Әдіс-тәсілдер тізбесі: «А Ә б в»

66 
«Ой күмбезі»
 
Бұл әдіс тақырыптық тапсырмаларды сатылай, деңгейлеп орындауға 
негізделген. Ол мынадай бағыттарда жүзеге асырылады: 
«Ой қазығы» - айтылған ойдың негізгі сөзін тауып, қарапайым түсініктер мен 
ұғымдардың табиғатын айқындайды; 
«Ой желісі» - негізгі сөзден өрбитін ой-пікірді талдап, алған білімді қолдану 
және жан-жақты зерделеуге мүмкіндік береді; 
«Ой өрімі» - оқушылардың пікірлері мен ой түйіндерді жинақтап, салыстыру, 
дәйектеу, дәлелдеу,өзге ұқсайтын (ұқсамайтын) құбылыстармен салыстыру, ой 
көркемдігі мен құрылымдық сипатын ашуға, ізденіске бағдар беруді көздейді; 
«Ой күмбезі» - шығармашылық және ізденіс нәтижесінде ойдың маңызы мен 
мәнін ашуға, олардың қажеттілігі мен орнын айқындап, баға беруге жетелейді. 
«Ой қозғау» (brainstorming, «Ми шабуылы» деп те аталып жүр) 
Шығармашылық ойлауды сын немесе сыннан сескену тежейтіні белгілі. 
Әрине, кез келген жаңа идеяның дұрыс болуы шарт емес. Егер автор сыннан 
қорқатын болса, онда ол өзінің кейбір дәлелденбеген идеяларын келтірмеуі де 
мүмкін. Алайда әзірше дәлелденбеген ойлардың қаншасы кейінірек жақсы 
идеяларға айналады емес пе? Ал сын айту мен сыннан қорқу жақсы идеяларды 
жоғалтып жібереді.
Тәсіл негізінде сынға еш көңіл бөлмей, назар аудармай, еркін 
ассоциациялар арқылы жаңа идеяларды көптен келтіру мен оларды жинақтау 
жұмысы жатыр. Мұндағы басты мәселе идеялар мен ойлардың сапасында емес, 
керісінше, олардың санында болып тұр. Ал сыни пікірлерді келтіріп, идеялар 
мен ұсыныстарды іріктеу жұмысы шығармашылық әрекеттер аяқталғаннан кейін 
басталады.
«Ой қозғау» тәсілін қолданғанда мынадай ережелерді ұстану қажет: 
1. Проблеманы негізгі терминдер арқылы құрастырып, бір ғана ең басты 
мәселені айқындау. 
2. Бір де бір идеяны жалған деп танымай, оны зерттеуді тоқтатпау. 
3. Кез келген идеяны (тіпті оның қажеттілігі қазір күмәнді көрінсе де) 
жалғастыруға ұмтылу.
4. Қатысушылар өзін ыңғайлы сезініп, «ашылуы» үшін оларды қолпаштап, 
ынталандырып отыру. 
5. Идеяларды бағалау мен іріктеуді тек шығармашылық идеялар келтіру 
жұмысы аяқталғаннан кейін ғана бастау. Мұндай жұмысты алғашқы әрекетке 
(идея келтіруге) қатынаспаған сарапшыларды жұмылдыру. Сарапшылар ой 
қозғауда келтірілген барлық ұсыныстар мен идеяларды мұқият зерттеп, оларды 
жүзеге асыру мәселесіне баса назар аударады. Сарапшылар ұсынылған 
идеялардың ішінен нақты жағдайларда қолдануға тұрарлықтарын таңдап алады.

67 

жүктеу/скачать 1,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: