Әдебиеттер: 1. Назарбаев Н. Туған елім – тірегім (Құрастырғандар: М.Қасымбеков, Қ.Әлімқұлов). –
Алматы: Рауан, 2001. – 1280б.
2. Сейсенбаева Ж. Ұлттық тәрбие аясында тіл және әдебиетті оқытудың кейбір жайттары //
ҚазҰУ Хабаршысы. – 2009, №3. – 8б.
МРНТИ 16.31.51
Есалы Д.С. (Қазақстан), Nurettin Demir (Түркия) Ғылыми жетекші: Жамбылқызы М. (Қазақстан) ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕГІ КІРМЕ СӨЗДЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ Түйіндеме: Тіліміздегі кірме сөздердің игерілуі бойынша тарихи-мәдени факторлар
қарастырылды. Тілімізге енген кірме сөздердің төл тілдегі мағынасымен қаншалықты үндесіп
жатқандығы сараланды. Бүгінгі таңда кірме сөздер төл мағынасынан да басқа екінші бір мағынаға ие
болып жатқандығы зерделенді. Өзге халықтардың тіліндегі кірме сөздер игерілген уақытта міндетті
түрде сол халықтың өзіндік тіліне тән тілдік ерекшеліктері мен өрнектерімен қоса меңгерілететіндігін
байқадық. Тіпті, түркі тілдері жататын түрік тілінен алынған кірме сөздер, алдымен орыс тіліне, одан
кейін орыс тілінің фонетикалық ерекшелігі бойынша қазақ тіліне енген. Бірақ бұл сөздердің
фонетикалық құрамы алдымен түрік тілінің төл дыбыстарынан жасалған, одан әрі түрік тілінен орыс
тіліне ауысқан шақта орыс тілінің төл дыбыстары арқылы игеріліп орфографияланған.
Кілт сөздер: кірме сөздер, сөздік, респондент, қазақ тілі, сауалнама.
Резюме: В статье рассматриваются исторические и культурные условия развития
заимствованных слов в нашем языке. Было проанализировано, насколько заимствованных слов на
нашем языке соответствуют значению на родном языке. Сегодня было изучено, что заимствованные
слова имеют второе значение в дополнение к их первоначальному значению. Мы заметили, что при
овладении заимствованных слов на языке других народов необходимо изучать лингвистические
особенности и выражения родного языка этого народа.Даже слова, происходящие из тюркских
языков, входящие в тюркские языки, сначала относят к русскому языку, а затем к турецкому языку в
соответствии с фонетическими особенностями русского языка. Однако фонетическая структура этих
слов происходит сначала от тюркских диалектов, а затем от турецкого до русского.
