дегі  пішімдеулерді  орнатыњыз

379

паптар панелініњ Кљшіру (Копировать) батырмасын шертіњіз) тањда-

њыз;

- курсор кљрсеткішін экранда ашылѓан  Параќ 2 (Лист 2) параѓы-

ныњ А1 ђяшыѓына ќойып, негізгі мѕзірдіњ Тџзету(Правка) 

→

 Орна-

ластыру(Вставить) жарлыѓын (Стандартты (Стандартная) аспап-

тар панелініњ Орналастыру(Вставить)  батырмасын шертіњіз) орын-

дањыз;

5. Кљшірме орналасќан параќ атын Сђрыптау (Сортировка) деп

љзгертіњіз. Бђл џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:

- “тышќан”(мышь)  манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін экран-

ныњ тљменгі жаѓына орналасќан Параќ2 (Лист2) батырмасына ќойып,

оњ жаќ батырмасын шерткенде пайда болѓан жанама мѕзірден Атын

љзгерту (Переименовать)  жарлыѓын тањдањыз;

Кесте 1.6

Ірі ќалалардаѓы автотарнспорт кљліктерініњ

ауаѓа шыѓаратын ластаушы заттарыныњ џлес бљлігі

Инградиенттер џлесі, % 

 

Ластаушы 

зат, 

жылына 

мыњ тонна 

есебімен 

азот 

тотыќ- 

тары 

кљміртегі 

тотыќ- 

тары 

кљмір-

сутектер 

Москва 801,3 5,2 79,0 15,8 

Санкт-Петербург 371,9 5,7 78,2 16,1 

Ташкент 357,3 

7,6 

78,4 

14,0 

Баку 297,8 

9,5 

76,1 

14,4 

Тбилиси 282,2 

6,6 

79,6 

13,8 

Киев 244,2 

4,9 

79,4 

15,7 

Ереван 

174,2 5,1 79,7 15,2 

Алматы 

164,8 6,8 79,4 13,8 

Омбы 

154,8 5,1 78,4 16,5 

Одесса 

140,8 4,9 79,2 15,9 

6. “Кљміртегі тотыќтары” баѓанасын љсу ретімен сђрыптањыз. Бђл

џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:

- курсор кљрсеткішін “Кљміртегі тотыќтары” алањыныњ кез кел-

ген ђяшыѓына орналастырыњыз;

- негізгі мѕзірдіњ Мѕліметтер(Данные) 

→

Сђрыптау (Сортиров-

ка)  жарлыѓын орындањыз. Бђл кезде тізімніњ бџкіл аумаѓы ерекшеле-

нуі ќажет,  ал  Диапазонды сђрыптау(Сортировка диапазона)  тере-

зесінде D баѓанасы бойынша сђрыптау орындањыз.  Егер љзгеріс бол-

маса,  онда  алдын-ала  бџкіл  тізімді  ерекшелегеннен  соњ  кљрсетілген

жарлыѓыны орындау ќажет.

Ќалалар

380

7. “Азот тотыќтары”, “Кљміртегі тотыќтары”, “Кљмірсутек-

тер” белгілерініњ жиыны бойынша сђрыптањыз. Ол џшін бџкіл кес-

тені ерекшелеп алып, Сђрыптау(Сортировка) сђхбат терезесінде тљмен-

дегідей  параметрлерді орнату ќажет:

- Сђрыптау жолында - “Азот тотыќтары” алањын љсу реті бой-

ынша сђрыптау;

-  Келесі  (Затем)  жолында  –“  Кљміртегі  тотыќтары”    алањын

љсу реті бойынша сђрыптау;

-  Келесі  (Затем)  жолында – “Кљмірсутектер”  алањын  љсу  реті

бойынша сђрыптау;

- жалаушаны Баѓаналар белгісініњ жолы (Строка меток столбцов)

терезешесінде орнату;

8. Сђрыптау нѕтижесін 3-ші параќќа кљшіріп, параќтыњ атын Сђрып-

тау 2  деп љзгерту.

Лабораториялыќ  жђмыс  №7

Таќырыбы: Мѕліметтерді  сџзгіден љткізу(Фильтрация записей).

Жђмыстыњ  маќсаты:  Тізімдегі  мѕліметтерді  сџзгіден,  авто-

сџзгіден љткізу ѕдісімен танысу, мѕліметтер формасымен жђмыс.

 Тапсырма: 1.7 кестеде берілген мѕліметтерді шикізаттан алына-

тын  љнімді,  дџниежџзілік  шикізат  ќоры,  экономика  саласындаѓы

ќажеттілікті болжау есептеулері бойынша  ѕртџрлі шарттарды ќанаѓат-

тандыратындай етіп сџзгіден љткізу.

Жђмыстыњ  орындалу  ѕдістемесі

1. “Сџзгі” таќырыбымен  жања  жђмыс  кітабын  ќђрыњыз.  Бірінші

параќ атын “Автосџзгі №1” деп  љзгертіњіз.

2. Автосџзгіні ќолдану џшін, курсор кљрсеткішін  тізім аймаѓына

орнатып, Мѕліметтер(Данные) 

→

 Сџзгі(Фильтр) 

→

 Автосџзгі (Ав-

тофильтр) жарлыѓы орындањыз. Ѕрбір баѓан таќырыбында арнайы

сџзгі батырмасы пайда болады.

3.  В1 элементі џшін млн. т. љлшемімен алынѓан элементтер тізімін

аныќтањыз. Ол џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындау ќажет:

  -Љлшем  бірлігі  баѓанасында  арнайы  Сџзгі(Фильтр)  батырмасын

шертіњіз.

-ашылѓан мѕзірдіњ Шарт(Условие) пунктін тањдањыз;

381

-  экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Љлшем бірлігі (Раз-

мер) бљлігінде   Тењ (Равно) типін тањдањыз (пернелік таќтадан да ор-

наластыруѓа болады) тањдањыз;

-сђхбаттасу терезесініњ оњ жаќ бљлігі тізім терезесінде  млн.т. тањ-

дањыз.

4. “Экономика саласындаѓы ќажеттілікті болжау есептеулері”

баѓаныныњ  460-тан  тљмен  есептеулер  тізімін  шыѓарыњыз.  Ол  џшін

тљмендегі ѕрекеттерді орындау ќажет:

  “Экономика  саласындаѓы  ќажеттілікті  болжау  есептеулері”

баѓанасыныњ  Сџзгі (Фильтр) батырмасын шертіњіз.

- ашылѓан мѕзірдіњ Шарт (Условие) пунктін тањдањыз;

- экранда  пайда  болѓан  сђхбаттасу терезесініњ “Экономика сала-

сындаѓы ќажеттілікті болжау есептеулері” бљлігінде   Кем (Мень-

ше) шартын кірістіріњіз;

5. “Кѕсіподаќ жарнасы” баѓанасыныњ ђяшыѓына есептелетін сѕйкес

формуланы енгізіњіз.

6. “Зейнетаќы салыѓы” баѓанасыныњ ђяшыѓына есептелетін сѕйкес

формуланы енгізіњіз.

7. “Табыс салыѓы” баѓанасыныњ ђяшыѓына “ењ тљменгі жалаќы мен

зейнетаќы салыѓын алып тастаѓандаѓы жалаќыныњ 12%” есептейтін

формуланы енгізіњіз. Ењ тљменгі жалаќы ретінде 3500 тењге алыњыз.

Кесте 1.7

Минералдыќ шикізаттардыњ дџниежџзілік ќоры

жѕне оларды 1973-2000 жылдарда пайдалану мљлшері

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Барий 

Млн. т. 

113 91 

Бром 

Млн. т. 

15,9 

11,3 

Висмут 

Мыњ.т. 

150 52 

Алтын 

Мыњ.т. 36,5 41,1 

Кадмий 

Мыњ.т. 705  752 

Кџкірт 

Млн.т. 

1960 2032 

Кџміс 

Мыњ.т. 460  187 

Фтор 

Млн.т. 

125 35,4 

Мырыш 

Млн.т. 230 140 

Асбест 

Млн.т. 

174 

145 

Гипс 

Млн.т. 2400 1860 

Шикізаттан

алынатын љнім

Љлшем

бірлігі

Экономика саласындаѓы

ќажеттілікті

болжау есептеулері

Дџние-

жџзілік

шикізат

ќоры

382

 8. Нѕтижені жања параќќа кљшіріп, “Автосџзгі №3” атымен саќта-

њыз.

 9. Бастапќы кестені жања параќќа кљшіріп, параќ атын  “Мѕлімет-

тер пішімі” деп љзгертіњіз.

10.Курсор кљрсеткішін  тізім аймаѓына орнатып, мѕзірдіњ Мѕлімет-

тер(Данные) 

→

 Пішім (Форма) жарлыѓын орындањыз.

11. Мѕліметтер пішімі терезесі тізіміндегі жазылымдарды ќарап

шыѓыњыз. Љз ќалауыњыз бойынша “Алдыњѓы”(“Предыдущая”) жѕне

“Келесі”(“Следующая”)    батырмаларыныњ  кљмегімен  љзгерістер

енгізіњіз.

13.“Ќђру” (Создать) батырмасы кљмегімен жања жазылымдар џсте-

мелењіз.

Лабораториялыќ жђмыс №8

Таќырыбы:  Мѕліметтер  ќорын  ќђру.

Жђмыстыњ  маќсаты:   Ms Excel 97 кестелік  процессорыныњ

мџмкіншіліктерін  пайдалана  отырып,  мѕліметтер  ќорын  ќђру.

Мѕліметтерді  сђрыптау,  ѕртџрлі  критерийлер  бойынша  тањдау,

мѕліметтерді іздеу. Автоматты тџрде нѕтижені шыѓару тѕсілдерін

мењгеру.

Тапсырма

1. Кљрсетілген џлгіге сѕйкес (1.8 кесте) кесте ќђрыњыз.

2. Кесте ђяшыќтарын ѕртџрлі пішімдеулерді ќолданып, мѕліметтер-

мен толтырып, мѕліметтерді сђрыптау, іздеу, нѕтижелерді автоматты

тџрде шыѓару ѕрекеттерін орындањыз.

Кесте 1.8

Мѕліметтер ќорын даярлау кестесініњ џлгісі

 

Мекен-жайы 

 

Салыѓы 

?/

с 

Фами

ли

ясы

 

Ат

ы

 

Те

гі

 

Ту

ы

л

ѓа

н

 жы

л

ы

 

К

аласы

 

К

љ

ш

есі

 

Y

йі

 

Пѕ

те

р

і 

Т

ел

еф

о

ны

 

Жалаќ

ы

 мљ

лш

ері

 

Кѕ

сі

по

да

ќ 

З

ейне

та

ќ

ы

 

Та

бы

с 

Жалп

ы

 сомасы

 

383

Жђмыстыњ  орындалу  ѕдістемесі

1. “Туылѓан жылы” баѓаныныњ ђяшыќтары џшін Пішім (Формат)

→

Ђяшыќтар  (Ячейки)  жарлыѓыныњ  Сан  (Число)  параѓын  ашыњыз.

Тізімніњ Мерзім (Дата) бљлігін ерекшелеп, “тышќан”(мышь) мани-

пуляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіп, Мерзім(Дата) пішімін ор-

натыњыз.

2.  “Џйі”, “Пѕтері”  ђяшыќтары  џшін  Сандыќ(Числовой)  пішім

орнатыњыз.

3.  “Телефоны”  баѓаныныњ  ђяшыќтары  џшін  Пішім(Формат) 

→

Ђяшыќтар  (Ячейки)  жарлыѓын  тањдањыз.  Ашылѓан  терезеніњ  Сан

(Число) параѓы тізімініњ Ќосымша(Дополнительный) бљлігінде “ты-

шќан”(мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіњіз. Тере-

зеніњ оњ жаќ бљлігінде пайда болѓан Тип терезесінде  Телефон нљмірі

(Номер телефона) пішімін тањдањыз.

4.“Жалаќы мљлшері”, “Салыѓы”, “Жалпы сомасы” баѓандарыныњ

ђяшыќтары џшін Аќшалыќ(Денежный) пішімін орнатыњыз.

5.  Сџзгі  нѕтижесін  жања  параќќа  кљшіріњіз  жѕне  оны  “Автосџзгі

№2” деген атпен саќтањыз.

6. “Автосџзгі №1” параѓында автосџзгі нѕтижесін  алып тастау џшін

“тышќан”(мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін  тізім айма-

ѓына орнатып, Мѕліметтер (Данные) 

→

 Сџзгі (Фильтр) 

→

 Автосџзгі

(Автофильтр) жарлыѓын орындањыз.

7. “Дџниежџзілік шикізат ќоры” баѓанында 52-ден кем љлшемге

ие элементтер туралы мѕліметтер тізімін шыѓарыњыз.

8.  Бірінші  жазылымды  енгізіњіз.  Екінші  жазылымнан  бастап,

Мѕліметтер(Даннные)

→

Пішім(Форма) жарлыѓын ќолданып, кестені

толтырыњыз. Бђл жарлыѓыны ќолданбастан бђрын бірінші жазылым-

ды  сол жолдыњ таќырыбымен ќоса ерекшелеп алыњыз. Кестеде ењ ке-

мінде 20 жазылым болуы тиіс.

9.  Мѕліметтерді  фамилиясы  бойынша  сђрыптап, (Мѕліметтер(-

Данные)

→

Сђрыптау(Сортировка)), нѕтижесін 2-ші параќта саќтањыз.

10. Бастапќы мѕліметтердегі жалаќы мљлшерін љсу реті бойынша

сђрыптап, нѕтижесін 3-ші параќта саќтањыз.

11. Ќалауыњызша бір кљшеде тђратын тђрѓындар тізімін шыѓары-

њыз  (негізгі  мѕзірдіњ  Мѕліметтер  (Данные)

→

Сџзгі  (Фильтр) 

→

Ав-

тосџзгі (Автофильтр)жарлыѓы). Нѕтижесін 4-ші параќта саќтањыз.

12. Телефон нљмірі 3 санынан жоѓары болып басталатын адамдар-

384

дыњ  телефон  нљмірлерініњ  тізімін  шыѓарыњыз  жѕне  нѕтижесін 5-ші

параќта саќтањыз.

Лабораториялыќ  жђмыс  №9

Таќырыбы:  Логикалыќ  функцияларды  ќолдану.

Жђмыстыњ маќсаты:  Кестелік процессордыњ Функциялары ќыз-

метін пайдаланып, логикалыќ есептерді шешу ѕрекеттерін игеру. Ло-

гикалыќ функциялардыњ жђмысын ђйымдастыру тѕсілдерін мењгеру.

Тапсырма.

1. 1.8-ші  кестеде келтірілген сынаќ нѕтижесініњ негізінде, љте

жаќсы, жаќсы жѕне т.б. баѓалардыњ санын есептењіз.

2. “Ђяшыќтар тобына ат меншіктеу” (“Присвоение имени блоку

ячеек”) операциясын ќолданып, есептеу жџргізіњіз.

Жђмыстыњ  орындалу  ѕдістемесі

1. Жђмыс кітабыныњ жања параѓында џлгі бойынша (1.8-кесте) ке-

сте ќђрыњыз.

2. 1-ші, 2-ші, 3-ші жѕне 4-ші баѓаналарды мѕліметтермен толыќ-

тырыњыз.

3. 6-шы, 7-ші, 8-ші, 9-шы  жѕне  10-шы  баѓаналарѓа  формулалар

енгізіњіз. Бђл џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:

-“Љте  жаќсы  баѓалар” баѓаныныњ  бірінші  ђяшыѓына (D2) кур-

сор кљрсеткішін орналастырыњыз;

-  Стандартты(Стандартная)  аспаптар  панелініњ  Функциялар

шебері;

(Мастер функции) батырмасына курсор кљрсеткішін ќойып,  “ты-

шќан”(мышь)

 манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіњіз;

- экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Категория параѓын-

да ќажетті категорияны тањдањыз;

 - сђхбаттасу терезесініњ оњ жаќ бљлігінде тањдалынѓан категорияѓа

сѕйкес пайда болѓан тізімнен ќажетті  функцияны тањдањыз.

Категория:                           Логикалыќ (Логические)

Функция:                             Егер (Если)

- сђхбаттасу терезесініњ “Дайын”(“Готово”) батырмасында  “ты-

шќан”(мышь)

 манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ

батырмасын шертіњіз;

 - экранда    пайда  болѓан    сђхбаттасу    терезесініњ    Логикалыќ

385

кљрсеткіш (Логическое выражение) жолына курсор кљрсеткішін ор-

натыњыз  жѕне  “тышќан” (мышь)  манипуляторыныњ  курсор

кљрсеткішін Ms Excel 97 кестелік процессорыныњ жђмыс аймаѓыныњ

D2 ђяшыѓында (“5” баѓасы) орнатып, сол жаќ батырмасын шертіњіз.

-  пернелік таќтадан  “5” санын  енгізіњіз;

 - Мѕн(Значение) _егер(если)_аќиќат (истина) жолына “1” санын

енгізіњіз;

-  Мѕн(Значение) _егер(если)_жалѓан  (ложь)  жолына “0” санын

енгізіњіз;

- “Дайын” (“Готово”)  батырмасында “тышќан” (мышь) манипу-

ляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіњіз;

- тљменге жылжу ѕдісін ќолданып, формулаларды “5-тіктер саны”

баѓанасы бойынша жылжытыњыз;

4. Барлыќ бестік, тљрттік жѕне т.б. баѓалардыњ сомасын санау жѕне

есептелген нѕтижелерін жеке кесте тџрінде кљрсету џшін, ѕрбір “Баѓа-

лар саны” баѓандары бойынша, сѕйкес келетін ђяшыќтарыныњ  блок-

тарына  атау  беру  ќажет.  Бђл  џшін  келесі  ѕрекеттерді  орындау

жеткілікті:

- “5-тер саны” баѓанасыныњ Е2:Е8 ђяшыќтар блогын ерекшелеу;

-  Орналастыру  (Вставка) 

→

  Атауы  (Имя) 

→

  Меншіктеу  (При-

своить) жарлыѓын орындау;

-  экранда  пайда  болѓан  Атауын  меншіктеу  (Присвоение  имени)

сђхбаттасу терезесініњ Атауы (Имя) жолына Љте жаќсы сљзін енгізіп,

Орналастыру(Вставить) батырмасын шерту;

- “4-тер саны” баѓанасыныњ F2:F8 ђяшыќтары тобын ерекшелеп,

Орналастыру(Вставка)

→

 Аты(Имя)

→

 Меншіктеу (Присвоить) жар-

лыѓын орындау;

 - Атау меншіктеу (Присвоение имени) сђхбат терезесінде Атауы

(Имя) жолына Жаќсы сљзін енгізу ќажет.

Кесте 1.8

386

Осы ѕрекеттерді 1.8-кестеніњ басќа баѓандары џшін ђяшыќтар топ-

тарыныњ атауларын беріп (ќанаѓаттанарлыќ, ќанаѓаттанѓысыз, кел-

меді) орындањыз.

Кесте 1.9

Сессия ќорытындысы

“Љте жаќсы” баѓаларыныњ саны

“Жаќсы” баѓаларыныњ саны

“Ќанаѓаттанарлыќ” баѓаларыныњ саны

“Ќанаѓаттанѓысыз” баѓаларыныњ саны

Келмегендер

Ќорытынды

5. Үлгіге сѕйкес (1.9 кесте) “Сессия ќорытындысы”  кестесін ќђры-

њыз.

6.  Функция  шебері(Мастер  функций)  жарлыѓыныњ  кљмегімен

ђяшыќтар тобы атауларын ќолданыњыз. Белгілі бір баѓалар санын есептеу

формуласын енгізу џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:

 - “Љте  жаќсы”  баѓалар  санын  есептеу  ђяшыѓына  курсор

кљрсеткішін орнатыњыз;

- Стандартты(Стандартная) аспаптар панеліндегі Функция ше-

бері (Мастер функций) батырмасында “тышќан”(мышь) манипуля-

торыныњ сол жаќ батырмасын шертіњіз;

- экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Категория бљлігініњ

Математикалыќ  (Математический)  типінде  “тышќан”(мышь)

манипуляторыныњ  курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын

шертіњіз;

- сђхбаттасу терезесініњ оњ жаѓында тањдалынѓан категорияѓа сѕйкес

пайда болѓан тізімнен Ќосынды (Сумм) функциясын тањдањыз;

- тањдауларды  “ОК” батырмасында “тышќан” (мышь) манипуля-

торыныњ сол жаќ батырмасын шерту арќылы наќтылањыз;

- пайда болѓан келесі сђхбаттасу терезесініњ Сан 1 (Число 1) жолы-

387

на  курсор  кљрсеткішін  орнатып,  Орналастыру(Вставка) 

→

  Атауы

(Имя) 

→

 Орналастыру (Вставить) жарлыѓын орындањыз;

 - Атауын меншіктеу (Присвоение имени) сђхбат терезесінде Љте

жаќсы ђяшыќтар тобыныњ атауын тањдап, “ОК” батырмасында “ты-

шќан”(мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын шертіњіз;

Басќа баѓалар санын есептеу џшін де осыѓан ђќсас ѕрекеттерді орын-

дањыз.

7.Стандартты  (Стандартная)  аспаптар  панелініњ  Автоќосын-

ды(Автосумма) батырмасын ќолданып, барлыќ алынѓан баѓалардыњ

санын есептењіз.

Љзіндік  жђмыстар  џшін  тапсырмалар:

№ 1 тапсырма.

Ќалалыќ сџт зауытыныњ љнімдері сџт, айран, ќаймаќ болып табыла-

ды. 1 тонна сџт, айран, ќаймаќ љндіру џшін, ѕрќайсысына сѕйкесінше

1010, 1020 жѕне 9450 кг сџт ќажет.

1 тонна сџт, айран жѕне ќаймаќты љткізуден тџсетін табыс, сѕйкесінше

300, 220 жѕне 1360 тењгеге тењ. 123 т. сџт, 342 т. айран, 256 т. ќаймаќ

дайындалѓан.

Ќойылатын талап:

а) кестелік процессор  кљмегімен есептеу ќажет:

- ѕрбір љнім тџрін љткізуден  тџсетін табыс;

- жалпы табыс;

- жалпы сомадан ѕрбір љнім тџрініњ табыстылыѓыныњ џлесі (пайыз-

бен);

- сџт шыѓыны (шикізат);

б) ѕрбір љнім тџріне жђмсалатын шикізат бойынша диаграмма ќђру.

№ 2 тапсырма.

 Кітап ќорына 3 тџрлі кітап, яѓни аударма сљздігі, кулинария кітабы

жѕне тоќыма бойынша оќу ќђралы келіп тџсті. Олар “Кітаптар ѕлемі”,

“Кітаптар џйі” жѕне “Глобус” дџкендеріне таратылып берілді. “Кітап-

тар ѕлемі” дџкеніне 10400 дана аударма сљздігі, 23650 дана кулинар

кітабы, 1500 дана тоќыма бойынша оќу ќђралы,  “Кітаптар џйі” дџке-

ніне    10300  дана    аударма  сљздігі, 22950 дана  кулинар  кітабы,  1990

дана тоќыма бойынша оќу ќђралы жѕне “Глобус”  дџкеніне сѕйкесінше

9100, 23320 жѕне 2500 дана кітаптар келіп тџскен.

Бірінші дџкенде 8945 дана аударма сљздігі, 19865 дана кулинар кіта-

388

бы, 873 дана тоќыма бойынша оќу ќђралы сатылды, екінші дџкенде

9300 дана аударма сљздігі, 21900 дана кулинар кітабы, 1020 дана тоќы-

ма бойынша оќу ќђралы сатылды, џшінші дџкенде 8530 дана аударма

сљздігі, 18100 дана кулинар кітабы, 2010 дана тоќыма бойынша оќу

ќђралы сатылды.

Ќойылатын талап:

 а) кестелік процессор кљмегімен есептеу ќажет:

 - кітап ќорына келіп тџскен ѕрбір кітап атауыныњ жалпы санын;

 - ѕрбір кітап атауыныњ ѕр дџкенде сатылу пайызы;

 - љткізгеннен кейінгі ќалѓан кітаптар саны;

б) дџкендерге кітаптарды бљлу бойынша  диаграммалар ќђру.

№ 3 тапсырма.

Љнеркѕсіптегі жђмысшылардыњ ењбек аќы мљлшерлері тљмендегі-

дей болсын: бљлім бастыѓы – 1000 тењге, 1-ші категориялы инженер –

860 тењге, инженер – 687 тењге, техник – 315 тењге, лаборант – 224

тењге. Љнеркѕсіптіњ екі филиалы бар: орта желекте жѕне шеткі солтџстік

аймаќта орналасќан. Барлыќ жђмысшылар жђмыстыњ зияндылыѓына

байланысты ењбек аќыдан 10% ќосымша, ай сайынѓы сыйаќыдан  25%

ќосымша алады. Барлыќ жђмысшыдан 20% кіріс салыѓын, 3% кѕсіподаќ

жарнасын жѕне 1% зейнетаќы ќорына ђсталынады. Орта желекте орна-

ласќан филиалдыњ жђмысшыларына 15% аудандыќ коэффициент, шеткі

солтџстік ауданындаѓы филиал жђмысшыларына 70% аудандыќ коэф-

фициент жѕне аударылѓан айлыќтан  50% ќосымша ќосылады.

Ѕрбір филиал џшін ењбек аќы мљлшері жеке есептелінуі тиіс. Нѕти-

желер бойынша екі кесте болуы тиіс.

Ќойылатын талап:

а)  кестелік  процессор  кљмегімен  ѕрбір  категория  жђмысшылары

алатын соманы есептеу;

 б) екі филиалдыњ барлыќ жђмысшылары џшін, аудандыќ коэффи-

циент (аудандыќ жѕне солтџстік ќосымша) жѕне айлыќ ќатынасын кљрсе-

тетін диаграмма ќђру.

жүктеу/скачать 3,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: