2. Экономикалық пайда – сатудан түскен жалпы түсім мен
фирманың барлық шығындары (айқын және айқын емес) арасындағы
айырмашылықты білдіретін таза пайда шамасы.
3. Қалыпты пайда – сатудан түскен жалпы түсім мен фирманың
жалпы шығындарының теңесуін білдіретін нөлдік пайда.
4. Шекті пайда – өнімнің келесі бір бірлігін сатудан түскен
қосымша түсім мен шекті шығындар арасындағы айырмашылықты
білдіретін фирманың қосымша таза пайдасы.
Фирманың пайдасын мейлінше арттырудың негізгі екі ережесі бар:
Бірінші ереже: фирма жалпы табыс пен жалпы шығындарды
салыстырады. Егер сатудан түскен түсім мен жалпы шығындар
арасындағы айырмашылық көп болса, онда фирманың пайдасы
мейлінше артады.
Екінші ереже: фирма шекті табыс пен шекті шығындарды
салыстырады. Бұл жерде үш жағдай қалыптасады:
- егер фирманың шекті шығындары шекті табыстан артып кетсе,
онда ол өнім өндіруді қысқартады;
- егер фирманың шекті шығындары шекті табыстан кіші болса,
онда ол өнім өндіруді арттырады;
- егер фирманың шекті шығындары шекті табысқа тең болса, онда
ол өнім өндірудің оңтайлы көлемін анықтап жалпы пайдасын
максималды деңгейге жеткізеді:
MR = MC.
Бұл теңдік фирманың пайдасын мейлінше арттырудың маңызды
шарты болып табылады.
160
Әдебиеттер тізімі
1. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың халыққа Жолдауы: «Қазақстан
жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ», 2014 ж. 17 қаңтар.
2. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың халыққа Жолдауы: «Қазақ-
стан-2050 стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси
бағыты», 2012 ж. 14 желтоқсан.
3. ҚР-ның Президенті Н. Ә. Назарбаевтың халыққа Жолдауы:
«Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының
басты бағыты», 2012 ж. 28 қаңтар.
4. Жалпы экономикалық теория. Оқулық. Шеденов Ө. Қ.,
Сағындықов Е. Н., Жүнісов Б. А., Байжомартов Ү. С., Комягин
Б. И.. /Жалпы редакциясын басқарған Шеденов Ө. Қ. – Ақтөбе:
А-Полиграфия, 2004. – 455 бет.
5. Экономикалық теория негіздері: оқулық / Я.Әубәкіров, К.Нәрібаев,
М.Ескалиев және т.б.- Алматы: Эверо, 2011.- 478 б.
6. Макконнелл, К.Р. Экономикс. Принципы, проблемы и политика:
учебник / К.Р. Макконнелл, С.Л. Брю; пер. с англ.- 14-е изд.- М.:
ИНФРА-М, 2002.- 972 с.
7. Курс экономической теории: учебник – 6-е исправленное,
дополненное и переработанное издание / Под общ. ред. Чепурина
М. Н. и Киселевой Е. А. – Киров: АСА, 2010. – 888 с.
8. Сажина М. А., Чибриков Г. Г. Экономическая теория: Учебник для
вузов. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Норма, 2005. – 672 с.
9. Экономическая теория: учебник / под ред. В.Д.Камаева.- 13-е изд.,
перераб. и доп.- М.: ВЛАДОС, 2007.- 591с.
10. Экономическая теория: учебник для студентов вузов / под ред.
И.П. Николаевой, Г.М. Казиахмедова.- 3-е изд., перераб. и доп.-
М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2005.- 544с.
11. Борисов, Е.Ф. Экономическая теория: учебник / Е.Ф. Борисов.- 2-е
изд., перераб. и доп.- М.: Проспект, 2011.- 544с.
12. Доғалов А. Н. Использование научных трудов видных казахских
мыслителей при изучении экономической теории. Учебное
пособие/ Доғалов А. Н.. – Астана: Евразийский национальный
университет им. Л. Н. Гумилева, 2013., – 211 с.
13. Әкімбеков С., Баймұхаметова А. С., Жанайдаров У. А. Экономи-
калық теория. Оқу құралы. Жалпы редакциясын басқарған С.
Әкімбеков. – Астана, 2002. – 464 б.
14. Ғабит Ж. Х. Экономикалық теория: оқу-әдістемелік кешен. –
Астана, 2006. – 248 б.
161
15. Нарматов С. Р., Нарматова А.С. Экономикалық теория. Лекциялар
курсы (Оқу құралы). – Алматы: Эверо, 2009. – 516 бет.
16. Темірбекова А.Б. Экономикалық теория негіздері: оқу құралы /
А.Б. Темірбекова.- Алматы: Эверо, 2012.- 194 б.
17. Крымова В. Экономикалық теория: Кестелі оқу құралы. Алматы:
Аркаим, 2009. – 196 б.
18. Гукасьян, Г.М. Экономическая теория. Введение в экономическую
теорию. Микроэкономика. Макроэкономика: учеб. пособие / Г.М.
Гукасьян, Г.А. Маховикова, В.В. Амосова.- 6-е изд.- СПб.: Питер,
2006.- 234с.
Достарыңызбен бөлісу: |