Бярпа, эенезис
104
зящярляйян яти димдийи иля сцмцкдян айырырды. Йолухуъу
хястялийя тутулуб юлянляри ися йандырырдылар. Беля зянн едир-
диляр ки, шярин зийанвериъи яламятлярини юзцндя дашыйан о
бири дцнйайа анъаг одун кюмяйи иля эедя биляр. Еляъя дя
мярщумун гощумларыны йашадыглары яразидян узаглашдырыр,
онлардан бир мцддят кимсясиз йерлярдя галыб «тямиз-
лянмяйи»ни тяляб едирдиляр. Хцсуси йандырыъы материалларын
кюмяйи иля хястянин йашадыьы евя дя од вурурдулар. Маэик
тясяввцря эюря, шяр рущлар юлцм йайан васитяни евя, палтар-
лара вя дцнйасыны дяйишянин йахынларына да ютцрмцшдц. Вя
атяшпярястлик маэийасына ясасян,
одун эцъц иля нязяри
ъящятдян шярин бцтцн яламятляри инсанлардан узаглашдырылыр-
ды. Сонралар тибб елми сцбут етди ки, вяба хястялийинин вирус-
ларыны мейити йандырмагла тамам арадан эютцрмяк
мцмкцндцр. Фактики олараг улуларымызын дяфн ритуалында
маэийанын кюмяйи иля еколожи мясяляйя дцзэцн йанашылырды.
Лакин бир нечя мясялядя тясадцфи уйьунлуг юзцнц эюстярся
дя, йолухуъу хястялийин арадан галдырылмасынын маэийа иля –
фювгялтябии эцъля щеч бир ялагяси йох иди. Елмдя бу,
йаланчы
сябяб-ахтарышын нятиъяси кими характеризя едилир. Доьрудур,
щямин дяфн ритуалынын «тяърцбяси» яввялляр дя, инди дя тибб
елми цчцн йарарлы сайылыр вя дцнйанын щяр йериндя тятбиг
едилир. Беля ки, сцрятля йайылан чарясиз хястяликлярин гаршысы-
ны алмаг мягсядиля вирусун дашыйыъысына чеврилян йерляри,
яразини вя хястяляри ъямиййятдян тяърид едирляр, мцалиъя
щеч бир нятиъя вермядикдя щятта йарымъан инсанларла бир-
ликдя бцтюв кянди, гясябяни йандырырлар.
Маэийанын ян гядим ритуаллары овчулугла баьлы кечирил-
мишдир. Азярбайъанын Гобустан
∗
гайаларындакы рясмлярдя
ох вя каман ясриндя дцнйанын дяркиня доьру инсанын
тяфяккцрцндяки сычрайышлар якс етдирилмишдир. А.Д.Столйар
∗
Достарыңызбен бөлісу: