126ЖМ Назарқұл Еркебұлан
Анализаторлардың рецепторлық бөлімінің қасиеті.Вебер-Фехнер заңы
Әр анализатордың және оның бөлімдерінің қызметінде, әртүрлі
сипаттамаларына
қарамастан, ұқсас немесе ортақ қасиеттері бар. Анализаторлардың перифериялық бөлімі
келесі қасиеттермен сипатталады. Мысалы, көз торының фоторецепторларын қоздыру үшін
бірнеше, кейде бір жарық кванттары жеткілікті. Иісті рецепторлар организмге атмосферада
иісті заттардың молекулаларының пайда болуына байланысты.
4. Бейімделу қабілеті-яғни тұрақты жұмыс істейтін ынталандыруға бейімделу ("үйрену")
мүмкіндігі. Бейімделу рецепторлардың белсенділігі мен қозу импульстарының генерация
жиілігінің толық тоқтағанға дейін төмендеуінде көрінуі мүмкін.
Бейімделу жылдамдығына
байланысты:
* жылдам бейімделу (тактильді);
* баяу бейімделгіш (терморецепторлар);
* бейімделмейтін (вестибулярлық және проприорецепторлар). Бейімделудің бірнеше түрі
бар:
* рецептордың қозғыштығының төмендеу жағына қарай өзгеруі-десенсибилизация;
* қозғыштықтың жоғарылау жағына өзгеруі-сенсибилизация.
Функционалдық ұтқырлық. Анализатор жүйелері қоршаған орта жағдайларына және
дененің функционалды жағдайына байланысты жұмыс істейтін
рецепторлардың санын
өзгерту арқылы өз қызметін өзгерте алады. Мысалы, жұмыс істейтін дәмдік бүршіктердің
саны аштық жағдайында көбірек болады, ал тамақтанғаннан кейін олардың саны азаяды.
Қоршаған орта температурасының төмендеуімен терінің суық рецепторларының саны
артады.
Достарыңызбен бөлісу: