Э. К. Идрисова бас редактордың орынбасары, ету оқу және ғылыми қызмет
Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
жүктеу/скачать 1,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Вестник-№2-2021
| Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
13 технологиялар. Мысалы, технологиялық процесс машиналар мен ғимараттардың өнеркәсіптік өндірісін басып алды, нәтижесінде ХХ ғасырдың басында.жобалау дамыды. Шынында да, профессор А. Ридлер, жобалау, бір жағынан, бұйымның конструкциясын "қағазда" бөлуге және оны "материалда" (машина жасау зауыттарында және құрылыста) жасауға, екінші жағынан – жобалаушы мен инженер-құрылысшы арасындағы еңбек бөлінісін қамтамасыз ететін осы екі жұмыс түрін қосуға мүмкіндік берді. [7, 8] Жобалауды технологияландыру сонымен қатар жобалау процестерінің белгілі бір жұмыс түрлеріне және операцияларға бөлінуіне, ал шешімдерді үнемдеу, сапа және оңтайландыру принциптері жобалау барысында негізгі болды. [9] Екінші кезеңде " кең мағынадағы технология "(басқа атауы – "үлкен техноәлеуметтік жобалар технологиясы") қалыптасты. [4] Мысал ретінде КСРО мен АҚШ-тың атомдық жобалары, соя, ұялы байланыс, соңғы буын компьютерлері және басқалары жатады. Бұл техникалық және әлеуметтік жобалар. Оларды жүзеге асыруда басқару функциялары, сондай-ақ әртүрлі жұмыстар мен тәжірибелер (зерттеу, жобалау, инженерлік әзірлемелер, менеджмент және т.б.) тәртібі артады. Сонымен, үлкен техноәлеуметтік жобаларды іске асыру мәдени және әлеуметтік факторларға байланысты (саяси шешімдер қабылдау, қаражат табу және ресурстар құру, жобаға қатысушыларды шоғырландыру, қалаған қоғамдық пікірді қалыптастыру және т.б.). Үшінші кезең - "жаһандық техноәлеуметтік технологияларды" қалыптастыру. Мысал ретінде Иранның Атом жобасын келтіруге болады. Оны жүзеге асыру және жүзеге асыру тек Иран үкіметінің ниеттері мен шешімдеріне байланысты болған сияқты. Алайда, бұл олай емес, олар басқа елдердің Иран жобасына деген көзқарасына байланысты болды. Мысалы, Израиль Иран жобасының сәтті аяқталуына тосқауыл қою үшін бірқатар шаралар қабылдады. Белгілі болғандай, израиль ғалымдары әзірлеп қосылды иран желісін вирустар ғана емес, бабаларымыз да Моссад қажетті мәліметтер мен топан су түйін бағдарламасы пайдаланылған, иран ядролық жобасы, отбросив оны әзірлеуді бірнеше жыл. [10] 2005 жылы Ахмадинежад үкіметі Иран аумағында уран байыту бағдарламасын қайта іске қосу туралы шешім қабылдаған кезде, АҚШ пен ортақ нарықтағы жетекші елдер Иранды экономикалық санкцияларға ұшыратуға шешім қабылдады. Нәтижесінде Иран өз жобасын тоқтатуға кетті. Технология дамуының барлық үш кезеңі үшін, әсіресе екінші кезеңі үшін тағы бір маңызды процесс – "техносфераның" қалыптасуы, яғни зерттеу және басқару міндеті қойылған техника мен технологияның жабық планетарлық жүйесі тән болды. [11] С. В. Кричевский де, Н. В. Попкова да техносфераны басқарудың қажеттілігін және сонымен бірге проблемалық сипатын мойындай отырып, болашақта бұны басқару мүмкін болады деп санайды. Мен бұған сенімді емеспін. Адам өмірінің мақсаты-күш пен қажеттіліктерді қанағаттандыру. Бұл мақсатты іске асырудың қайнар көзі мен шарты – табиғат. Табиғаттың заңдылықтарын (формаларын) біле отырып, осы заңдарға сүйене отырып, жаңа тәжірибе жасай отырып, адам күшті бола алады және оның қажеттіліктерін қанағаттандыра алады. Бұл жоспарды жүзеге асыру үшін жаңа ғылымдар мен |