Бярпа, эенезис
114
эцняшли щесаб едир, ялляри чатмайаны ися гаранлыг, зцлмят
йер билирдиляр. Лакин Вятян бцтцн щалларда Вятяндир, улула-
рымыз ябяди уйудуьу цчцн доьмадыр, ону йадлашдыранлара
гаршы Оьузун рущуну йухудан ойатмаг лазымдыр.
Заман барядя мцасир вя
архаик тясяввцрляр дя бир-
бириндян ясаслы шякилдя фярглянир. Цмумиййятля, заманын
анылмасында елми, эерчяк, реал амиллярдян чох, илащи, кянар
гцввялярин йардымына архаланырдылар. Заман кейфиййятя,
яламятя малик - йа йахшы, йа пис, йа да йахшылыьы-пислийи
дуйулмаз щалда дцшцнцлцрдц. Щансыса ваъиб вя ящямиййят-
ли ишя башламаздан габаг кащинляря, ъадуэярляря, фалчылара,
гамлара, шаманлара цз тутур, уьурлу эцнц сораглашардылар.
Уьур эятирян эцнц мцяййянляшдирмядян
ня бир евин
бцнювряси гойулур, ня узаг сяфяря чыхылыр, ня дя аиля гуру-
лурду. Хош, хейирхащ эцнцн «узаг сяфярдян» эеъ гайы-
даъаьыны биляндя мцхтялиф мярасимляр кечирир, ону сясляйян
мащнылар охуйурдулар. Гядимлярдя заманын атлы олуб
дцнйанын дюрд тяряфиня чапмасына инам о гядяр эениш
вцсят алмышды ки, тякъя айры-айры адамлар дейил, падшащлар,
сяркярдяляр дя мцдриклярин сюзцнц динляйир, няс эцндя
мцщарибяляря, дювлят ящямиййятли ишляря баш гошмурдулар.
Сарайларда хцсуси мцняъъимляр сахланылыр, улдузлар вя
мцгяддяс китаблар васитяси иля уйьун ан мцяййянляшдирил-
дикдян сонра таъгойма мярасими кечирирдиляр. Бяс инсанла-
рын бу ъцр дцшцнмясинин архасында ня дурурду? Заманла
баьлы мифик эюрцшлярдя тяърцбя вя сынаглардан доьан о гя-
наятляр дурурду ки, вахтын щяр бир кясийинин бу вя йа башга
рущла,
танры иля, каинатын бцтюв системиня аид щансыса прин-
сипля мистик, сирли ялагяси мювъуддур. Щяр бир танры юзцня-
мяхсус хасиййятиня эюря йа инсанлара ряьбят бясляйир, йа
да дцшмян мювгедян чыхыш едир, она эюря дя онларын няза-
ряти алтында олан заман да онларын характерляриня уйьун-
лашдырылыр, йа хошбяхтлик, йа да бядбяхтлик эятирирди. Бюйцк
заман щиссяляри арасындакы дюврлярдя мцяййян илляр айры-