35
жетілдіруге, ауыл шаруашылығы өндірісінің тұрақтылығын арттыруға және ауылдық
аудандарда өмір сүруге арналған қаражат көздерін кеңейтуге, сонымен бір мезгілде ауыл
кедейлігін қысқартуға ұмтылады.
ФАО әр қауымның нақты қажеттіліктері мен басымдықтарына негізделген гранттар
схемаларын немесе қолдау шараларын ұсыну арқылы шағын фермерлік шаруашылықтарды
жеке қолдаумен кең қатысуға және инклюзивтік тәсілге негізделген қауымдастықтардың
кешенді дамуын қамтамасыз етуге ықпал етеді
37
.
Дамушы елдерде шағын өндірушілер мен ауылдық кедейлер климаттың өзгеру салдарына
ерекше осал. Климаттың өзгеруі және оның ұсақ фермерлердің табыстарына әсері нәтижесінде
2030 жылға қарай ас кедейлікте өмір сүретіндердің саны 122 млн адамға өсуі мүмкін.
Бүкіл әлем бойынша агроэкологиялық жүйелер мен өмір сүруге қаражат көздерінің
тұрақтылығын төмендететін қарқынды мономәдени жүйелер таралды. Сондықтан да бейімделу
саласындағы маңызды шаралардың бірі ауыл шаруашылығы дақылдары мен жабайы
өсімдіктердің генетикалық ресурстарын сақтау болып табылады.
Топырақтың тозуы көмірқышқыл газының шығарындылары көзіне айналады. Топырақ
көміртегінің құрамының ұлғаюы топырақты тұрақтандырып қана қоймай, олардың қоректік
заттар мен топырақ суларына қатысты буферлік және жинақтау функцияларын нығайта
отырып, сонымен қатар атмосферадағы көмірқышқыл газының құрамын қысқартады. Бұл
әлеует ауқымды: 2030 жылға қарай 200 миллион гектарға дейін жер қалпына келтірілуі
мүмкін
38
.
Сондай-ақ, топырақтың деградациясы Қазақстандағы ауылшаруашылығындағы ең
маңызды шектеулердің бірі болып табылады, ол негізінен ауылшаруашылық дақылдарының
өндірісіне кері әсерін тигізіп, олардың төмен өнімділігіне әкеледі, сонымен қатар мал азықтық
базаның
азаюына байланысты.
Қазіргі
уақытта
(тыңайтқыштарға
қолданыстағы
субсидиялардан және жайылымдарды басқару жоспарларының жаңа құралынан басқа)
жүйелік тәсіл жоқ, оның шеңберінде топырақтың құнарлылығын сақтау және қалпына келтіру
шараларын ілгерілетуге бағытталған мемлекеттік органдардың үйлестіру немесе басқару
қызметі жоқ. Фермерлерге үкіметтің қолдауымен кеңейту қызметтерін тұрақты ұсынуға
кепілдік жоқ
39
.
Топырақ өңдеуді минимизациялайтын, топырақтағы органикалық заттар мен ылғалды
сақтайтын, жел мен судың әсерінен топырақтың эрозиясына жол бермейтін, мысалы, нөлдік
өңдейтін қондырғылар мен ауыспалы егістердің көмегімен егін егудің тиімді әдістері қажет;
тыңайған алқаптарды жою және дақылдарды әртараптандыруды қолдану ауылшаруашылығын
сақтау тиімділігін арттырады. Әр түрлі дақылдар мен тамыр жүйелері, өсімдіктер мен
жануарлар дүниесі топырақтың эрозиясын бақылайды, биологиялық белсенділікті арттырады
және топырақ көміртегінің секвестрін алады.
Достарыңызбен бөлісу: