. пайдаланушы мен автоматты жџйеніњ орындаушы ќђрылѓылары- ныњ арасындаѓы тѕсілдер; 5. пайдаланушы мен автоматты жџйеніњ орындаушы ќђрылѓылары- ныњ арасында аќпарат алмасу ќадамдары. 24. Сыртќы есте саќтау ќђрылѓысында аныќталѓан орын алатын логика- лыќ байланыстаѓы мѕліметтердіњ жиынтыѓы ќалай аталады: 1. жарлыќ 2. бума 3. файл
4. утилит 5. белгі 235 Wіndows 98 операциялыќ жџйесін пайдаланушыларѓа арналѓан кљрнекі сџлбелер (схемалар) Wіndows 98 операциялыќ жџйесін пайдаланушыларѓа арналѓан кљрнекі сџлбелер Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде файлдарды/бумаларды аты мен орналасќан орны бойынша іздеу 1. Іске ќосу (Пуск) батырмасын басыњыз. 2. Мѕзірдіњ Табу (Найти) пунктін тањдањыз. 3. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Аты жѕне орналасќан орны (Имя и местоположение) параќшасын ашыњыз. 4. Сђхбаттасу терезесініњ Аты (Имя) терезешесінде ізделінді файлдыњ /буманыњ атын теріњіз. 5. Ќайдан іздеу (Где искать) терезешесінде файл/бума ізделінетін буманыњ/ дискініњ атын енгізіњіз. 6. Табу (Найти) батырмасына “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз.
4 6 5
236 Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде файлдарды/бумаларды ќђрылѓан мерзімі бойынша іздеу 1. Іске ќосу(Пуск) батырмасын басыњыз. 2. Мѕзірдіњ Табу(Найти) командасыныњ Файлдар жѕне бумалар (Файлы и
3. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Мерзім (Дата) параќшасын ашыњыз. 4. Сђхбаттасу терезесініњ Барлыќ файлдарды табу (Найти все файлы) терезешесінде ќажетті ѕрекет орындалѓан (љзгертілген (измененные), ашылѓан (открытые), ќђрылѓан (созданные) файл тџрін тањдањыз. 5. Аралаќ(Между) терезешесінде жалауша орнатып, ќажетті мерзімді тањдањыз. 6. Табу (Найти) батырмасына “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз.
4
5 237 Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде файлдарды/бумаларды ќосымша белгілері бойынша іздеу 1. Іске ќосу(Пуск) батырмасын басыњыз. 2. Мѕзірдіњ Табу(Найти) командасыныњ Файлдар жѕне бумалар (Файлы и
3. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Ќосымша (Дополнительно) параќшасын ашыњыз. 4. Сђхбаттасу терезесініњ Тип терезешесінде файл типін тањдањыз. 5. Өлшем(Размер) терезешесінде кем емес(не менее)/кљп емес (не более) ќажетті љлшемдердіњ бірін тањдап, файлдыњ/буманыњ жобалыќ љлшемін енгізіњіз. 6. Табу (Найти) батырмасына “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз.
5
4 6
238 Wіndows 98 операциялыќ жџйесінде тышќан (мышь) манипуляторын баптау 1. Іске ќосу(Пуск) батырмасын басыњыз. 2. Мѕзірдіњ Баптау(Настройка) командасыныњ Басќару таќтасы (Панель
3. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Тышќан(Мышь) белгісінде “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын жылдам екі рет басыњыз. 4. Ашылѓан Ќасиет(Свойства): Тышќан(Мышь) терезесініњ Тышќан батырмалары (Кнопки мыши) параќшасын аѓымдыќ етіњіз. 5. Батырмалар конфигурациясы(Конфигурация кнопок) бљлігінде Солаќай
6. Тањдалынѓан баптауды Ќабылдау (Применить) батырмасында “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басып, бекітіњіз. 7. ОК батырмасын шертіп, жђмысты аяќтањыз.
7
4 239
2 3
1
1.Тышќан (Мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін баптау џшін
2. Сђхбаттасу терезесінде кљрсетілген курсор кљрсеткіштерініњ бірін ќалауыњызша тањдап, Ќолдану (Применить) батырмасын басыњыз. 3. ОК батырмасында тышќан (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басып, тањдауды бекітіњіз.
240 Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасын іске ќосу Іске ќосу мѕзірінен Ms Word 97 мѕтіндік процессорын жџктеу 1. Іске ќосу (Пуск) батырмасын басыњыз. 2.Мѕзірдіњ Программалар (Программы) пунктін тањдањыз. 3. Ашылѓан тізімнен Сілтеуіш (Проводник) тањдањыз. 241 Терезе элементтері 1. Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасыныњ жђмыс терезесініњ негізгі мѕзір жолы. 2. Бумалардыњ Адрес жолы 3. Аспаптар таќтасы (Панель инструментов) 4. Терезе кљлемін басќару батырмалары 5. Ќалып-кџй ќатары (Строка состояния). 6. Айналдыру жолаќтары (Полосы прокрутки)
6
2 3 4 5 242 Сілтеуіш(Проводник) жџйелік бумасында ќђжатќа енуді шектеу Ќђжатќа пароль орнату 1. Сілтеуіш(Проводник) терезесінде ќажетті файлды/буманы ерекшелењіз. 2. Файл мѕзірініњ Ену(Доступ) командасын тањдањыз. 2. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Ену(Доступ) параѓына “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басу ќажет. 3. Жалпы ресурс (Общий ресурс) терезешесіне жалауша орнатыњыз. 4. Тиісті ќђжатќа ену типін аныќтап, бекітіњіз. 5. Оќу џшін (Для чтения) терезешесінде пароль енгізіњіз. 6. Толыќ ену џшін (Для полного доступа) терезешесінде пароль енгізіњіз. 7. Ќабылдау (Применить) батырмасында “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басып, енгізілген парольдарды бекітіњіз. 8. ОК батырмасына “тышќан” манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын басыњыз. 243 Сілтеуіш (Проводник) жџйелік бумасыныњ ќарапайым батырмалар таќтасы Алдыњѓы бумаларѓа љту батырмасы Алдыњѓы бумаларѓа љту батырмасы Ерекшеленген файлды/буманы ќиып алу батырмасы Ерекшеленген файлды/буманы буферге кљшіру батырмасы Ерекшеленген файлды/буманы кљшіру батырмасы Орындалѓан ѕрекетті болдырмау батырмасы Ерекшеленген файлды/буманы жою батырмасы Ерекшеленген файлдыњ/буманыњ ќасиеттерін кљру батырмасы Мазмђн таќтасындаѓы объектілердіњ экранда бейнеленуін (кіші/џлкен белгілер(крупные/мелкие значки), тізім (список), кесте (таблица) тањдау батырмасы 244 5 БЉЛІМ MS WORD 97 МӘТІНДІК ПРОЦЕССОРЫ 5.1. Мѕтіндік процессормен жђмыс істеу негіздері Компьютерлердіњ аќпараттарды љњдеуге пайдаланылатын зор мџмкіндіктерініњ ішінде мѕтіндік процессорлар – мѕтінмен жђмыс істеуге негізделген баѓдарламалар болып есептеледі. Пайдаланушы џшін мѕтіндік аќпаратты енгізу, љњдеу, саќтау жѕне баспаѓа беру ѕре- кеттерін тиімді атќаратын баѓдарламалар – мѕтіндік процессорлар деп аталады. Зерттеушілер, дербес компьютерлерді пайдаланушылардыњ 80 пайызѓа жуыѓыныњ оны баспа машинасы ретінде пайдаланатынды- ѓын жоќќа шыѓармайды. Ењ кењ тараѓан зор мџмкіндікті Mіcrosoft Word 97 мѕтіндік процес- сорында ќарапайым мѕтіннен бастап Web ќђжат немесе 500 беттік есеп жасалатын кез келген ќђжатты даярлауѓа болады. Бђл ењбекте Mіcrosoft Word 97 мѕтіндік процессорыныњ негізгі мџмкіндіктері ќарастырылѓан. Берілген материалдарды баѓдарламалыќ жабдыќтыњ ењ соњѓы версиясы Mіcrosoft Word 2000 џшін де пайдала- нуѓа болады. Баѓдарламаны іске ќосу. Ms Wіndows операциялыќ жџйесінде Ms Word 97 мѕтіндік процессорын іске ќосу келесі ѕрекеттерді орын- дау арќылы жџзеге асады: - “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын “Іске ќосу” (Пуск) негізгі мѕзірінде шерту ќажет; - экранда пайда болѓан мѕзірде “Баѓдарламалар” (Программы) пунктін тањдау керек; - келесі мѕзірден Mіcrosoft Word мѕтіндік процессорын тањдап, “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын шерту арќылы баѓдарламаны жџктеу іске асырылады. Mіcrosoft Word 97 мѕтіндік процессорын іске ќосудыњ келесі тѕсілі - жђмыс столындаѓы Mіcrosoft Word жарлыѓында “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын жылдам екі рет шерту арќылы іске асырылады. 245 Mіcrosoft Word97 мѕтіндік процессорыныњ терезесімен танысу. Ms Word 97 мѕтіндік процессорын іске ќосќанда мѕтінді енгізуге болатын бос ќђжат терезесі пайда болады (1.1 сурет). Орындалуѓа тиісті ѕрекетті жђмыс барысында Ms Word 97 мѕтіндік процессорына хабарлап отыру ќажет. Оныњ бірнеше тѕсілдері бар.
кљмегімен негізгі мѕзірден тиісті пункт тањдалады (<Alt> пернесін ќажетті негізгі мѕзірдегі асты сызылѓан ѕріппен бірге басу арќылы екпінді етіліп, пернелік таќтадаѓы курсорды басќару пернелерініњ кљме- гімен тиісті команда тањдалады); Курсор
Жања абзац бастау (бос жол ќалдыру џшін Enter пернесін басу керек)
Аспаптар
панеліндегі ѕрекетті
орындау батырмаcы Жылдам перне
Жоѓарѓы шегініс
Тік жѕне кљлденењ
сызѓыштар Ќалып-кџй ќатары. Ќђжат соњы, оны тљмендету џшін Enter пернесін басу керек Жылжытудыњ кљлденењ сызѓышы
Таќырып Баѓдарлама- ныњ негізгі мѕзірі
Аспаптар панелі
Беттіњ оњ жаќ
жиегі Жылжы-
тудыњ тік сызѓышы
246 - жылдам пернелер комбинациясын басу арќылы ќажетті ѕрекетті шаќыруѓа болады. Мысалы, файлды ашу џшін пернелік таќтадан
басулы кџйінде <O> пернесін басу ќажет); - “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ оњ жаќ батырмасын шерту арќылы шаќырылатын жанама мѕзір кљмегімен орындалатын коман- даны тањдауѓа болады; - аспаптар панеліндегі сѕйкес батырмада “тышќан” (мышь) ма- нипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасын шерту арќылы ќажетті ѕрекет іске асырылады; Ms Word мѕтіндік процессоры терезесініњ сыртќы тџрін бап- тау. Ms Word 97 мѕтіндік процессорын іске ќосќаннан кейін терезеніњ 1.1 суретте кљрсетілгендей стандартты тџрі пайда болады. Біраќ, оны,
аспаптар панелін, (негізінде “Стандартты”(Стандартная) жѕне “Пішімдеу” (Форматирование) панелдері орнатылады), сызѓышты, ќажетті масштабты орнатуѓа (алып тастауѓа) болады. Стандартты аспаптар (Стандартная) панеліндегі Масштаб элементтерініњ тізімінен ќажеттісін тањдау арќылы ќђжаттыњ экранда кљріну масштабын љзгертуге болады.
те кљрініп тђруы џшін, жђмыс аймаѓын екіге бљлуге болады. Ѕрбір бљлік бір-біріне тѕуелсіз жылжытылады. Ѕр бљліктіњ љзіне тиісті ай- налдыру жолаќтары болады. Ѕр бљлік терезесіндегі ќђжаттарды тџзе- туге (љзгерістер енгізуге) болады.
- негізгі мѕзірден Терезе (Окно) →
тањдау керек. Бђдан кейін, жђмыс аймаѓыныњ ортасында кљлденењ жолаќ пайда болады. Оны ќажетті орынѓа ќойып, “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ сол жаќ батырмасымен бекі- туге болады; - бљліктерді алып тастау џшін, негізгі мѕзірдіњ Терезе(Окно) →
Ќђжаттыњ бір терезесінен екіншісіне љту, пернелік таќтадан пернесін басу арќылы орындалады (“тышќан” (мышь) манипулято- рыныњ курсор кљрсеткішініњ белгісі ќажетті терезеге ќойылып, сол 247 жаќ батырмасы шертіледі). Бљліктер љлшемін љзгертуде “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткіші бљліктеу жолаѓына ор- натылып, жања орынѓа “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасыныњ басулы кџйінде жылжытылады.
- Стандартты аспаптар (Стандартная) панеліндегі Ќђру (Создать) батырмасына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішініњ белгісі орнатылып, сол жаќ батырмасы шертіледі (Файл мѕзірініњ Ќђру (Создать) пункті тањдалады). Ќђжатќа мѕтін енгізу, кесте, сурет т.б. кірістіру џшін, пернелік таќ- таны пайдалану ќажет (кесте, сурет т.б. кірістіруде “тышќан” (мышь) манипуляторын да пайдалануѓа болады). Мѕтін теру кезінде мѕтін эле- менттері оњ жаќ жиекке жеткенде, сљз автоматты тџрде жања жолѓа љтеді. <Enter> пернесі жања абзацтан бастау (бос жол ќалдыру) џшін басылады. Егер, стандартты саймандар панелінде Баспаѓа шыѓарыл-
экранда абзац соњыныњ арнайы → символдары пайда болады. Бђл сим- волдар ќђжаттаѓы абзацтыњ басы мен соњын кљрсетеді. “Тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын ќайта шерту, бђл бел- гілерді жасырын тџрге келтіреді. Екі абзацты біріктіру џшін бірінші абзацтыњ соњѓы → символдарын жою жеткілікті. Ќателерді тџзету џшін пайдаланылатын пернелер: - - Ќђжатта курсорды жылжыту џшін баѓыттауыш сызыќты, пернелерді, жылжу белдеулерін пайдалануѓа болады. Ќажетті жерде “тышќан”
дай-аќ келесі пернелерді пайдалануѓа болады: - жүктеу/скачать 3,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|