Бярпа, эенезис
120
етмяли иди ки, юзцня ъямиййятдя йер тапсын. Унутмамалыйыг
ки, формалашдыьы чаьларда дцнйада христианлыг инанъына го-
шулмайан даща бюйцк бяшяр ювлады мювъуд иди (инди дя) ки,
онларын ясас щиссяси алты йцз ил сонра Ислам йолуну тутмушду,
бир гисми ися бу эцнядяк юз илкин ягидясиндя (тотемчиликдя,
шаманчылыгда, бцтпярястликдя, атяшпярястликдя вя с.) гал-
магдадыр. Гоъа Шяргсиз дцнйа йарана билмядийи кими,
тякъя христиан ягидясинин мейдана эялмяси иля икинъи даиря-
нин гапанмасы, йенисинин йаранмасы мянтигя сыьмыр. Факти-
ки олараг бцтцн дцнйа халгларынын мифик тяфяккцрцндя ес-
хаталожи дцшцнъяляр (дцнйанын сону щаггында) вар вя илкин
чаьларда йер цзцнц су басмасы онларын щамысында бу вя
башга шякилдя юзцня йер тапыр. Щямин идейанын мисир, шу-
мер-аккад эюрцшляри иля бцнювряси гойулмуш,
атяшпярястликдя щялли йоллары эюстярилмиш, иудизмдя вя хри-
стианлыг эюрцшляриндя цмуляшдирилиб системя салынмыш, ис-
ламда ися яряблярин мифоложи эюрцшляри ясасында даща да
тякмилляшдирилмишдир. Щямчинин Ахирят эцнц – сон дящшятли
мящкямя, щагг-щесаб юдямя барядяки тясяввцрляр дя
тякъя христианлыгла мящдудлашмыр, ондан чох-чох яввялляр
дя мювъуд олмушдур.
Цчмярщяляли (цчдюврлц) мифик дцнйа моделинин структу-
рунда заман ардыъыллыьы гырылдыьындан, даща доьрусу, донду-
рулуб тязядян башландыьы шяклиндя эюстярилдийиндян даиряляр
ейниформалы олмагла йанашы мцстягил заманларда йаранан
вя тамамиля бир-бирини тамамлайан (бязи зиддиййитляриня
бахмайараг) юзэя дцнйалар тясири баьышлайыр. Яслиндя ися
заман кясишмяляриндя башга дцнйа мейдана эялмир.
Унутмаг
лазым дейил ки, биринъи дювря гапананда онун
чеврясиндян чыхмаьы баъаран Нущ йени щеч ня йаратмыр,
садяъя олараг мювъуд оланларын няслинин кясилмясиня им-
кан вермир. Биринъи дювряни айрыъа дцнйа кими эютцрцб ин-
сан вя башга ъанлы варлыглары там айырмаг истясяйди, Йара-
дыъы онлары йенидян ейни формада мейдана эятирмязди. Да-