Ұлттық кәсіпкерліктің пайда болуы «Қазақстанды тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптастыру мен дамыту
стратегиясының» басым бағыттарының бірі – қолайлы бизнес-ахуал қа-
лыптастыру болды. Қазақстан ТМД елдері арасында алғаш болып кәсіп-
керлерге жүйелі түрде қолдау көрсетті. Мен 1992 жылдың 5 мамырында
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың 1992–
1994 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын мақұлдадым. Шілде
айында «Жеке кәсіпкерлікті қорғау және қолдау туралы» заңға қол қой-
ылды. Ал жыл соңында Қазақстан кәсіпкерлерінің бірінші форумында мен
бизнесмендермен кездесіп, олармен жаңадан пайда болған ұлттық биз-
нес-қоғамдастық алдында тұрған көкейкесті проблемаларды көзбе-көз,
ашық талқыладық.
1991–1992 жылдары елде әртүрлі қызметтермен айналысатын 34 мыңнан
астам жаңа фирма пайда болды. Жаңа кәсіпкердің образы – бақуатты, үл-
кен үйде тұратын, шетелдік көлік мінетін жеке фирманың қожайыны және
шетелде демалатын адам түрінде еді. Ол сол замандағы ерекшеліктің бірі
болды. Белсенді жарнама компаниялары сәнге еніп, соның арқасында
«Акцепт», «Астана-Моторс», «Райымбек» және тағы басқа делдалдық-сау-
да фирмалары кеңінен танылды.
1990-шы жылдарда «ала дорба» бизнесі кең етек алды. Ондаған мың
адамдар басын қатерге тігіп, алыс және жақын шетелдерден – Қытайдан,
Ресейден, Түркиядан, Қырғызстаннан, Пәкістаннан тауар сатып әкеле
бастады. Адам көп жүретін сауда қатарлары және азық-түлік пен күнделік-
ті тұтынатын тауар сататын қисапсыз сауда дүңгіршектері қала пейзажы-
ның үйреншікті элементіне айналды. Тұрғындардың тұтыну қабілеті жап-
пай төмендеген кезеңде мұндай сауда-саттық тауарға деген сұранымды
біршама қанағаттандыра алатын, сондай-ақ шағын кәсіпкерлікті одан әрі
дамытуды ынталандыратын.
Барша жанама әсерлері мен кінәраттарына қарамастан, бұл бизнес қа-
лай десе де жағымды құбылыс еді. Бастамашыл саудагерлер тұтыну на-
рығын толтырып, тауар мен қызмет түрлеріне деген сұранымды қанағат-
тандырды, коммерциялық жұмыс тәжірибесін игерді, өздері мен отбасына
ақша тапты, сондай-ақ, бір жағынан, жұмыссыздық проблемасын шешті.
63
МЕМЛЕКЕТІМІЗДІҢ ДҮНИЕГЕ КЕЛУІ. ҚАЗАҚСТАННЫҢ БІРІНШІ ЖАҢҒЫРУЫ