Ықтимялды болжій әсерлену деп келссі құбылысты түсінеміз адам
миы болашақ оқиғаларды алдын ала болжастыру қабілетіне ие. Осыдан тұлға
басталған іс-әрекеттің бағдарын, қарқындылығы мен ақырғы нәтижесін күні
бұрын жоспарлайды. Әлі қолда жоқ бүтін затты
оның бөлектері бойынша
ойда белгілі бір формаға келтіріп, жан-жақты сипаттамасын бере алады.
Таным мен түсінісудегі қателіктер себебі
Бірін бірі түсінісуде адамдар көбіне шектен тыс өзімшіл, субъективті,
асығыс қорытынды жасауға бейімшіл келеді.
Адамның өзімшілдігі оның төңірегіндегілерге
баға берудегі өз
қабілетін асыра дәріптеуінен келіп шығады. Өзінің кейбір істерге
байланысты ой-өрісі мен ептіліктерінің мүлтіксіз
жұмыс атқаруға
жарайтынын пайдаланын, адам сипаттауда да
сол қабілетім жеткілікті
дегендей жаңсақ ойдың арбауында қалып қояды да, нәтижеде назарға алған
адамы жөнінде қате пікірге тап келеді Ал онысын өзі сөзбейді де,
мойындамайды. Мұның түпкі себебі - заттар мен жан дүниелі
адамдарға
болған қатыдастардың өзіндік ерекінеліктерін білмеуден.
Субъектив қателіктің мәні: нақты кезеңдегі
өзінің психологиялық
кейпіне назар салмастан, адам нақты көріп
тұрғаны мен естігеніне сеніп
қалады, ал көз бен құлақ қабылдауы әрқашан адамның жеке көңіл-күйінің
жағдайына тәуелді. Қандай да адамды қабылдауымыз біздід өзіміздід сол
мезеттеті
жан толғадысымыз, коділ шарпуымыз бен кажетсінуімізге
бойланысты келеді. Осы тұрғыдан адам бағалауда
өз сезімі мен пікір
пайымдауыта да толығымен сене беругс болмайды.
Достарыңызбен бөлісу: