Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»

133
 
мәнін қайтарады, мысалы: «Мен Сізді тҥсінгенімше», «Сонымен, 
Сіз осылай ойлайсыз», «Сіздің ойыңызша». Әдетте кері байланыс 
тәсілі ретінде ӛзгеше айту тек сҧхбаттастың негізгі ойларын ерекше 
белгілеу ҥшін пайдаланылады. Бҧл ретте акцент сезімдерге емес, 
оның ҧсынысы немесе идеясының мағыналық мәніне жасалады, бҧл 
ретте айтылған сӛз механикалық кӛшірілмей, ӛз сӛздері 
пайдаланылады.
Сезімдерді кӛрсету. Сезімдерді кӛрсету кезінде, ӛзгеше айтумен 
салыстырғанда, кӛңіл хабарламаның мазмҧнына емес, сҧхбаттас 
білдіретін сезімге, оның сӛзінің эмоциялық қҧрауышына бӛлінеді. 
Бҧл техниканы сҧхбаттастың конгруэнттық еместігінде пайдалану 
әсіресе маңызды. Сезімдерді вербалдандыру – олар туралы біздің 
хабарламамыз, Мен-хабарлама. Бҧл ретте сӛз арқылы қандай сезімді 
білдіретініміз маңызды. Сезімді тікелей белгілеу кезінде серіктеске 
деген белгілі қҧрметтеу деңгейін кӛрсететін терминдерді 
пайдаланған жӛн. Сҧхбаттастардың эмоциялық жағдайларын 
рационалды талдау олардың қарқындылығын тӛмендетуі және 
шиеленістен арлтатыны сӛзсіз.
Басқалардың сезімдеріне эмоциялық әсер ӛзара тҥсіністік ҥшін 
ӛте маңызды. Адам эмоцияларын тек ақпарат ол ҥшін ӛте маңызды 
болған кезде ғана білдіреді. Бҧл жағдайда тыңдаушының міндеті – 
сҧхбаттасқа оны тҥсінуді және оның сезіміне қосылуды кӛрсету, 
сондықтан «Мен Сіздің не сезініп тҧрғаныңызды білемін» таралған, 
бірақ тиімсіз сӛздерінің орнына, «Сіз осыны сезінесіз деп 
ойлаймын», «Бҧл Сіздің кӛңіліңізді тҥсірген болар» дегеніңіз дҧрыс. 
Бҧл ретте сҧхбаттас сезімдерін тҥсіну ҥшін, оның бет әлпетінің 
ӛзгеруін, қол қозғалысын, тҧрған тҧрысын, дауыс ырғағын және 
қатынаста орнататын қашықтығын бақылау қажет.
Түйіндеу. Жалпылау естіген ақпаратты синтездеуге, оның жеке 
бӛліктерін ортаққа келтіруге кӛмектеседі. Солайша тыңдаушы 
айтып тҧрған адамға оның негізгі ойлары тҥсінікті және 
қабылданған екенін білдіреді. Әсіресе тҥйіндеу коммуникация 
салдары сҧхбаттас тарапынан қандай да бір әрекеттер болуы тиіс 
жағдайда пайдалы. Тҥйіндеуді ӛз сӛзбен, ӛзгеше айту техникасын 
пайдаланумен жасау қажет, мысалы: «Тҥсінгенімше, Сіздің негізгі 
идеяларыңыз...» немесе «Сіздің айтқаныңызды жиынтықтай, келесі 
қорытындыларды жасауға болады...». 

жүктеу/скачать 3,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: