Кестелердіњ  рењ  љрнегін    орнату  жѕне    жиектеу

274

Кесте  шекараларын  дѕлірек  баптау  џшін  келесі  ѕрекеттер

орындалады:

- ќажетті ђяшыќтар (кесте) ерекшеленеді;

-  негізгі  мѕзірдіњ  Пішім(Формат)

→

Шекаралар  жѕне  ішін  бояу

(Границы и заливка)     параѓы тањдалады;

- 1.20 сурет негізінде   ќажетті орнатулар орындалады.

Кестеде бірнеше ђяшыќтарды ерекшелеу џшін, келесі ѕрекет-

тер  орындалады:

- ђяшыќтар тобы ерекшеленеді (жол/баѓан болуы мџмкін);

-  негізгі  мѕзірдіњ  Пішім(Формат)

→

Шекаралар  жѕне  Ішін  бояу

(Границы и заливка) командасы тањдалады;

- сђхбаттасу терезесініњ Ішін бояу (Заливка) параѓы ашылады;

Ќажетті кесте пішімі тањдалады

Мђнда шекараларды пайдалануды, ішін бояуды, ќаріпті, баѓандар енін  іріктеуді

іске ќосуѓа /ажыратуѓа жѕне т.б. болады

1.21 сурет. Кестеде автопішім (автоформат) орнату

275

- Өрнек типі (Тип узора) жолында љрнек типі жѕне пайыздыќ бояу

мљлшері орнатылады;

- Рењ тџсі (Цвет фона)  жолында ќажетті тџс тањдалады;

- Ќабылдау (Применить)   жолында  ђяшыќтар (Ячейки)  орнаты-

лады.

Кестелерді автоматты тџрде пішімдеу. Кесте  элементтерін ѕртџрлі

тџстер жѕне рењдермен, шекаралармен ерекшелеуді автоматтандыру

џшін, Ms Word мѕтіндік процессорында кестеніњ сыртќы тџрі жењіл

љзгертілетін кљптеген дайын пішімдер бар.

Бђл џшін келесі  ѕрекеттер орындалады:

- курсор кљрсеткіші кестеніњ кез келген ђяшыѓына орнатылады;

- мѕзірдіњ Кесте(Таблица)

→

Автопішім(Автоформат) командасы

тањдалады;

- пайда болѓан сђхбаттасу терезесінде  1.21 сурет басшылыќќа  алы-

нып, ќажетті орнатулар орындалады;

5.7 Кестелерде сандыќ аќпараттарды љњдеу

Ms Word мѕтіндік  процессорында  сандыќ  мѕліметтерді  есептеу

мџмкіндігі  бар.  Кестеде  есептеулер  жџргізу  џшін,  келесі  ѕрекет-

тер  орындалады:

- нѕтиже орналасатын  ђяшыќ ерекшеленеді;

- мѕзірдіњ Кесте (Таблица)

→

Формула командасы тањдалады;

- формула жолында ќажет емес формула болса, љшіріледі;

-  Функцияны  кірістіру  (Вставить  функцию)  тізімінен  ќажетті

функция тањдалады. Мысалы, сандарды ќосуда SUM  функциясы тањ-

далады.

Формулаѓа ђяшыќтар адресін енгізу. Мысалы, a1 жѕне b4 ђяшыќ-

тарыныњ мазмђнын ќосу џшін =sum(a1, b4) функциясы енгізіледі;

Сандар пішімі жолында сандар џшін пішім орнату.

Мысалы, санды пайыздыќ тџрде бейнелеуде 0,0%  тањдалады.

Кестедегі есептеу бойынша кесте ђяшыќтарына сілтеме: А1, А2, А3,

т.с.с. тџрінде жасалады. Баѓандар ѕріппен, жолдар нљмірмен белгіленеді.

 

А 

В 

С 

1 

А1 

В1 

С1 

2 

А1 

В2 

С2 

3 

А1 

В3 

С3 

276

Кестеде формулалар бар болса, оны кез келген мезетте кљруге бо-

лады. Бђл џшін есептеу нѕтижесі ерекшеленіп, жанама мѕзірден Код-

тар (Коды) / Өрістер мѕні (Значение полей) командасы тањдалады.

5.8 Диаграммалар

Ќђжатта диаграмма ќђру џшін, келесі ѕрекеттер орындалады:

- диаграмма тђрѓызылатын мѕліметтер орналасќан кесте ерекшеле-

неді;

- Кірістіру(Вставка)®Объект командасыныњ Ќђру(Создать) па-

раѓы ашылады;

- Объект типі(Тип объекта) тізімінен Диаграмма Mіcrosoft Graph

2000 тањдалады;

- Mіcrosoft Graph жџйесінде диаграмма мѕліметтермен байланысты

бейнеленеді (1.22 сурет).

- экранда диаграмманы ќђруѓа ќажетті  Стандартты (Стандарт-

ная)  аспаптар панелі   пайда болады.

Диаграмма ѕзірленген соњ Mіcrosoft Graph  кестесіне жања мѕлімет-

тер енгізуге, мѕтіндік файл мѕліметтерін, Ms Excel параќтарын импорт-

тауѓа (басќа программадан мѕліметтерді кљшіруге) болады.

Нџктелік диаграммалар тђрѓызудаѓы мѕліметтерді ђйымдастыру-

дыњ негізгі ерекшеліктері туралы Mіcrosoft Graph жџйесініњ аныќта-

Формулада ђяшыќтарѓа сілтеу жасаѓанда, “,” (џтір) жеке ђяшыќ-

тарды ажыратады, “:” (ќос нџкте) аныќталѓан аралыќтаѓы бастапќы

жѕне соњѓы ђяшыќтарды кљрсетеді. Мысалы:

Ђяшыќтардыњ орта мѕнін табу

Формуланы енгізу

=average(b:b) немесе =average(a1:b3)

=average(a1:b2)

=average(a1, а3, b2)

277

масынан білуге болады. Диаграмма Mіcrosoft Graph жџйесінен мѕтіндік

ќђжатќа сурет сияќты кірістіріледі. Оны тџзету џшін осы сурет айма-

ѓына “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќой-

ып, сол жаќ батырманы екі рет шерту жеткілікті.

Диаграмма  элементтері  (типі  мен  кљлем  љлшемі,  рењ  тџсі  т.б.)

“тышќан” (мышь)  манипуляторыныњ  кљмегімен  бапталады.  Диаг-

рамма элементтерін жекелей баптауѓа болады (1.23 сурет).

Сурет  атын  алып  тастауѓа  немесе  басќа  жерге  орналастыруѓа  болады.  Бђл

џшін Ms Graph режимінен  шыѓып  диаграммада  “тышќан”(мышь)

манипуляторыныњ  оњ  жаќ  батырмасы  шертіліп,  жанама  мѕзірден  “Аталуы”

(“Название”) пункті тањдалады

Ќаріп, диаграмма ішініњ

бояуын жѕне типін

љзгертуге болады

Диаграмма

типін

љзгерту

Кестедегі мѕліметтерді жою жѕне

диаграмманы тазалау

Диаграмма тџріне

байланысты (бђру,

изометрия, т.б.) орнатулар

орындалады. “Ќолдану”

(“Применить”)

батырмасымен диаграмма

тџрін ќалай љзгеретіндігі

кљрінеді

Диаграмманыњ, оныњ

осьтерініњ атын  жазуѓа;

осьтерді, тор

сызыќтарын, мѕндер

жазылуын орнатуѓа,

алып тастауѓа болады.

Диаграмма

аймаѓында“тышќан”

(мышь)

манипуляторынныњ

оњ жаќ батырманы

шертсењіз жанама

мѕзір ашылады

1.22 сурет. Диаграмманыњ жанама мѕзірмен берілген сыртќы кљрінісі

278

 Лабораториялыќ жђмыстар

№ 1 лабораториялыќ жђмыс.

Таќырыбы: Ms Word 97 мѕтіндік процессоры. Мѕтінге операция-

лар ќолдану (Баѓдарламаны іске ќосу. Мѕзір ќатары, аспаптар панелі.

Ќђжаттармен жђмыс, жања ќђжат ашу жѕне саќтау).

Жђмыс  маќсаты:  Ms Word 97 мѕтіндік  процессорын  іске  ќосу

тѕсілдерін мењгеру. Мѕтіндік процессордыњ ќђжат ќђру экраны, мѕзір

ќатары жѕне аспаптар панелі элементтерімен танысу. Абзацтарды, бетті

жѕне мѕтінді ќалыпќа келтіруді аспаптар панелін ќолданып, ќђжат да-

ярлау, тџзету жѕне саќтауды џйрену.

Тапсырма.

1. Ms Word 97 мѕтіндік процессорын “тышќан”(мышь) манипу-

ляторыныњ кљмегімен іске ќосыњыз.

2. Тљмендегі мѕтінді теріњіз жѕне 1.24 суретте ђсынылѓан џлгіге

сѕйкес ќайта пішімдеп, ќђжат даярлањыз.

Экологиялыќ жџйе

Ѕртџрлі организмдер мен олардыњ тіршілік ету жаѓдайларыныњ љзара

байланысты болып келген жиынын экологиялыќ жџйе – деп атайды.

Экологиялыќ жџйе мысалына -љзен, кљл, орман, шабындыќ, жѕне т.б.

бірлестіктерді келтіруге болады. Мђндай жиын, ќоѓамдастыќ немесе

бірлестіктерді, академик В.Н.Сукачев биогеоценоз – деп атауды ђсын-

ды (“биос” - љмір, “гео” - жер, “ценоз” - ќоѓамдастыќ)

0

100

200

300

400

1991

1993

1995

1998

Диаграмма

аймаѓы

Категориялар

осініњ негізгі

тор

сызыќтары

Бђрыштарды

бђруѓа болады

1.23 сурет. Диаграмма

Мѕндер

осі

Мѕлімет-

тер осі

279

Биогеоценоз – џнемі ќозѓалыста, дамуда, диалектикалыќ бірлестік-

те болатын, љзіндік ерекшеліктері бар, љзара байланыста жѕне ќор-

шаѓан ортамен зат, энергия алмасулары орын алатын, жер бетініњ

белгілі бљлігін ќамтитын бірыњѓай табиѓат ќђбылыстары мен олар-

дыњ жиыны (атмосфера, тау жыныстары, љсімдіктер ѕлемі, жан-

жануарлар дџниесі жѕне микроорганизмдер).

3.  Ќђжат  бетіне  келесі  параметрлерді  орнату  ќажет:  жоѓарѓы  жѕне

тљменгі жиек - 2,5 см, беттіњ  оњ жаќ жиегі- 2 см, сол жаќ жиегі – 2,5 см;

4. Мѕтін фрагментін (символдар, сљз, жол, абзац, сљйлем) пернелік

таќта кљмегімен ерекшелеу тѕсілдерін жѕне аспаптар панелініњ эле-

менттерін пайдаланып, таќырыпты- ќызыл тџсті, љлшемін-14 пт етіп

љзгертіњіз. Соњѓы абзацты ені бойынша туралањыз.

5. Ќђжат мѕтінініњ таќырыбына анимация орнатыњыз.

Жђмыстыњ  орындалу  ѕдістемесі

1. Ms Word мѕтіндік процессорын іске ќосыњыз.

2. Жања ќђжат даярла жѕне оны Ekolog text атымен саќтањыз.

3. Тапсырмада  ђсынылѓан мѕтінді теріњіз.

Экологиялыќ  жџйе.

Ѕртџрлі организмдер мен олардыњ тіршілік ету жаѓдайларыныњ

љзара байланысты болып келген жиынын экологиялыќ жџйе  – деп

атайды.  Экологиялыќ  жџйе  мысалына  -  љзен,  кљл,  орман,  шабын-

дыќ,  жѕне  т.б.  бірлестіктерді  келтіруге  болады.  Мђндай  жиын,

ќоѓамдастыќ немесе бірлестіктерді, академик В.Н.Сукачев биогео-

ценоз - деп атауды ђсынды (“биос” - љмір, “гео” - жер, “ценоз” -

ќоѓамдастыќ)

Биогеоценоз – џнемі ќозѓалыста, дамуда, диалектикалыќ бірлестік-

те болатын, љзіндік ерекшеліктері бар, љзара байланыста жѕне ќор-

шаѓан ортамен зат, энергия алмасулары орын алатын, жер бетініњ

белгілі бљлігін ќамтитын бірыњѓай табиѓат ќђбылыстары мен олар-

дыњ жиыны (атмосфера, тау жыныстары, љсімдіктер ѕлемі, жан-

жануарлар  дџниесі  жѕне  микроорганизмдер).

1.24 сурет

280

4. Мѕтінді жою џшін <Delete> пернесін, Пішімдеу (Форматирова-

ние) аспаптары панелін, сызѓыш белгілерін жѕне мѕтін фрагменттерін

ерекшелеу тѕсілдерін пайдаланып, кірістірілген мѕтінді келесі џлгімен

тџзетіњіз:

- таќырыпты - ќызыл тџсті, љлшемін-14 пт ќаріпке љзгертіњіз;

- бірінші абзац џшін - сол жаќтан шегініс 1 см, ќаріп “Tіmes Kaz”,

сол жаќ шетке тураланѓан;

- екінші абзац џшін - сол жаќтан шегініс 2 см, ќаріп   “SchoolBook

Kaz”, ені бойынша тураланѓан;

5.  Файлдыњ  атын  кљрсетіп  љз  бумањызда  саќтау  џшін,. (Мысалы

“Лаб.жђм” жѕне т.б.) Файл

→

Ќалай саќтау… (Сохранить как…) ко-

мандасын тањдањыз.

6. Ќђжаттаѓы соњѓы абзацты жаќтаумен ќоршањыз.

7. Мѕтін таќырыбына анимация орнатыњыз.

Бђл џшін келесі ѕрекеттерді орындањыз:

- мѕтін таќырыбын ерекшелењіз;

- Пішім (Формат) мѕзірініњ Ќаріп (Шрифт) пунктін тањдањыз;

- экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ  Анимация параѓын

ашып, Тџр (Вид) тізімінен анимация тџрін тањдањыз. Тањдалынѓан ани-

мация Үлгі (Образец) терезесінде бірден кљрінеді. ОК

- батырмасында “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ сол жаќ ба-

тырмасын шертіп, анимацияны бекітіњіз.

№ 2 лабораториялыќ жђмыс

Таќырыбы: Мѕтінмен жђмысты автоматтандыру. (Тџзету (Прав-

ка) мѕзірін пайдалану. Мѕтінді тексеру, іздеу жѕне ауыстыру. Орфог-

рафия жѕне грамматика. Арнайы символдарды енгізу, пішімдеу.

Жђмыс  маќсаты:  Тџзету  (Правка)  мѕзірін  пайдалану.  Дайын

ќђжаттарды ашуды, саќтауды, ерекшеленген мѕтінді кљшіру, орын ауыс-

тыру, сљздерді алмастыру жѕне іздеу, Автоалмастыру, Тезаурус, Ор-

фографиялыќ тексеру элементтерін пайдаланып  ќђжатты тџзетуді мењ-

геру.

Тапсырма

1. Ѕртџрлі тѕсілдермен №1 практикалыќ жђмыста даярланѓан ќђжат

мѕтінін пайдаланып, мѕтін фрагменттерін кљшіру, орын ауыстыру, жою

ѕрекеттерін љз бетіњізше орындањыз.

2. Ќђжат орфографиясын тексеріњіз.

281

3.  Енгізуде  Автоалмастыру  (Автозамена)  жѕне  Автомѕтін  (Ав-

тотекст) элементтерін ќђрыњыз. Табу (Найти) жѕне Алмастыру (За-

менить) функцияларыныњ  кљмегімен аныќталѓан сљзді тауып алмас-

тырыњыз.  Бђрын  (Прежде)  сљзініњ  синонимдері  мен    антонимдерін

табыњыз.

4. Ќђжат мѕтінініњ жоларалыќ интервалын љзгертіњіз.

Жђмыстыњ  орындалу  ѕдістемесі

1. №1 практикалыќ сабаќта даярланѓан Ecology text ќђжатын ашы-

њыз. (мѕзірдіњ Файл

→

Ашу (Открыть) командасы).

2. Соњѓы абзацты ерекшеле (жаќтауымен бірге) жѕне оны таќырып

пен бірінші абзац арасына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ ба-

тырмаларын пайдаланып кљшіріњіз.

Бђл џшін тљмендегі ѕрекеттер орындалады:

- абзац ерекшеленеді;

- “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ оњ жаќ батырмасыныњ басу-

лы кџйінде тасымалдау тѕсілін пайдаланып, “тышќан” (мышь) манипу-

ляторыныњ жылжымалы курсор белгісі таќырып астына  орнатылады;

 - “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ оњ жаќ батырмасы шертіліп,

жанама мѕзірден Кљшіру (Копировать) командасы тањдалады;

3. Екінші абзацты мѕтін соњына пернелік таќтаны пайдаланып кљшіру

ќажет.

Бђл џшін тљмендегі ѕрекеттер орындалады:

- екінші абзац ерекшеленеді;

- <Ctrl+C> () пернелерініњ комбинациясын басу арќ-

ылы  алмастыру  буферіне  кљшіріледі  жѕне  курсор  кљрсеткіші  мѕтін

соњына орнатылады;

- пернелік таќтадан  () пернелері комбина-

циясын басу арќылы ќђжатќа абзац кірістіріледі;

4. Соњѓы абзацтыњ алдындаѓы абзацты жаќтауымен бірге ерекше-

леп, кез келген тѕсілді пайдаланып (пернелік таќта, негізгі мѕзір, жа-

нама мѕзір) жойыњыз.

5. Жойылѓан абзац орнына оныњ (жаќтауымен бірге) кљшірмесін

орнат.  Бђл  џшін  абзацты  алдын-ала  ерекшелеп  мѕтінніњ  басына

“тышќан” (мышь) манипуляторы батырмаларыныњ кљмегімен орна-

тыњыз. (“тышќан” (мышь) манипуляторыныњ оњ немесе сол жаќ ба-

тырмаларыныњ басулы кџйінде тасымалдау тѕсілі).

282

6. Сљйлемдегі сљздерді жѕне сљздегі ѕріптерді кљшіру жѕне орнын

ауыстыру жаттыѓуларын љз бетіњізше орындањыз.

7.  Стандартты  (Стандартная)  аспаптар  панелі  кљмегімен  Ор-

фографияны  тексер.  Тексеру  курсордан  тљменгі  бљлік  џшін  болса,

курсор мѕтін басына орнатылады.

8.  Автоалмастыру  (Автозамена)  элементін  ќђрыњыз  жѕне  оны

мѕтін теруде, тџзетуде пайдаланыњыз. Мысалы, мѕтінде “оњ жаќ шет

бойынша” сљзін жиі енгізу ќажет болсын. Автоалмастыру (Автоза-

мена) элементін даярлау џшін, ќажетті фразаны енгізіп, ерекшелењіз.

9.  Негізгі  мѕзірдіњ  Сервис 

→

  Автоалмастыру  (Автозамена)

пунктініњ Автомѕтін (Автотекст) параѓын тањдањыз.

10. Сђхбаттасу терезесініњ Үстемелеу (Добавить) батырмасында

“тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіњіз.

Ќђжаттыњ бос жеріне љз автомѕтініњіздіњ алѓашќы ѕріптерін автомѕтін

экранда толыќ пайда болѓанша енгізіњіз.

11. Абзацтардыњ бірінде Автомѕтін (Автотекст) элементін ќђрып,

оны ќђжаттыњ бос жеріне кірістіріњіз.

Бђл џшін  тљмендегі ѕрекеттер орындалады:

- мѕтінде абзац ерекшеленеді;

- негізгі мѕзірдіњ Кірістіру(Вставка)

→

Автомѕтін (Автотекст)

→

Ќђру (Создать) командасы тањдалады;

-сђхбаттасу терезесініњ Элемент аты (Имя элемента) жолында

 ерекшеленген абзац џшін шартты атау енгізіледі жѕне Үстемелеу

(Добавить) батырмасында  

“тышќан” (мышь) манипуляторыныњ сол

жаќ батырмасы шертіледі;

-  Мѕзірдіњ  Кірістіру(Вставка)

→

Автомѕтін  (Автотекст)

пунктініњ  Автомѕтін  (Автотекст)  командасы  тањдалады  жѕне

Кірістіру (Вставить) батырмасы шертіледі.

12. Мѕтінде аныќталѓан сљзді (ѕріптер тобын) тауып, алмастыру ѕре-

кеттерін  орындањыз  (негізгі  мѕзірдіњ Тџзету  (Правка)

→

Табу    (Най-

ти) командасы).

13. Бђрын (Прежде) сљзініњ синонимдері мен антонимдерін негізгі

мѕзірдіњ  Сервис 

→

  Тіл(Язык) 

→

  Тезаурус(Тезаурус)  командасыныњ

кљмегімен табыњыз.

14. Ќђжат мѕтінініњ жоларалыќ интервалын љзгертіњіз.

Бђл џшін келесі ѕрекеттерді орындањыз:

- ќђжат мѕтінін ерекшелењіз;

- Пішім (Формат) мѕзірініњ Абзац пунктін тањдањыз;

283

- экранда пайда болѓан  сђхбаттасу  терезесініњ Шегіністер  жѕне

аралыќтар (Отступы и интервалы) параѓын ашыњыз;

- жоларалыќ (междустрочный) терезешесі тізімінде ќђжат мѕтініне

ќажетті жолдар аралыѓын тањдањыз;

- тањдалынѓан аралыќты ОК батырмасын шертіп, бекітіњіз.

15. Дайын файлды љз бумањызда жања “Лаб.жђм-2” атымен саќ-

тањыз.

№ 3 лабораториялыќ жђмыс

Таќырыбы: Баспа жђмысыныњ элементтері. (Ќђжатќа суреттер мен

колонтитулдар џстемелеу, кљп баѓанды мѕтін жѕне стильдер даярлау.

Баѓандармен жђмыс. Баѓандарѓа орналасќан мѕтіндерді пішімдеу).

Жђмыс маќсаты: ќђжатќа суреттер мен колонтитулдар џстемелеу,

кљп баѓанды мѕтін жѕне стильдер даярлауды мењгеру.

Тапсырма

1.  №2  практикалыќ  жђмыста  даярланѓан  ќђжатты  пайдаланып,

беттіњ жоѓарѓы жолына - 3 см жѕне шеттен жоѓарѓы колонтитулѓа дейінгі

аралыќќа -  1 см ќашыќтыќ орнатыњыз.

2. 1.25 суретте кљрсетілген џлгіге сѕйкес колонтитулдарды барлыќ

жђп беттер џшін даярлањыз.

3. Мѕтін пішімделуін бір абзац тџріне келетіндей етіп љзгертіњіз.

4.  Бљлгіш  (Разделитель)  пайдаланып,  мѕтінді  џш  баѓанды  тџрге

келтіріњіз. Баѓандар араќашыќтыѓын-0,6 см етіп орнатыњыз.

5. Ќђжатќа кірістірілген даяр суретке “Mіcrosoft Paіnt” графика-

лыќ  редакторын пайдаланып, пішімдеу жасањыз.

6. Ќђжатќа кірістірілген даяр суретке “Mіcrosoft Paіnt” графика-

лыќ  редакторын пайдаланып, пішімдеу жасањыз.

7. “Mіcrosoft Paіnt” графикалыќ  редакторында сурет даярлап, љз

ќђжатыњызѓа кірістіріњіз.

1.25 сурет   Колонтитулдар џлгісі

284

Жђмыстыњ  орындалу  ѕдістемесі

1. Алдыњѓы практикалыќ сабаќта даярланѓан ќђжатты ашыњыз жѕне

ќђжаттыњ барлыќ  беттері џшін келесі бет параметрлерін орнатыњыз:

жоѓарѓы љріс - 3 см,шеттен жоѓарѓы колонтитулѓа дейінгі ќашыќтыќ -

1  см  (негізгі  мѕзірдіњ  Файл 

→

  Бет  параметрлері  (Параметры

страницы)

→

Жиек(Поля)    командасы).

2. Ќђжатты жања атпен саќтањыз «Лаб. Жђм-3»

3.  Ќђжатта  барлыќ  жђп  беттерге  колонтитул  даярлањыз.  Негізгі

мѕзірдіњ  Бет параметрлері (Параметры страницы…) командасын-

да  Колонтитулдарды  жђп/таќ  беттерге  ажырату  (Различать  ко-

лонтитулы четных/нечетных страниц) белгісін орнатыњыз. Курсор

кљрсеткішін жђп бетке орналастырып, негізгі  мѕзірдіњ Тџр (Вид)

→−

Колонтитул (Колонтитулы) командасын тањдањыз. Колонтитулѓа фай-

лдан  сурет кірістіріњіз жѕне Автомѕтін кљмегімен ќђжат атын, оныњ

даярлану мерзімін енгізіњіз.

Ендірілген аќпаратты келесі џлгімен ќайта пішімдењіз:

- бет нљмірлері - ортаѓа жылжытылѓан;

- ќђжат аты, мерзім жѕне фамилия - оњ жаќ жиекте;

- барлыќ аќпаратќа Ќаріп асты сызылуын (Подчеркнутый) орнат.

Тџсін 1.25 суреттегі џлгімен сѕйкестендіріњіз.

4.  Алдыњѓы  лабораториялыќ  жђмыста  аныќтама  жџйесінен

кљшірілген мѕтін пішімін келесі џлгімен љзгертіњіз:

- жаќтауларды алып тастањыз;

- абзац стилін - кѕдімгі, ќаріпті - “Tіmes Kaz” љлшемі 12 пт., асты-

ныњ сызылуын – Кѕдімгі (Обычная) етіп љзгертіњіз. Беттерді сол жаќ

шетке  туралањыз.  Мѕтінніњ  таќырыбы  мен  соњѓы  сљйлемінен  басќа

бљлігін бір абзац тџріне келтіріњіз. Бђл џшін абзац соњыныњ   Џ сим-

волдарын жойыњыз.

5.  Мѕтінді  ќашыќтыѓы 0,6 см  болатын,  ендері  тењ,  бљлгішпен

бљлінген џш баѓанды тџрге келтіріњіз.

Бђл џшін келесі алгоритм орындалады:

- мѕтін ерекшеленеді;

- мѕзірдіњ Пішім(Формат)

→

Баѓаналар (Колонки) командасы тањ-

далады;

-  ќажетті  баѓандар  саны  орнатылып,  Бљлгіш  (Разделитель)  жѕне

Біркелкі енді баѓандар (Колонки одинаковой ширины) терезесінде белгі

орнатылады.

285

6.  Кљпбаѓанды  мѕтінге  љз  ќаріп  стиліњді  даярлап,  ќолданыњыз.

Стильді ерекшеленген мѕтін аты бойынша аспаптар панеліндегі стиль-

дер тізімінде тањдап, орнатуѓа болады.

Бђл џшін келесі ѕрекеттер орындалады:

-  негізгі  мѕзірдіњ  Пішім  (Формат) 

→

  Стиль 

→

  Ќђру  (Создать)

командасы тањдалады;

- пайда  болѓан терезеде стиль аты енгізіледі (мысалы-Сіздіњ фами-

лияњыз)  жѕне Символ стилі орнатылады;

-  негізгі  мѕзірде  Пішім(Формат)

→

Ќаріп  (Шрифт)  командасын

тањдањыз. Экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесінде символдар арасы

интервалы, рењ тџсі мен љрнегі, сондай-аќ љлшемі енгізіледі. Орнаты-

латын параметрлерді љз бетіњізше тањдањыз.

7. Ќђжатќа кірістірілген даяр суретке “Mіcrosoft Paіnt” графика-

лыќ  редакторын пайдаланып, пішімдеу жасањыз.

Бђл џшін келесі ѕрекеттерді орындањыз:

-  Кірістіру  (Вставка)  мѕзірініњ  Сурет  (Рисунок)  пунктініњ  Кар-

тинкалар (Картинки) тізімін тањдањыз;

- экранда пайда болѓан суреттер тізімінен ќажетті суретті тањдап,

Кірістіру (Вставить) батырмасын шертіњіз;

- ќђжат бетінде пайда болѓан суретте  “тышќан” (мышь) манипу-

ляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіп, ерекшелењіз;

-  Стандартты  (Стандартная)  аспаптар  панеліндегі  ќайшы  ба-

тырмасын шертіп, суретті ќиып алыњыз;

-  Іске  ќосу  (Пуск)  батырмасынан  “Mіcrosoft Paіnt”  графикалыќ

редакторын  іске  ќосып,  негізгі  мѕзірдіњ  Тџзету  (Правка)  мѕзірінен

Кірістіру (Вставить) командасын орындањыз. Экранда пайда болѓан

суретке аспаптар панелін пайдаланып, љзгерістер енгізіњіз. Суретті ќиып

алып, ќђжатыњызѓа кірістіріњіз.

8. “Mіcrosoft Paіnt”  графикалыќ  редакторында ќарапайым сурет

даярлап љз ќђжатыњызѓа кірістіріњіз.

Бђл џшін тљмендегі ѕрекеттер орындалады:

- графикалыќ сурет дайын болѓан соњ, алмастыру буферіне суреттіњ

ерекшеленген аймаѓы кљшіріледі;

- ќђжатќа кез келген тѕсілмен кірістіріледі;

- дайын сурет дискіге саќталады жѕне файлдан  ќђжатќа кірістіріледі.

9. Ќђжатты саќтањыз.

286

№ 4 лабораториялыќ жђмыс

жүктеу/скачать 3,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: