«Delicious!» he said. «Exquisite! Who but a Frenchman could make poetry offish, I ask you?» (Ch. Gorham) /«Керемет! - деді ол. - Тап- тырмайтын тагам! Дәл француз секілді балықтан кім әуен тудырады, айтыңыздаршы!» (Ч. Горхем)/. Кедейлердің асты сипаттауында лексикалық құралдардың
басңа критерийлері пайдаланылады: good /жақсы/, tasty /дәмді/ nourishing /тойымды/. «There's no bloddy head room», agreed Slogger, «chewing pie with the noisy relish of a man whose missus usually gave him cut bread and dripping. But this was bloddy pie!» (A.J. Cronin) /Мунда ешқандай да алдыңғы бөлмені көріп турғаным жоқ, - деп келісті Слоггер, ауызындағы бәліиіті күтірлете шайнап турып, қудды бір әйелі- нен сиырдың майы жағылған бір тілім нан алғандай. Бул шынымен тіл уйіретін (айтары жоқ) бәліш болатын! (А.Дж. Кронин)/. Any working-class wife who has thin times will have fine knowlegeof those cuts which a inexpensive and nourishing and also tasty (R. Hoggard) /Жумысшы әйелдердің кез келгені қалтасындағы ақша- сы санаулы болғандықтан, қымбат емес, тойымды, еті бар та- мақты қайдан ішуге болатынын біледі (Р.Хоггарт)/. Poor old age pensioners used sometimes to simulate a tasty meal by dissolving a penny Oxo in warm water, and having it with bread (R. Hoggard) /Қайыршы зейнеткер шал кейде дэмді түскі ас тәріздес бірдеңе дайындайтын. Сорпаға арналған «Оксо» дәмдеуішінің бір түйірін қайнаған суға салып ерітіп, нан батырып ішіп алатын (Р. Хоггарт)/. Кедейлер үшін астың тойымдылығы, ңуаттылығы маңызды.
Сондықтан олардың қолданысында tasty /дәмді/ nourishing / тойымды/ деген сөздер жиі кездеседі. Кедейлердің асты бағала-
үында exquisite (таптырмайтын), delectable (керемет)сөздерін
кездестіре бермейсіз, тіпті delicious (өте дәмді) сөзінің өзін өте си-
рек қолданады.
Асқа жағымды не жағымсыз баға беру тәсілдері сөйлеушінің жасы,
жынысы, білімі сияқты факторларға да байланысты. Асыра бағалау
көбіне жастарға тән екенін келесі диалогтардан көруге болады:
Әжесі мен немересі. «It is a good cake?» she asked intensely. «Yes, mam», he said, wiring into it. «It is fair champion» (A.J. Cronin) 8 2
/«Бәліш дәмді ме екен?» - деп сурады әмесі тағатсыздана. - «Иә, мэм» - деді, қолындағы бәлішін асап-асап жіберген немересі: - «Бәліштердің чемпионы екен!». (А.Дж. Кронин)/ Атасы мен немересі. Seated at a little marble topped table in the oldestablished confectioner's, the Rector watched his grandson eat strawberry ice. «Good?» - «Awfully» (A.J. Cronin)/ Ескі кондитерлік дәмхананың мәрмәр устелінде отырған ректор немересінің қул- пынай балмуздағын жегеніне қарап: «Дәмді ме?» - деп сурады. «Керемет!» - деді немересі. (АДж. Кронин)/ «Сау», «ауру» ұғымдарының лингвистикалык, бейнеленуін
қарастырғанымызда, «сау» ұғымы қазіргі ағылшын тілінде healthy (дені cay), safe (қауіпсіз), to do well (бәрі жақсы), to be all right (бәрі
дурыс), to be in good health (денсаулығы жақсы) , to be in (good) shape (қалыпты (жақсы) формада) деген сөздер арқылы берілетінін
анықтадық. Ал сол әдебиеттерде «ауру» ұғымы етістіктіркестерімен
беріліпті: to have a heart attack (жүрек талмасына ұшырау), to have a eye infection (көзіне инфекция түсу), to catch cold (суык, тигізу), to suffer from a disease (белгілі бір ауруға шалдығу), to feel the ache (ауырғанын сезу), to feel the pains (науқасын байқау), to feel weak (әлсіздікті сезіну), to feel lousy (өте жаман сезіну), to feel light-headed (басы айналғанын сезіну), to be ill (ауырып туру), to be bad (қал-
жағдайы нашар болу), to be unwell (жағдайы жақсы болмау), to look