АКТУАЛЬНЫЕ  ВОПРОСЫ  ЮРИДИЧЕСКОЙ  НАУКИ

ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ  ӨЗЕКТІ  МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
8
УДК 349.2 
 
ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ – БҮГІНГІ КҮННІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕСІ РЕТІНДЕ 
 
Жумабаева А.М. - тарих және құқық факультетінің мемлекет және құқық теориясы мен та-
рихы кафедрасының оқытушысы, А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті  
 
Бұл мақалада нарықтық қатынастардың дамуы, жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты 
реттеу, кәсіби білім беру жүйесін қазіргі заманға сай бағдарлау, барлық осы проблемалар қарасты-
рылған. 
Негізгі  ұғымдар:  жұмыссыздық,  жұмыспен  қамту  саясаты,  еңбек  нарығы,  үдемелі  индус-
триялық-инновациялық даму, мамандық таңдау, сұраныс. 
 
Осы  мақаланы  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  27  қаңтар  2012 
жылғы  Қазақстан  халқына  арнаған  «Әлеуметтік  –  экономикалық  жаңғырту  –  Қазақстан  дамуының 
басты  бағыты»  атты  Жолдауынан  бастамақ  ойым  бар.  Бұл  Жолдаудың  бірінші  басымдығы  болып  – 
Қазақстандықтардың жұмысқа тартылуы белгіленді [1]. 
Жұмыспен қамтамасыз ету адамның әлеуметтік жағдайын сақтау мен дамытудың негізгі фактор-
лары болып табылады. Сондықтан да мемлекеттің жұмыспен қамту саласындағы саясатын өңдеу мен 
жүзеге асыру, әсіресе нарықтық экономикада өте маңызды да, әрі күрделі мәселе болып табылады. 
Ең алдымен жұмыспен қамту саясатында жұмысбастылықтың әлеуметтік және эконономикалық 
тұрғыдағы мәнін анықтап алу керек. 
Әлеуметтік тұрғыдан жұмысбастылықтың мынадай түрлері қарастырылған: жалпы білім беретін 
және  арнайы  оқу  орындарында  оқу,  әскер  қатарындағы  қызметі,  үй  шаруашылығы,  балаларды 
тәрбиелеу, қарттар мен ауруларды бағып күту, қоғамдық ұйымдардың жұмысына қатысу. 
Экономикалық  тұрғыдан  жұмысбастылық  -  тұрғындардың  қоғамдық  өнімді    немесе  ұлттық  та-
бысты  өндірудегі  қызметі,  ал  қоғамдық  өндірісте  -  жұмыс  істеуге  жарамды  немесе  ынтасы  бар 
адамдарға жұмыс тауып беру жаппай жұмысбастылыққа алып келеді. 
Жұмыспен  қамту  мәселелері  қолда  бар  еңбек  күшін  сақтауды,  көбейтуді  және  тиімді  пайда-
лануды  көздей  келе  еліміздің  экономикасы  үшін  өзекті  болып  отыр.  Онсыз  Қазақстанның  нарықтық 
реформалау жолымен ары қарай жылжуы және  оны елдің бәсекеге қабілеттілігінің негізгі алғышарты 
болып, өндірістің нәтижесіне мүдделі және тұрақты жұмыспен қамтылған, жоғары білікті икемді жұмыс 
күші табылатын, халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіне толығымен біріктіру мүмкін емес. 
Біздің көзқарасымыз бойынша халықты жұмыспен қамту, бұл адамдардың жеке, ұжымдық және 
қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған және табыс әкелетін қызметі екенін білеміз. 
Жұмыспен  қамтудың  мемлекеттік  қызметі  халықты  жұмыспен  қамту  мәселелерін  шешуді, 
үйлестіруді, жұмыссыз азаматтарды жұмысқа орналастыруға ықпал етуге, олардың кәсіби даярлығын 
ұйымдастыру  және  жұмыссыздарға  әлеуметтік  көмек  көрсетуге  бағытталған  ерекше  мемлекеттік 
органдардың құрылымы болып табылады. Жұмыспен қамту қызметі заңмен тікелей көрсетілген жария 
биліктің  мекемесі  ретінде  жұмыс  істейді,  және  жұмыс  іздеушілерге  мемлекеттік  қызметтің  әмбебап 
жеткізушісі ретінде қарастырылады. 
Осылайша  «еңбек  нарығы»  -  еңбек  қызметін  ұйымдастыру  саласы  және  нарық  заманының 
еңбекке сұраныс және еңбекке ұсыныс  заңдары негiзiнде қызмет етуiн қамтамасыз етедi.  
Мемлекетіміз  халықты  жұмыспен  қамту  саласында  түрлі  шешімдер  қабылдау  және  әр  түрлі 
заңдар  әзірлеу  арқылы  әлеуметтік-экономикалық  және  демографиялық  саясатты  жүргізе  отырып, 
тиімді түрде оларды жұмыспен қамтуды басқаруға тырысып келеді. Халықты жұмыспен қамтуды бас-
қару,  бір  жағынан,  маңызды  мәселе  -  еңбек  құқығын  жүзеге  асыруда  мақсатты  бағытталған  болса, 
екінші жағынан, әлеуметтік-еңбек қатынастары жүйесін қамтамасыз етуде кешенді бағытталған болуы 
қажет. 
Халықты жұмыспен қамтуды басқарудың әдістері: 
• экономикалық әдістер (несиелеу және салық салу жеңілдіктері, шағын және орта бизнесті да-
мытуда  төменгі  пайызбен  несие  беру  арқылы  жұмыс  орындарын  құру  және  сақтау,  кадрларды  қайта 
оқыту); 
•  ұйымдастырушы  әдістер  (жұмысқа  тұрғызу  және  жұмысбастылық  қызметін  құру,  ақпараттық 
жүйелер, кадрларды даярлау және қайта даярлау); 
•  әкімшілік-  заңдық  әдістер  (еңбек  келісім-шарттарын  рәсімдеу  шарттары,  жұмыс  уақытының 
ұзақтығы) [2, 66 б.]. 
Нарықтық заман жағдайында мемлекет еңбек нарығын басқаруды жүзеге асырады. Мемлекеттің 
еңбек  нарығын  басқару  органдарына:  «Қазақстан  Республикасы  Еңбек  және  халықты  әлеуметтік 
қорғау  министрлігі»,  еңбек  биржасы,  жергілікті жердегі  жұмыспен  қамтуды  үйлестіру  және  әлеуметтік 
бағдарламалар басқармасы, жұмыспен қамту орталықтары жатқызылады. 
Осыған  орай,  Қазақстан  Республикасындағы  еңбек  нарығын  зерттеуде    аймақтардың 
әлеуметтік-экономикалық даму бағыттары ескерілуі қажет.  

АКТУАЛЬНЫЕ  ВОПРОСЫ  ЮРИДИЧЕСКОЙ  НАУКИ 
 
9
Біздің пікірімізше, жұмыс күшінің, ең алдымен, білікті қызметкерлердің тапшылығы еңбек ресурс-
тары  сапасының  төмендігімен  және  өндіріс  пен  оқыту  арасында  нақты  байланыстың  болмауымен 
байланысты.  Мысалы,  жоғары  оқу  орындары  практика  базаларымен  тығыз  байланыста  болса,  яғни 
студенттердің өндірістік практика өту барысында еш кедергісіз орналасуы. 
Жұмыспен  қамтудың  өсімінің  жаңа  мүмкіндіктері  үдемелі  индустриялық-инновациялық  дамуға 
өтуге жол ашады. Үдемелі индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге 
асыру  бір  жағынан,  жаңа  жұмыс  орнын  құруды  болжайды,  алайда  екінші  жағынан,  жұмысшылардан 
заманауи талаптарға сәйкес тиісті кәсіптік біліктілігінің болуын талап етеді. 
Елімізде  2011  жылдың  шілде  айынан  бастап  «Жұмыспен  қамту  -  2020»  бағдарламасы  жүзеге 
асырылып келеді. Соның нәтижесінде елімізде жастарды жұмыспен қамту мәселесі бүгінгі күнгі өзекті 
мәселелердің  бірі  болып  табылады  және  зерттеуді  қажет  етеді.  Осы  мәселелерді  шешу  барысында 
аймақ  жастарының  жұмысбастылық  деңгейін,  еңбек  нарығында  қалыптасқан  жұмыссыздыққа 
көзқарастарын айқындау, жұмыссыздық себептерін анықтау қажет. 
Кез  келген  аймақтың  жас  тұрғынын  алаңдататын  өзекті  мәселелері  аз  емес.  Тіпті,  әлем 
жастарына  ортақ  проблемалар  да  жеткілікті.  Ең  үлкен  проблема,  әрине,  ақша  табу.  Жұмысқа  тұру. 
Білім алу. Бұл барлық жастардың көңілін күпті еткен ортақ мәселе. Көріп отырғанымыздай, жастардың 
ең  өткір  мәселесі  –  жұмысқа  орналасу  екендігі  анықталды.  Осы  мәселеге  байланысты  аймақ 
жастарының  жұмыссыздығын  азайту,  жұмыс  көздерін  ашу  немесе  аймақтағы  жұмыспен  қамту 
шаралары жайлы ақпаратты жастарға кеңінен насихаттау қажет. 
ЖОО  аяқтағаннан  кейiнгi  алғашқы  жылы  жастар  жұмысқа  сынақ  мерзiмiнсiз  қабылданады  деп 
Мәжiлiс депутаттары  «ҚР  Еңбек  кодексiне  өзгерiс  пен  толықтыру  енгiзу  туралы»  заң  жобасын  бiрiншi 
оқылымда  мақұлдаған  болатын.  Бұл  заңжобасы  «Қазақстан  Республикасындағы  жастар  саясаты 
туралы»  заңды  iске  асыру  үшiн  әзiрленген  болатын.  Жастардың  жұмысқа  орналасуына  жәрдемдесу 
жөнiндегi  әлеуметтiк  проблемаларды  шешу  мақсатында  ҚР  Еңбек  кодексiне  толықтыру  енгiзу 
ұсынылды.  Нақтырақ  айтқанда,  жұмысқа  алғаш  кiрген  жас  маман  мен  екi  жылдан  кем  емес  мерзiмге 
еңбек шартын жасасу. Екiншi, 18 жасқа толмаған адамдарға, сондай-ақ техникалық және кәсiби, орта 
бiлiмнен  кейiнгi,  жоғары  оқу  орындарынан  кейiнгi  бiлiм  бағдарламаларын  игергеннен  кейін  оларды 
бiтiрген  соң  1  жылдан  кешiктiрмей  алған  мамандығы  бойынша  жұмысқа  алғаш  кiретiн  адамдарға 
сынақ мерзiмiн белгілемеу. 
Құжатқа  енгізілген  жаңалықтарды  жастар  жағы  қуана  қабылдады.  Өйткені  бұдан  былай  жас 
маман ЖОО бітіргеннен кейінгі 1 жыл ішінде жұмысқа сынақ мерзiмiнсiз қабылданады. Бұл Заңжобасы 
бір жағынан жақсы болса, екінші жағынан жұмыс берушілерге тигізетін кері әсері де бар, өйткені  
кез келген кәсiпкер жас маманды бiрден жұмысқа алмайды. Дипломы бар болғанымен, бiлiктiлiгi 
төмен  немесе  салаға  машықтанбаған  болуы  мүмкiн.  Дегенмен  де,  сынақ  мерзiмiнде  маман  өзiн 
көрсетуi  тиiс  және  кәсiпорынға  да  үлкен  шығын  келтiрмейдi.  Ал,  маман  бiлiктi  болса,  жұмыс  берушi 
одан  өзi  де  айрылмайды.  Бұл  да  бір  жағынан  жастарды  жұмыспен  қамтудың  бір  шарасы  деп  айтуға 
болады. 
Жергілікті  орындардағы  жұмыспен  қамту  қызметтері  жастармен  әлдеқайда  белсенді  жұмыс 
жүргізуі  керек.  Осы  мақсатта  еңбек  нарығының  сұраныстары  мен  экономикалық  дамудың 
перспективаларын  ескере  отырып,  жастарды  қажет  мамандықтарға  оқыту  мен  қайта  оқыту  жөніндегі 
ауқымды бағдарламаларға кірісу маңызды болмақ. 
Қорыта  келе,  біздің  пікірімізше,  қазіргі  қоғамымыздағы  белең  алып  бара  жатқан  жұмыссыздық 
мамандықтың  дұрыс  таңдалмауынан  туындаған  күрмеулі  мәселелердің  бірі  деп  есептейміз.  Бұл  өз 
кезегінде еңбек нарығында сұраныс пен ұсыныстың арасындағы теңгерімнің бұзылуына әкеп соқты. 
Осыны ескере отырып, мектептегі жұмыс оқушының өзі туралы білімін, арттыруға, өзін-өзі тану 
процесін  ынталандыру,  еңбек  нарығындағы  мамандықтарды  таңдау  мүмкіндіктерімен  таныстыруға 
бағытталуы тиіс. 
Болашақ  мамандық  таңдау  кезінде  мұндай  келеңсіз  жағдайлардың  алдын  алу  үшін  жас 
азаматтың  аңсаған  арманы  мен  шынайы  қажеттіліктерін  басшылыққа  ала  отырып,  тұлғаның 
ерекшеліктері  мен  қандай  нәрсеге  икем  екендігін  ескеріп  қадам  жасаған дұрыс.  Осыған  байланысты, 
біз  болашақ  жастардың  еңбек  нарығында  сұранысқа  ие  болатын  мамандықты  дұрыс  таңдау  үшін 
«Мамандық таңдау» үлгісін   ұсынамыз.  
Азаматтарды кәсіби бағыттау еңбек нарығын реттеу формаларының бірі болып табылады, адам 
ресурстарын  дамытуға  ықпал  етеді,  кәсіптік  білімнің,  кәсіби  білікті  мамандарға  нақты  қажеттілігімен 
байланысын қамтамасыз етеді. 
Ашығын айту керек, бізде мамандық таңдау мен ішкі еңбек нарығы сұраныс арасында алшақтық 
орын алып отыр. Қазіргі таңда басты міндет - әрбір қазақстандыққа сұранысқа ие мамандықты таңдау 
және ол бойынша білім алу тәртібі мен шарттары туралы мемлекеттен толық ақпарат алу мүмкіндігін 
беру. 
Осы  орайда,  біз  халықты  жұмыспен  қамтуды  жетілдіру  механизмдерін    ұсынып  отырмыз. 
Ұсынылған  механизм  бір-бірімен  байланысып    толық  жұмыс    жасаған  кезде  халықты  жұмыспен 
қамтуды  жүзеге асыру  тиімді болады. 

ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ  ӨЗЕКТІ  МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
10
Әдебиеттер: 
1.  Н.Ә.Назарбаев.  Әлеуметтік-экономикалық  жаңғырту  –  Қазақстан  дамуының  басты  бағыты. 
Қазақстан  Республикасының  Президенті-Елбасы  Н.Ә.Назарбаевтың  Қазақстан  халқына  Жолдауы.  27 
қаңтар 2012 жыл. 
2.  Б.К.Куангалиев.  Еңбек  нарығының  қалыптасуының  теориялық-әдістемелік  негіздері. //  Поиск-
Ізденіс.- 2012 ,- №2, - 66-70 б. 
3. Халықты жұмыспен қамтуды мемлекеттік реттеу. // Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемле-
кеттік университетінің 75 жылдығына орай жас ғалымдардың еңбектерінің жинағы. Қызылорда, 2012. 
 
 
УДК 343.6(574) 
 
КРИМИНОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПРЕСТУПЛЕНИЙ ПРОТИВ 
ЛИЧНОСТИ И ПРОФИЛАКТИКА ПОДОБНЫХ ПРЕСТУПЛЕНИЙ 
 
Исмагулова  К.Б.  -  магистр  юридических  наук,  Костанайский  государственный  университет 
имени А.Байтурсынова 
Байкин  Б.К. 
–  магистрант,  Костанайский  государственный  университет  имени 
А.Байтурсынова 
  
Для  преступлений  против  личности  характерно,  в  сравнении  с  другими  преступными  пося-
гательствами, внутреннее единство. Оно обусловлено, прежде всего, социально-психологическим 
механизмом  преступного  поведения,  в  основе  которого  —  агрессивно-пренебрежительное  отно-
шение  к  личности,  к  ее  неприкосновенности,  жизни,  здоровью,  чести  и  достоинству,  уродливое 
проявление «я» преступников вопреки интересам общества. 
Ключевые  слова:  насильственные  преступления,  хулиганские  действия,  личность 
преступника. 
  
Цель  заключается  в  выявлении  основных  особенностей  насильственной  преступности  и 
основных направлений ее профилактики. 
Насильственные  преступления -  это группа  наиболее  общественно-опасных  посягательств 
против  жизни,  здоровья,  телесной  и  половой  неприкосновенности  личности  (убийства,  причинение 
вреда здоровью, побои, похищение человека, изнасилование, насильственные действия сексуального 
характера, захват заложника). 
В  плане  криминологической  характеристики  наиболее  близки  между  собой  убийства, 
умышленное причинение вреда здоровью, истязания и сопряженное с насилием хулиганство. Что же 
касается  изнасилований,  то  их  отличают  также  определенные  специфические  особенности  (по 
непосредственному  объекту,  мотивации,  способам  и  т.д.).  Основным  же  признаком,  объединяющим 
все  указанные  преступления,  является  физическое  либо  психическое  насилие  над  личностью  как 
способ  действия  для  достижения  различных  криминальных  целей.  Во  всех  этих  случаях  механизм 
преступного поведения связан с агрессивно» пренебрежительным отношением к личности, ее жизни, 
здоровью и неприкосновенности. 
На  долю  насильственных  преступлений  приходится  3-6%  зарегистрированных  преступлений. 
Несмотря  на  такую  долю  преступлений,  предупреждение  тяжкой  насильственной  преступности 
остается  одной  из  серьезных  проблем  криминологии  и  предупредительной  деятельности 
правоохранительных  органов.  Абсолютное  число  отдельных  тяжких  преступлений  выражается  в  10 
тыс. В 2000 г. например в соседней  России каждые 17 мин. совершалось умышленное убийство или 
покушение на убийство, каждые 11 мин. - умышленное причинение тяжкого вреда здоровью, каждые 
67  мин.  -  изнасилование  или  покушение  на  изнасилование.  Динамика  же  этих  преступлений 
свидетельствует  о  росте  или  некотором  незначительном  сокращении  по  сравнению  с  предыдущим 
годом. 
Основные  причины  и  условия,  способствующие  совершению  насильственных  преступлений, 
традиционно лежат в сфере социальной жизни, быта и досуга. Бытовая неустроенность и отсутствие 
условий для культурного проведения досуга сами по себе не являются криминогенными факторами, а 
становятся  ими  лишь  тогда,  когда  являются  комплексом  повседневных  жизненных  ситуаций, 
формируют  личность  и  ее  поведение,  которое  оказывается  в  социально  неблагополучной  группе 
населения  с  низкими  потребностями  и  жизненными  установками.  При  совершении  насильственных 
преступлений  ориентиром  для  поведения  преступника  выступает  также  культ  силы,  игнорирование 
потерпевшего как личности. 
Необдуманная “скороспелая” рыночная экономика привела и приводит к обнищанию значитель-
ного  числа  жителей  страны  и  его  расслоению  по  уровню  доходов,  все  это,  вместе  с  нравственным 

АКТУАЛЬНЫЕ  ВОПРОСЫ  ЮРИДИЧЕСКОЙ  НАУКИ 
 
11
вакуумом, внедряет в сознание молодежи примитивные и пошлые образцы подражания и поведения, 
в том числе правонарушающего. 
  
Выделяются три основных типа насильственных преступников по характеру их 
антиобщественной направленности. 
К первому 
типу относятся преступники с 
четко и устойчиво выраженной 
агрессивно-насильственной на-
правленностью. Это лица, 
ориентированные на 
поведение, угрожающее жизни, 
здоровью и достоинству других 
граждан. Такой поведенческий 
стереотип - результат глубокой 
деформации их личности. В 
числе осужденных за 
рассматриваемые 
преступления лица данного 
типа составляют 45-55%. 
Ко второму 
типу насильственных 
преступников относятся лица, 
характеризуемые в целом 
отрицательно, допускавшие и 
ранее различные 
правонарушения, но 
направленность, которых на 
совершение посягательств 
против личности явно не 
выражена. В общем числе 
осужденных за 
рассматриваемые 
преступления этих лиц около 
20%. 
  
К третьему 
типу следует отнести 
ситуационных, случайных 
преступников, которые до 
преступления были характери-
зованы положительно либо 
нейтрально, а само 
насильственное 
посягательство совершили 
впервые под воздействием 
неблагоприятной внешней 
ситуации. Среди осужденных 
такие лица составляют около 
30%. 
  
  
Большинство  лиц,  совершивших  насильственные  преступления  и  хулиганские  действия,  - 
мужчины (90-93%). 
Существуют  различия  в мотивации  насильственных  преступлений,  совершаемых мужчинами  и 
женщинами.  У  последних  преобладают  мотивы  ревности,  мести,  зависти  и  т.п.  Многие  насильст-
венные преступления совершаются женщинами на почве виктимного поведения потерпевшего. 
Насильственные   преступники  и хулиганы  в  основном  составляют  контингент  лица молодого  и 
среднего  возраста  (до  40  лет).  Наиболее  высокая  криминальная  активность  характерна  для 
представителей возрастной группы 25-29 лет. 
По  образовательному  уровню  лица,  виновные  в  совершении  насильственных  преступлений  и 
хулиганства, распределяются следующим образом: 70% имеют среднее образование, 15% - среднее 
профессиональное,  2%  -  высшее.  Одним  из  факторов  насильственной  преступности  являются 
недостатки  в  деятельности  правоохранительных  органов.  Это  проявляется  вскрытии  от  учета 
заявлений и сообщений о преступлениях (прежде всего о преступлениях, по которым не установлена 
личность  преступника),  низкий  уровень  профилактической  работы  менее  тяжких  насильственных 
преступлений, как то истязаний, побоев, угрозы убийством, хулиганства, слабая профессиональная, в 
том числе психолого-педагогическая подготовленность работников милиции. 
Для профилактики насилия в Казахстане существуют ряд социальных программ. 
1.  Любые  социальные  программы  профилактики  насилия  в  Казахстане  должны  строиться  с 
учетом того, что ее состояние в первую очередь определяется очень высоким уровнем тревожности и 
неуверенности  людей,  их  депрессивными  психотравмирующими  переживаниями  как  реакции  на  те 
изменения  в  жизни,  которые  субъективно  воспринимаются  в  качестве  весьма  неблагоприятных. 
Насилие  выступает  средством  защиты  и  утверждения,  поэтому  общество  должно  предлагать  иные 
средства в достаточном объеме и разнообразии. 
2. Первоочередной  задачей  представляется  оказание  комплексной  помощи,  в  том  числе  при 
проведении инспекторских проверок, регионам, где наблюдается наихудшее положение с преступным 
насилием.  Это  предполагает  создание  специальных  для  них  программ  социальной  и  материальной 
поддержки,  воспитательно-педагогических,  психологических,  организационных,  правоохранительных 
и иных мероприятий. 
3.  К  уже  имеющимся  социальным  программам  борьбы  с  отдельными  видами  преступности 
(например,  с  наркотиками  и  наркоманией)  следует,  прежде  всего,  добавить  социальные  программы 
предупреждения насилия в семье, в школе, среди несовершеннолетних в целом. 
4. Необходима общегосударственная федеральная программа борьбы с насилием в обществе. 
Ее субъектами должны быть все органы законодательной и исполнительной власти, общественные и 
церковные организации, средства массовой информации и др. 
Предупреждение  насильственных  преступлений  основывается  на  общих  положениях  профи-
лактики преступлений и включает меры как обще-социального, так и специально-криминологического 
характера.  Обще-социальное  предупреждение  насильственных  преступлений  и  хулиганства 
осуществляется  в  ходе  социально-экономического  строительства,  в  процессе  развития  общества. 
Уменьшение  противоречий,  диспропорций  в  обществе  уже  несет  в  себе  профилактическую 
направленность.  В  свою  очередь,  специально-криминологическая  профилактика  насильственных 

жүктеу/скачать 39,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: