37
адамдар арасындағы тҧлғалық қарым-қатынастың
функциясын
орындайды, сондықтан кӛбінесе ауызша тҥрде,
диалогта
сӛйлеушілер жиі ӛздігінен қатысады. Мҧндай хабарламада алдын-
ала сӛзін ойластыру қарастырылмаған.
Ауызша сӛйлеу ӛзін-ӛзі танытуға, тҧлғаның
жеке қасиеттерін
ашуға кӛмектеседі, себебі бір эмоциялық әрленген болып келеді.
Мҧнда вербалды емес коммуникация қҧралдары мен дененің
мәнерлі сигналдары маңызды рӛл атқарады. Сонымен қатар,
бейресми байланыс кезінде кҥнделікті-тҧрмыстық
лексика кеңінен
пайдаланылады: қарапайым сӛз, субъективті бағалау сӛздері,
мәнерлеп және эмоциялық боялған сӛздер, сондай-ақ (Питер,
оқырман, жатақхана) қысқартулар, сленг ( «е-қарғыс атсын», «мен
таң қаламын»), ауызекі тҧрмыстық фразеология («жанып бара
жатқандай жҥгіріп келеді, «басқа қар тҥскендей», «есек тәрізді
қырсық», «сені қай сайтан тҥртті» және т.б.),
ауызша одағайлар
(шмяк, скок, шмыг), тҥрлі демеуліктер (бҧл бір, беріңіз, жақсы,
мҧнда, ақыр соңында және т.б.). Сҧраулы, ынталандыру және
жалпылама ҧсыныстар кеңінен қолданылады. Мҧндай сӛйлеу стилі,
әрине, белгілі бір жағдайларда ғана қолданыла алады.
Осылайша, стильдік ережелер мен нормалардың сақталуы әр
адамға кәсіпкердің имиджіне сәйкес келуге және бірлескен кҥш-
жігердің, мақсаттар мен жақындастырудың
ынтымақтастығы
негізінде қажетті нәтижелерге қол жеткізуге мҥмкіндік береді.
Тапсырманы орындаңыз
Жҧмыс дәптеріңізге он сленгтік сӛздерді немесе сӛз тіркестерін
жазыңыз. Біреумен талқылаңыз,
ата-аналарыңыз, достарыңыз, басқа
біреуіңізден (Мысалы, «Ол керемет!» деген сияқты) осы сӛздерге
қарағанда қандай сіз мағына бересіз?
Содан кейін келесі сӛздердің әрқайсысының жеке тҥсіндірмесін
жазыңыз. Осыдан кейін сӛздікті қараңыз
және сіздің анықтамаңыз
қаншалықты сӛздікке сәйкес келеді:
Ғимарат — ________________________________________________
Лента — __________________________________________________
Әділеттілік — ______________________________________________
Айна— ___________________________________________________
Махаббат — _______________________________________________
Әлем— ___________________________________________________
Жҥзік — __________________________________________________
Еркіндік — ________________________________________________
Сәттілік — ________________________________________________