1.
Гормондардың тіндер мен ағзаларға тікелей әсері болады. Мұндай
эсердің себебі, гормондар мембрана арқылы жасушага жеңіл өтеді, оған коса
мембраналарымен байланысқа түседі. Гормондардың тікелей эсерінің тетігі,
жасушалық жэне субжасушалық деңгейлерде элі толық зерттелмеген. Бар
зерттеулерге Караганда олардың түрлі эсер ету жолдары бар, олардың ішінде
тікелей эсер ету тетіктерінің мынадай түрлері белгілі: а) Ферменттік
жүйелерді, оның ішінде цитоплазма ферментін белсендендіру немесе
бәсеңдету жолы. Бүл эсер жөнінде мәліметтер аз. Бүны адреналин мен
гликоген фосфорилазды жүйеге аденозинмонофосфат арқылы циклды әсері
дэлелдейді. б) Ядродағы генетикалық үрдістерді күшейту, мысалыдез
өзгерістерне эсер ететін тироксин РНҚ алмасуын жэне арнайы белоктарды
жасауды күшейтеді.
2. Гормондар ағзалардың қызметіне тікелей ғана эсер етіп коймай,
олардың кан тамырлары
мен
тіндердің эртүрлі
хемореценторларын
тітірксндіре отырып, рефлекстік жолмен де эсер етеді. Гуморалддык жагынан
жекешеленген, бірақ денемен жүйке арқылы байланысқан, кез келген ағза
тамыры арқылы адреналинді өткізгенде эдетте қан қысымының, дем алудың,
лимфа ағысыныц т. б. өзгерістері байқалады.
3. Гормондардың эсер стуінің үшінші тетіктері - орталық жүйке жүйесі
арқылы
орындалуы.
Гормондар
бір
жүйке
орталығын
құрайтын
нейрондардың кернеуін
жоғарылату нс төмендету арқылы олардың
қозгыштығын
өзгертеді.
Гейманстың
тэжірибелерінде
иттің
миын
қоректсндіретін қан тамырына тікелей адреналин енгізген, иттің басы
денесшен тек қана кезеген жүйке арқылы байланыскан жагдайда адреналин
кезеген жүйке оргалығының тонусын жоғарылатып, жүрек кызметін
бэсеңдетеді. Ал адреналин жүрекке тікелей эсер еткенде оның қызметін
күшейтеді.
4. Кейбір жағдайларда гормондардың шартты рефлекстік эсерін байқауға
болады.
Достарыңызбен бөлісу: