феноменологиясы”, “Логика ғылымы”, “Құкық философиясы”, “Дін филоофиясы”, “Философия ғыльмының энциклопедиясы” т.б. Гегель өз философиясының бастамасы етіп абсолют идеясын алды. Абсолют - кұдай барлык заттарда бар, бірак тек таза ақыл-ойда ғана өзіне өзі тең болады. Абсолюттік идея — нагыз шындык, болмыс және барлык материалдық денелердің түпнегізі жэне мәні. Оның негізгі атрибуттарының бірі - әмбебап жалпылык. Ол тұракты жэне мэңгі. Абсолюттік идеяға эреетшілдік тэн, себебі ол - таза акыл-ой, ақыл-ой әректшіл болмаса өмір сүре алмайды. Осы касиетінің арқасында ол жай ақыл-ой болып калмайды, материалдык денелерге айналады. Бұл процесс төменде көрсетілгендей жүзеге асады. Рух өзінен табигат туралы таза ойын босатып, заттандырады жэне сол заттандырылған табиғатшң өзінде өзінің баска болмысы ретінде сақталады. Сөйтіп, ол өзінің диалектикалык мэнін көрсетеді. Таза акыл-ой дамуының диалектикасы табиғаттың, қоғамның, адамның ойпау қабілетінің жалпы заңы болып таблыад. Осыдан келіп Гегель табиғаттың, коғамның, адам акыл-ойының эр түрлі даму кезеңі абсолюттік идеяның эр түрлі даму сатысына саяды деген тұжырым жасайды. Даму процесі, Гегельдің пікірінше, белгілі бір кестемен жүзеге асады: тезис (нақтылану), антитезис (нактылануды теріске шығару) жэне синтез (терістеуді терістеу). Айталык, материалдык денелердің пайда болуы тезис болса, олардың күйреуі - атитезис, ал күйреп бара жатқан денелердің өзінің кейбір элементтерін сактай отьфып, баска бір материалдык денелерге айналуы - синтез болады. Табигат пен коғамның дамуының кайнар көзі - абсолюттік идеяның ѳзіндік дамуы. Дамудың белгілі сатысына жеткенде ѳзін-ѳзі заттандырган абсолюттік идея ұйқыдан оянып, табиғаттағы ѳзін философия, гылымдар
