ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №3(39), 2013 г. 
78 
ұстаздармен  орындалуы  аса  маңызды,  себебі,  мұндай  міндеттерді  тиісінше  орындаған  ұстаз  шәкірттері-
мен бірге жоғары нәтижеге қол жеткізе алады. Бұлар ұстаздың негізгі міндеттерінің кейбіреулері  болға-
нымен, өкнішке орай, іс жүзінде мектеп мұғалімдері ғана емес, жоғары оқу орындарының барлық оқыту-
шылары да орындай бермейді. 
Химиялық білім беру нәтижесін жоғарлату проблемасын төмендегідей 4-бағытта қарастырдық: 
 
Химияны оқытуды технологиялық деңгейге көтеру қажеттілігі 
 
Қазіргі оқыту процесіндегі әдістер тәсілдер мен құралдарды пайдалану жолдарының өзгеруі 
 
Химияны оқыту процесінде дидактикалық принциптерді сақтау проблемасы 
 
Химияны оқыту процесінде педагогикалық технологияларды пайдаланудың тиімділігі 
 
1 – сурет. Химиялық білім беру нәтижесін жоғарлату проблемасы 
 
Жұмысты  орындау  барысында  мынадай  жоспар  құрылды.  1.  Педагогикалық  процестің  құрылымдық 
блоктары. 2. Педагогикалық процестегі негізгі заңдылықтар. 3. Педагогикалық процесті ұйымдастыру. 4. 
Педагогикалық процестегі қарама – қайшылықтарды шешу жолдары [1]. 
Педагогикалық  процестің  құрылымдық  блоктары.  Педагогикалық  процесс  негізінен  үшблокты 
құрылымға ие: 
1 блок – іс-әрекет субьектілері (оқытушы, оқушы) 
 
2 – блок – қоғамдық тапсырыс (мақсат, міндет, мазмұн) 
 
3 – блок – құралдар (іс - әрекет түрлері), формалары, әдістері, тәсілдері (қозғаушы механизм)  
Қоғамдық  тапсырыс  беретіндер  –  ең  алдымен  білім  алуға  мүдделі  адамдар,  олардың  тапсырысын 
тікелей  орындаушылар  –  білім  ордалары  (яғни,  мектептер,  институт  –  университеттер  т.б.).  Бұл  тапсы-
рысшылар педагогикалық прогресс субьектілеріне айналады. 
Егер біз, болашақ педагогтар, шын мәнінде, білім беру нәтижесін жоғарлатқымыз келетін болса, онда 
ертең ұстаз болғанда білім алушылардың оқудан керекті, бәсекеге қабілетті білім-білік алып, жан-жақты 
тәрбиеленіп  шығуына  барынша  жағдай  туғызуға  міндеттіміз.  Бұл  біздің  тек  заңды  ғана  емес,  ұстаздық, 
кәсіби борышымыз!  
Жан-жақты білімді тұлға қалыптастыру үшін ұстаздар: педагогикалық процестің мәнін түсіну; педаго-
гикалық  процестің  заңдылықтарын  білуі;  педагогикалық  процестің  біртұтастығын  білуі;  педагогикалық 
процестің құрылымдық блоктарының арасындағы байланысты қалыптастыруы қажет (бұл нәтижеге  қол 
жеткізу үшін оны модельдей алуға мүмкіндік береді). 
Педагогикалық процестегі негізгі заңдылықтар. Педагогикалық процестің заңдылықтары: педагогика-
лық процестің қоғамның саяси-экономикалық талабына сәйкестігі; педагогикалық процестің мақсаттылы-
ғы;  педагогикалық  процестің  екіжақты  сипатта  болуы;  педагогикалық  процестің  мазмұнының,  әдіске, 
тәсілге, құралға байланысты болуы; педагогикалық процестің нәтижеге қол жеткізуге бағытталып оңтай-
лы ұйымдастырылуы.  
Педагогикалық процесс бөлімдерінің біртұтастығы мен өзара байланыстағы: педагогикалық процестің 
құрылымын, олардың байланысын білу; педагогикалық процестің мәнін түсіну; педагогикалық процестің 
заңдылықтарын  білу  нәтижесінде  біртұтас  педагогикалық  процесте  жоғары  нәтижеге  жетуге  мүмкіндік 
береді [2, 3].  
 
Педагогикалық процесс барысында оқушы дамуының қозғаушы күштері 
             Оқушы   
      оқытушы  
                       
                
Мақсат 
 
                                            Міндет 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(39), 2013 г. 
79 
                                            Мазмұн 
                                             құрал 
                                             форма 
                                        әдіс-тәсілдер 
                                          іс-әрекет 
                                           нәтиже 
 
                                          2 – сурет 
 
Педагогикалық процестегі қарама-қайшылықтарды шешу жолдары. Біртұтас педагогикалық процесті 
технологиялық тұрғыда құру нәтижеге жетуге мүмкіндік береді, бұл кезде: әдіс; тәсіл; жұмыс формасы; 
іс-әрекет өзгереді. Қозғаушы механизмнің өзгеруі нәтижеге мүмкіндік береді. 
Қазіргі  оқыту  процесіндегі  әдістер,  тәсілдер  мен  құралдарды  пайдалану  жолдарының  өзгеруі. 
Жоспары:  “Оқуты  әдісі”  ұғымы,  оның  өзгеруінің  себептері.  “Оқыту  тәсілі”  ұғымы,  оның  эволюциясы. 
Оқу құралдарының оқу-тәрбие беру процесіндегі маңызы. Оқыту әдісі, тәсілі мен оқыту құралы арасын-
дағы байланыс. 
“Оқыту  әдісі”  ұғымы,  оның  өзгеруінің  себептері.  Оқыту  процесінде  жоғары  нәтижеге  жету  үшін 
оқушының танымдық іс - әрекетін жоғарлататын жолдарды іздестіру қажеттілігі пайда болады. Бұл үшін: 
оңтайлы әдістерді таңдау; оңтайлы тәсілдерді таңдау; оңтайлы құралдарды таңдау керек болды. 
“Оқыту  әдісі”  ұғымы,  оның  өзгеруінің  себептері.  “Әдіс”  ұғымының  мәні:  мақсатқа  жетудің  жолы. 
Әдістер  өзгеріп  отырады,  бұған  оқыту  мақсаттарындағы  өзгерістер  әсер  етеді.  Қазіргі  кезде  жан-жақты 
білімді ұрпақ қалыптастыру қажет, бұл үшін: ойлайтын; проблеманы шешуге тырысатын ұрпақ тәрбиелеу 
қажет. Ал бұл өз ретінде әдістерді өзгертуді қажет етеді. 
Еліктеу  Сөзбен түсіндіру  Догмалық оқыту  Көрнекі оқыту  Оқушының оқуға деген ынтасын 
күшейту  Проблемалық оқыту. Оқыту әдістерінің эволюциясы болып табылады.  
“Оқыту  тәсілі”  ұғымы,  оның  эволюциясы.  “Тәсіл”  ұғымының  мәні.  Оқыту  барысындағы  іс  - 
әрекеттер. Әдіс мақсатқа жетудің жолы болса, ал тәсіл сол жолдағы орындалатын іс - әрекеттер. Әдістің 
өзгеруін туғызады. 
Оқыту тәсілдерінің эволюциясы.  
Стихиялық  (Тәлімгерлік  Педагогтік ОТ  Ішінара технологиялық ОТ )  Технологиялық ОТ. 
Оқу  құралдарының  оқу-тәрбие  беру  процесіндегі  маңызы.  Оқыту  құралдары  –  оқушыларға  білімді 
беруде пайдаланылатын обьект. Оқыту процесіндегі әдіс, тәсіл мен мақсаттың өгеруі, техниканың дамуы 
оған жаңа құралдар пайдалану мүмкіндігі берді. Оқытуды технологиялық деңгейге көтеру осы деңгейдегі 
техникалық  құралдарды  жасап  шығарған  кезде  пайда  болды.  Бұл  мүмкіндік  оқу  процесінде  оңтайлы 
ұйымдастыруға, қақындығын аттыруға, нәтижеге жетуге мүмкіндік туғызды. 
Оқыту  әдісі,  тәсілі  мен  оқыту  құралы  арасындағы  байланыс.  Еліктеу    Оқыту  тәсілдерінің  эволю-
циясы    Сөзбен  түсіндіру    Догмалық  оқыту    Көрнекі  оқыту    Оқушының  оқуға  деген  ынтасын 
күшейту. Оқыту әдістерінің эволюциясы болып табылады. 
Тақта  диапроектор  Кодоскоп  Эпидоскоп  Кинопроектор  Мультимедиялық проектор  
интерактивті тақта Оқыту құралдарының эволюциясы болып табылады.. 
Тәлімгерлік  Әдістемелік ОТ  Ішінара технологиялық ОТ. 
Оқыту әдістері, тәсілдері мен оқыту құралдарының өзгеруі оларды  оқыту процесінде  оңтайлы пайда-
лану жоғары нәтижеге мүмкіндік береді. 
Химияны  оқыту  процесінде  дидактикалық  принциптерді  сақтау  проблемасы.  Жоспары: Дидактика-
лық принциптердің мәні. Дидактикалық принциптердің түрлері. Дидактикалық принциптерді сақтаудың  
маңызы. Дидактикалық принциптердің бір – бірімен байланысы. 
Дидактикалық  принциптердің  мәні.  Оқыту  процесінде  жоғары  нәтижеге  жету  үшін  ұстаздардың 
оқыту процесінде сақталуы керек дидактикалық принциптердің мәнін, түрлерін, олардың өзара байланы-
сын білуі маңызды, сонда ғана ол жоғары нәтижеге қол жеткізе алады.  
Дидактикалық принциптердің мәні. Дидактика – білім беру мен оқыту теориясын зерттейтін педаго-
гика  ғылымының  бір  саласы. “Принцип”  сөзінің  мағынасы:  жетекші  идея,  негізгі қағида.  Дидактикалық 
принциптер – оқыту процесінде сақталуы керек негізгі қағидалар, ұстанымдар, ой – идеялар.  
Білім беру мазмұнына қарай: ғылымилық; түсініктілік; жүйелілік; сабақтастық. Білімді меңгеру деңге-
йіне қарай: саналылық; көрнекілілік; берріктілік; Теорияның практикамен байланысы.  
Дидактикалық принциптерді сақтаудың маңызы. Ұстаз дидактикалық принциптері біле отырып, оқу 
процесін: ұйымдастырғанда; оқу мазмұнын таңдағанда; сабақ құрылымын анықтаған кезде істің оңтайлы 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №3(39), 2013 г. 
80 
жолдарын  таба алады.  Дидактикалық  принциптердің  оқулықтар  мен  оқу-әдістемелік  құралдарда  сақтал-
мауынан:  ғылымның  жетістіктері  толық  көрсетілмейді;  қазақша  химиялық  ғылыми  тілдің  қалыптасып 
бітпеуіне  байланысты  термин  сөздер  көптеп  аударылып  түсініксіз  беріледі;  мазмұн  арасындағы  байла-
ныстың бұзылуы жүйелілік пен сабақтастықтың жойылуына; Дәстүрлі сабақ көп жағдайда механикалық 
меңгеруге негізделетіндіктен білім саналы әрі берік меңгерілмейді; сабақтың іс-әрекеттілік бағытта жүргі-
зілмеуі теория мен практика арасындағы байланысты көрсетпейді. Мұғалім дидактикалық принциптерді 
меңгеріп  қана  қоймай,  оны  оңтайлы  пайдалану  жолдарын,  өзара  байланысын,  маңызын,  мәнін  толық 
меңгеріп, оңтайлы пайдалана алуы тиіс. 
 
Дидактикалық принциптердің бір-бірімен байланысы 
 
Дидактикалық принциптердің түрлері 
 
 
Білім мазмұнына қарай 
 
Білімді меңгеру деңгейіне қарай 
                                                                                                                                         
Ғылымилық 
 
Саналылық 
                                                                                                    
Түсініктілік 
 
Көрнекілік 
                                                                                                         
Сабақтастық 
 
Беріктілік 
                                                                                                         
Жүйелілік 
 
Теория мен практиканың байланысы 
 
Дидактикалық  принциптердің  бір  –  бірімен  байланысы.  Дидактикалық  принциптерді  өзара 
байланыстыратын ұстаз: кәсіби шебер; шығармашыл; құзыретті; мобильді болуы тиіс. Мұндай ұстаз оқу 
процесін  ұйымдастырғанда  дидактикалық  принциптерді  сақтап,  оларды  жоғары  нәтижеге  қол  жеткізу 
мақсатында тиісінше үйлестіре алады [4]. 
Химияны  оқыту  процесінде  педагогикалық  технологияларды  пайдаланудың  тиімділігі.  Жоспары: 
“Педагогикалық технология” ұғымының мәні. Педагогикалық технологияның ерекшелігі. Педагогикалық 
технологияның мүмкіндігі. Педагогикалық технологияны пайдаланудың тиімділігі. Білім беру ісін соңғы 
нәтижеге  жетуге  бағыттап,  оны  әлемдік  стандарттарға  сәйкестендіру  мұратына  оқыту  процесінде 
педагогикалық  технологияларды  пайдаланбай  жету  мүмкін  емес.  Себебі,  педагогикалық  технология 
соңғы нәтижеге жетуге кепілдік береді [5]. 
“Педагогикалық  технология”  ұғымының  мәні.  Педагогикалық  технология  –  соңғы  нәтижеге  жетуге 
мүмкіндік  беретін  процестер  мен  тәсілдер  жиынтығы.  Педагогикалық  технологияларды  пайдаланған 
кезде:  оқу  процесінің  тиімділігі  жоғарлайды;  нәтижеге  жетуге  мүмкіндік  туады;  мемлекеттік  білім 
стандартының міндетті деңгейін игеруге мүмкіндік туады. 
Педагогикалық  технологияның  ерекшелігі.  Жалпы,  технологияларды  екі  топқа  біріктіреді:  өндірістік 
технологиялар;  әлеуметтік  технологиялар.  Педагогикалық  технология  әлеументтік  технологияларға 
жатады.  Өндірістік  технология  -  өзгертуге  болмайтын  жүйелі  процесс.  Педагогикалық  технологияның 
өндірістік  технологиядан  ерекшелігі,  ол  икемді  оны  өзгертуге  болады,  кері  байланыс  негізінде  үнемі 
толықтырулар мен өзгертулер енгізуге болады. 
Педагогикалық  технологияның  мүмкіндігі.  Педагогикалық  технология  мынадай  мүмкіндіктерге  жол 
ашады: біртұтас педагогикалық процесті толығымен басқаруға; нәтижені болжап, оған жетуге; білім беру 
проблемаларын  кешенді  түрде  шешуге;  жан  –  жақты  жеке  тұлғаның  қалыптасуына;  қолда  бар 
ресурстарды мейлінше толық пайдалануға. 
Педагогикалық  технологияны  пайдаланудың  тиімділігі.  Педагогикалық  технология  соңғы  нәтижеге 
жетуге  кепілдік  береді.  Мұның  арқасында:  оқу  процесінің  жобасы  шығады;  оқу  процесінің  қарқыны 
артады;  статискалық  білім  беруден  динамикалық  жүйеге  көшуге  мүмкіндік  береді;  оқушылардың  оқуға 
деген ынтасын арттыруға, шығармашылыққа жол ашады [6]. 
Мұғалімді  технологиялық  даярлау  өзектілігіне  байланысты  көптеген  жағдайда  оқыту  әдістері  мен 
тәсілдері оның құралдары да өзгеріске ұшырауда. «Сын түзелмей мін түзелмейді» демекші білім берудегі, 
соның  ішінде  химияны  оқытудағы  проблемаларды  көріп  қана  қоймай,  әр  субъект  өз  тарапынан  оларды 
шешуге нақты қадамдар жасау қажет. 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(39), 2013 г. 
81 
1.  Өнербаева  З.О.  Педагогикалық  практика  әдістемесі  (химия  пәні  негізінде).  –  Алматы,  “Ценные  бумаги”,  - 
2006. – 288 б. 
2.  Основы педагогических технологии: Краткий толковый словарь/Уральск.гос. пед.унт. Екатеринбург, 1995. 
3.  Кларин  М.В.  Инновации  в  мировой  педагогике:  обучение  на  основе  исследования,  игры  и  дискуции.  –  Рига: 
Эксперимент, 1995. – 176. 
4.  Дидактика  технологического  образования:  книга  для  учителя  /  под.ред.  П.Р.  Агутова.  –  М.:  ГЕОСОРАО, 
1997.-ч.т.-230 с.  
5.  Өнербаева З.О. Химия пәні мұғалімін технологиялық даярлаудың маңызы мен ерекшеліктері. ҚР Призиденті 
Н.Ә.  Назарбаевтың  әл  –  ауқатын  көтерудің  негізгі  бағыттарын  жүзеге  асыру.  Халықаралық  ғылыми  – 
тәжірибелік конф.мат. 12 наурыз. 2008 ж. 
6.  Қисымова Ә.Қ. Нұрланов Е.Б. Оқыту технологиялары І-бөлім. Алматы 2007. – 270 б. 
 
IMPLEMENTATION OF CULTUROLOGICAL APPROACH TO THE THEORY AND PRACTICE 
OF FOREIGN LANGUAGE EDUCATION 
 
А.К. Sadykova – cand. of ped.sc., ass.prof., Al-Farabi KazNU 
 
Түйін 
Жаһандану  мен  оның  қарама-қайшы  құбылыстары  білім  беру  алдында  көп  ұлтты  және  полимәдени  орта 
жағдайында  өмір  сүрүге  бейім  жас  мамандарды  даярлаудың  күрделі  міндетін  қоюда.  Әлемдік  қоғамдастыққа 
интеграция  шетел  тілінің  жаңа  рөлі  мен  мәртебесінің  дамытылуына,  оқыту  үрдісін  ұйымдастырудың  құрылымы, 
әдістері  мен  формаларының  өзгеруіне  әкеледі.  Шетел  тілі  қарым-қатынас  орнату  және  тілі  оқытылатын  елдің 
мәдениеті  мен  мәдени  мұрасы  туралы  білім  алу  құралы  ретінде  қарастырылады.  Жоғарыдағының  барлығы  шетел 
тілін оқытудағы заманауи тәсілдерге жаңа интергативті анықтамалардың енгізілуін талап етеді. 
 
Резюме 
Глобализация  с  ее  противоречивыми  явлениями  выдвигает  перед  образованием  сложную  задачу  подготовки 
молодежи  к  жизни  в  условиях  многонациональной  и  поликультурной  среды.  Интеграция  в  мировое  сообщество 
объективно  предполагает  осознание  новой  роли  иностранного  языка,  изменение  целеценностных  установок, 
содержания,  методов  и  форм,  организации  учебного  процесса.  Иностранный  язык  рассматривается  в  качестве 
средства  общения  и  приобщения  к  культурному  наследию  стран  и  народов  изучаемого  языка.    Все  это  вызвало 
необходимость введения новых интегративных дефиниций в современных подходах к преподаванию иностранных 
языков. 
 
Globalization, with its contradictory phenomena poses the challenge of preparing young generation for life in a 
multi-ethnic  and  multi-cultural  environment,  which  is  determined  by  several  factors.  On  the  one  hand,  the 
twentieth  century  with  satellite  TV,  computerization  and  development  of  electronic  means  of  communication 
gradually began to transform the  world  into the  communicative  multilingual and multicultural  environment. On 
the  other  hand, the pressing  issues  of  intensification  of  intercultural communication caused the formation of the 
idea  of axiological pluralism and cultural relativism, putting the  objective  of forming a greater tolerance among 
people, mentality of cooperation and empathy towards people of different nationalities. 
Leading  international  organizations  the  UN  and  the  Council  of  Europe  declared  that  the  global  culture 
becomes a dominant idea  of  life and  human  development in the  XXI century. Global academic community  has 
come to the conclusion that today a young professional, in addition to mastering a certain amount of knowledge 
and  skills,  is  obliged  to  demonstrate  intellectual  mobility  and  communicative  activity,  self-organization,  self-
criticism,  motivation,  high  level  of  professional  responsibility,  as  well  as  the  ability  and  willingness  to  solve  a 
variety of professional tasks, including non-standard ones. 
The  integration  into  the  world  community  objectively  presupposes  understanding  of  the  role  of  foreign 
language, changing of target value assumptions, contents, methods and forms of educational process organization. 
All  this  entails  the  reconsideration  of  ideas  about  the  phenomenon  of  "learning  a  foreign  language."  A  foreign 
language is seen as a means of communication and inclusion to the cultural heritage of the countries and nations 
of the target language. That is why in the recent years, in foreign language teaching methodology were developed 
the  approaches  aimed  on  the  development  of  the  student's  personality,  the  formation  of  its  culture  by  means  of 
"foreign language". 
"Learning  a  foreign  language  without  acquaintance  with  the  culture  of  the  country,  with  the  mentality  of 
people who speak that language, states A.A. Leontiev - cannot ensure full language proficiency" [1, 7]. Learning 
foreign  languages  should  be  conducted  in  "an  indissoluble  unity  with  the  world  and  culture  of  the  people  who 
speak these languages" [2,28].  

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №3(39), 2013 г. 
82 
In this regard, it is necessary to introduce new integrative definitions in the current approaches to the teaching 
of foreign languages. One of these concepts is «foreign language education", introduced into science by famous 
methodologist  E.I.  Passov  in  the  late  90's.  This  term  has  now  become  generally  accepted  by  foreign  language 
teachers.  "Foreign-language  education"  refers  to  holistically  organized  teaching  process  that  contributes  to  the 
development of experience in creative activities, spiritual development of students as individuals and formation of 
a culture. The specificity of foreign language education, providing a source of great educational potential is that 
students study not only the language but also the culture of a foreign nation. 
The  interaction  of  the  individual  with  the  objects  of  a  different  culture,  the  interrelation  between  the 
representatives of different cultures that allow not only to become more aware of the unique cultural heritage of 
their  ethnic  group,  but  also  to  create  the  conditions  for  knowledge  and  understanding  of  the  cultural  values  of 
other nations, the formation of respect for other cultures and their representatives. The dialogue between cultures 
is interpreted not only as a way of interacting between individuals, but also as a means of their relationship with 
the objects, phenomena of culture and art, different cultures in historical perspective. 
According to culturological conception, the basic ideas of which belong to V.Krayevsky and I.Ya. Lerner, the 
content  of  education  cannot be  limited to a collection  of information subject to acquisition and production, and 
includes an integral unit of culture-figured learning, which is an attempt to go beyond the paradigm of knowledge-
education [3]. 
The purpose  of  education becomes  increasing  of  human’s personal potential and raising  his  or her ability to 
work in the upcoming subjective and social situations [4]. 
Significant  impact  on  the  development  of  a  modern  foreign  language  education  have  factors  of  general 
scientific,  educational  and  linguistic  character:  the  increasing  anthropocentric  character  of  the  modern  foreign 
language  education  and  interest  in  the  linguistic  identity;  cultural  studies  as  an  important  factor  of    modern 
researches, the increased interest in pragmatics of language – development of linguapragmatics; intensification of 
socializing  properties  of  foreign  language  education,  which  is  associated  with  the  changing  nature  of  language 
communication  and  practical  possibility  of  interactive  communication  via  the  Internet,  which  is  a  part  of  the 
global world-wide social and cultural environment. 
Socio-cultural  approach  is  one  of  the  cultural  approaches  to  learning  a  foreign  language,  that  focuses  on 
teaching  intercultural  communication  in  the  context  of  socio-educational  dominants  of  pedagogy,  accumulating 
ideas of globalism, humanization, cultural sociologization of goals in the content of teaching a foreign language 
[5, 69].    
Personality-oriented  educational  paradigm  is  reflected  in  the  modern  concept  of  language  education,  which 
plays an essential role in the personality formation of the student of any university. In student-centered learning, 
one of the means to achieve the ideal of an educated person can become a culture polylingual person, including 
social, communicative, logical and mental, emotional and informational culture components. 
Modern achievements of cognitive linguistics are one of the main sources determining the basis and direction 
of  modern  language  teaching  theory  and  practice  development.  Cognitive  linguistics  considers  language  as  a 
cognitive  tool,  a  system  that  defines  the  presentation,  coding  and  processing  of  information.  This  direction  of 
linguistics on the basis of integrative theoretical positions (psychology, anthropology, philosophy, computerology) 
suggests dynamic, operational, process-oriented model of text understanding and generating based on a strategic 
approach. Thus, the sphere of interests of modern linguistics includes the mental framework of understanding and 
production of speech from the point of  how the structures of language consciousness  are "represented", i.e. how 
they are involved in  processing of the information [6; 7]. 
In the process of the "secondary cognitive consciousness" formation in teaching a foreign language, concept or 
image  of  another  world  consecutively  emerging  in  mind  and  the  mechanism  of  linguistic  identity  formation  is 
realized through the inclusion of a "structure of knowledge/consciousness" of such  cognitive aspects as cognitive-
social,  cognitive-linguacultural,  cognitive-conceptual,  cognitive-anthropocentric  or  person-centered  ones,  states 
S.S. Kunanbaeva [8; 127]. 
Any cognitive act must include the acquisition, use and transformation of cognitive experience. Ability, which 
is responsible for the acquisition of experience, can be identified by learning abilities, productivity is determined 
by the application of general intellectual experience, and transforms the experience associated with creativity. 
Change of scientific paradigms in the field of philosophical, linguistic and psycholinguistic studies caused the 
formation of a new ideology of foreign language education methodology, which since the 80s of the last century 
has found a distinct communicative character. The most important idea of the communicative approach is that it 
involves learning a foreign language in the function of communication. Methodological science has found a clear 
intercultural  dominant,  which  was  determined  with  such  concepts  as  "intercultural  communication"  and  "cross-
cultural communication." 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(39), 2013 г. 
83 
Intercultural communication is considered by scientists as the process of verbal and non-verbal communication 
between  the  communicants,  who  are  the  representatives  of  different  cultures  and  languages  [9,  5].  This  is  a 
person's ability to participate in the dialogue of cultures, that is, in intercultural communication [10]. 
V.V. Safonova defines intercultural communication as "functionally determined communicative interaction of 
people  who  represent  different  cultural  communities  or  other  people  belonging  to  different  geopolitical, 
continental, regional, religious, national and ethnic communities, as well as social subcultures" [11, 23]. 
If the result of the primary language education should be the formed linguistic identity, the result of education 
in the field of foreign languages is associated with the formation of "secondary linguistic identity" (I.I.Khaleyeva, 
N.D.Galskova and oth.) or a "subject of intercultural communication" as an indicator of a person's ability to fully 
participate  in  intercultural  communication  (S.S.Kunanbaeva).  It  involves  the  formation  of  an  interconnected 
communicative, cognitive and socio-cultural development. 
Thus, the basic  generalizations  concerning the cultural approach can be summarized as follows:  considering 
education  as  a  cultural  phenomenon;  cultural  conformity  as  one  of  the  most  important  conditions  for  the 
development of education and the realization of the idea of its humanization; person-oriented education through 
culture; and recognition of it as a decisive factor in the development of professional and personal qualities. 
Summarizing all the above,  we  note that the cognitive  linguacultural  methodology as a universal  conceptual 
framework  of  the  modern  theory  of  foreign  language  and  polylingual  education  provides  an  innovational 
approach to the modeling and significantly changing the practice of organizing the educational process. 
 
1.  Леонтьев A.A Мир человека и мир языка. - М.:Детская литература, 1984.-127 с. 
2.  Тер-Минасова С.Г. Язык и межкультурная коммуникация/ С.Г.Тер- Минасова. - М.: Слово, 2000. - 360 с. 
3.  Краевский В.В. Теоретические основы содержания общего, среднего образования  под ред. ВШ1Краевского, 
И.Я. Лёрне ра. - М.: Педагогика, 1983. - 352 с. 
4.  Вербицкий  A.A.  Новая  образовательная  парадигма  и  контекстное  обучение/  А.А.Вербицкий.  -  М.:  Исслед. 
центр проблем качества подготовки специалистов, 1999. - 75 с. 
5.  Сафонова  В.В.  Изучение  языков  международного  общения;  в  контексте:  диалога  культур  и  цивилизаций/ 
В.В.Сафонова. - Воронеж: Истоки, 1996. - 237 с. 
6.  Дейк ван Т.А. Язык. Познание. Коммуникация (перевода английского) Т.А.Дейк ван. - М.: Прогресс, 1989.-312 с. 
7.  Демьянков В.З. Доминирующие лингвистические теории в конце XX века// Язык и наука,конца XX.- М.: Ин-т 
языкознания РАН, 1995. - С. 239-320. 
8.  Кунанбаева С.С. Теория и практика современного иноязычного образования, Алматы, 2010.- 340с. 
9.  Халеева И.И. Интеркультура - третье измерение межкультурного взаимодействия//Актуальные проблемы 
межкультурной коммуникации. Сб. научных трудов МГЛУ. - М.: МГЛУ, 1999. - Вып. 444. - С. 5-14. 
10. Гальскова  Н.Д.  Теория  обучения  иностранным  языкам.  Лингводидактика  и  методика,  -  2-е 
изд./Н.Д.Гальскова, Н.И.Гез. - М.: Асадемия, 2005. - 319 с. 
11. Сафонова В.В. Культуроведение в системе современного языкового образования// Иностранный язык в школе 
№3, 2001- с. 17-23. 
 

жүктеу/скачать 4,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: