* Книга предоставлена исключительно в образовательных целях

7
әлеу мет тік іс ке тар ту си яқ ты сан алу ан сая си ша ра лар ға қы зу ара ла са ды. «Тір-
ші лік» га зе тін шы ға ру ға ат са лы са ды.
1918 жы лы ке зең ахуа лын ба ян дай тын оның «Ба қыт жо лын да» дра ма сын 
Ақ мо ла жас та ры сах на ға шы ға ра ды.
Ақын­тұт­қын­ға­қа­лай­түс­ті?
ХХ ға сыр дың ба сын да Ре сей ді 300 жыл би леп кел ген пат ша лық-мо нар-
хия лық өкі мет ке қар сы жұ мыс шы мен ша руа лар дың ба сын бі рік тір ген «қы-
зыл дар» кү ре сі бас тала ды. Ке ңес (Со вет) өкі ме тін құ ру ды мақ сат ет кен бұ лар ға 
пат ша лық би лік ті сақ тап қа лу ға ты рыс қан «ақ тар» қар сы шы ға ды. Ре сей дің 
боданында бол ған дық тан, Қа зақ стан да бұл ал ма ғай ып мезеттің қа сі рет ті тол-
қу ла ры нан сырт қа ла ал май ды. Ә.Бө кей хан, А.Байт ұр сы нұлы, М.Ду ла тұлы, 
Ә.Ер ме ков си яқ ты қай рат кер лер 1917 жы лы пат ша өкі ме тін тақ тан тай дыр ған 
Ақ пан төң ке рі сін тәу ел сіз дік ке қолжет кі зу дің бір мүм кін ді гі са нап, Алаш ұра-
нын жаң ғырт ты. Ал Сә кен со циалис тік төң ке ріс жо лын әділ дік, тең дік жо лы 
деп ұқ қан дық тан, ел дің сая си са на сын ояту да өз шамасынша қыз мет ет ті.
Ақ тар кө те рі лі сі ке зін де 1918 жы лы өз ге Ақ мо ла сов деп ші лер мен (де пу тат-
тар ке ңе сі) бір ге Сей фул лин де тұт қын ға алы нып, Кол чак түр ме сін де оты ра ды. 
Аш-жа ла ңаш тық, қор лық-зор лық көр ген Ан нен ков тың «азап ва го ны нан», ад-
ми рал Кол чак тың Ом бы да ғы түр ме сі нен 1919 жы лы қа шып шы ға ды.
Сә­кен­Сей­фул­лин­хал­қы­на­қан­дай­ең­бек­сі­ңір­ді?
1920 жы лы Ақ мо ла ға қай та ора лып, ат қа ру ко ми те ті тө ра ға сы ның орын ба-
са ры жә не әкім ші лік бө лі мі нің мең ге ру ші сі бол ған.
С.Сей фул лин БК(б)П Қа зақ стан Өл ке лік Ко ми те ті нің пар тия та ри хы бө лі-
мі нің мең ге ру ші сі, Қы зы лор да да ғы ха лық ағар ту инс ти ту ты ның, Таш кент те гі 
Қа зақ пе да го ги ка лық инс ти ту ты ның ди рек то ры, «Жыл құ сы» альма на хы, 
«Жа ңа әде би ет» жур на лы бас шы сы, Қа зақ тың мем ле кет тік инс ти ту ты ның 
до цен ті, «Әде би ет май да ны» жур на лы ның ре дак то ры, Қа зақ тың ком му нис тік 
жур на лис ти ка инс ти ту ты ның про фес со ры си яқ ты түр лі қыз мет ат қа ра жү ріп, 
про за, дра ма тур гия, әде би сын, әде би ет та ну са ла ла рын да ерін бей ең бек ет ті.
1927 жы лы «Тар жол, тай ғақ ке шу» ме му ар лық ро ма ны тұң ғыш рет Қы зы л ор-
да қа ла сы нда араб қар пі мен, ал екін ші ба сы лы мы 1936 жы лы л а тын қар пі мен 
ба сы лып шыға ды. 1927 жы лы «Жер қаз ған дар» по ве сін жа рық қа шы ғар ды. 
Оның жа ңа дәуір құруға ша қыр ған «Асау тұл пар» (1922 ж.) өлең дер жи на ғы, 
«Ба қыт жо лын да», «Қы зыл сұң қар лар» (1922 ж.) ат ты пьеса ла ры, «Дом бы ра» 
Тұ­ла­бойы­тұ­нып­тұр­ған­ақын­дық­еді:­қа­ра­тыр­на­ғы­на­шей­ін­ақын­дық­үшін­жа­
ра­тыл­ған.­Сә­кен­қа­зақ­со­вет­әде­бие­ті­нің­не­гі­зін­бір­ден­бір­қа­лау­шы,­көш­бас­шы­сы­
бол­ды.­Та­рих­оған­жүк­те­ген­мін­дет­ті­еш­қай­сы­мыз­ат­қар­ған­жоқ­пыз.­Та­рих­қа­зор­лық­
жүр­мей­ді.
Ға­бит­Мү­сі­ре­пов

жүктеу/скачать 3,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: