385
Пайдаланылған белоктардың санымен қатар сапасы да маңызды.
Белоктардың толық құндылығы синтезделуге қажетті амин.
қышқылдарының болуымен анықталады. Организмге ауыстырыл-
майтын амин қышқылдарының жеткілікті дəрежеде түсуінің мəні
айтарлықтай зор. Белок тапшылығы бала организмі дамуын баяу-
латады. Ал спортпен шұғылданатын балаларда, əсіресе, бұлшық ет
массасының елеулі артуы жағдайларында белокқа қажеттілік 1,5-2
есе жоғарылайды.
Май алмасу. Май жəне май тəріздес заттар өсу үдерісінде
айтарлықтай рөл атқарады. Олардың жүйке жүйесінің морфология-
лық жəне функциялық жетілуінде маңызы аса зор. Сонымен қатар
майлар жасуша мембранасының түзілуіне қажет. Дененің 1 кг
салмағына майдың тəуліктік нормасы 5-6 жаста – 2,5 г, 10-11 жаста
– 1,5 г, 16-18 жаста – 1 г-ды құрайды.
Майларды артық қолдану салдарынан олар қорға жиналуы
мүмкін. Əсіресе, олардың көбі организмде қозғалыс белсенділігі аз
болған жағдайларда қорға жиналады. Майлардың артық мөлшері
зат алмасу, ас қорыту үдерістерінің бұзылуына əкеліп, дене дамуына
теріс ықпал етеді. Балаларда май алмасу тұрақсыз сипатқа ие.
Көмірсу алмасуы. Балаларда көмірсу алмасуының қарқынды-
лығы жоғары келеді. Бұл оларда көмірсулардың тек негізгі энер-
гия көзі болып қоймай, сонымен қатар жасуша қабырғасымен
бірге дəнекер ұлпасының түзілуін қамтамасыз ететін маңызды
пластикалық (құрылымдық) қызмет атқаруымен байланысты
(20-кесте).
20-кесте
Достарыңызбен бөлісу: 
