Функционалды грамматиканың концептуалды негізі Мақалада тіл білімінің жаңа қырларының бірі – функционалды грамматика, оның негізгі ұғымдары:
семантикалық категория, функционалды-семантикалық өріс, категориялды жағдаят туралы сөз етіледі.
Дəстүрлі құрылымдық жүйе мен функционалды грамматиканың өзара сабақтастығы мен аражігі автордың
көзқарасы бойынша талданады.
Функционалды грамматиканың басты ұғымдары мен категориялары ақыл-ой танымының нəтижесінде
болмысты қабылдау мен түйсіну процесі арқылы анықталады. «Болмыс – ұғым – тіл» үштігі – триада –
жүйелі тілдік ұғымдық категориялар негізінде қарастырылады.
Функционалды грамматиканың негізгі объектісі «мазмұннан тұлғаға – тұлғадан мазмұнға қарай» тілдік
құралдарды зерттейтін бағыт екендігі сөз етіледі. Оның грамматиканың белгілі бір семантикалық категория-
ларға негізделген тілдік бірліктерді, категорияларды жəне басқа да құбылыстарды біріктіретін жүйе ретінде
тілдің табиғатын толық ашуда үлкен маңызға ие екендігі айтылады.
Түйін сөздер:функционалдық грамматика, семантикалық категория, функционалды-семантикалық өріс,
категориялды жағдаят.
С. М. Иманкулова
Концептуальная основа функциональной грамматики В статье рассматриваются одно из новых направлений языка – функциональная грамматика и её основные
понятия: семантическая категория, функционально-семантическое поле, категориальная ситуация.
С позиции автора анализируются соотношение и различия между традиционной системой и функциональной
грамматикой.
Основные понятия и категории функциональной грамматики определяются через процесс восприятия и
осознания бытия в результате разумного познания.
Триединство «Бытие – понятие – язык» рассматривается на основе категорий системных языковых понятий.
В статье говорится о направлении изучения языковых средств «от содержания к форме и от формы к
содержанию» как основном объекте функциональной грамматики.
Обращается внимание на то, что большое значение имеет полное раскрытие природы языка как системы,
объединяющей языковые единицы, категории и другие явления, основанные на одной из основных
семантических категорий грамматики.