Көмірқышқыл газ концентрациясы. Фотосинтез процесі негізінен
атмосфералық CO
2
-ды пайдаланады. Ауадағы СО
2
мөлшері тек 0,03%
құрайды. 0.03% концентрациясында фотосинтездің қарқындылығы
максималды 50% құрайды, ол 0,3% СО
2
-де қол жеткізіледі.
Су режимі. Жасуша тургор күйінде болған кезде фотосинтез азаяды.
Жапырақтардың сәл дегидратациясы фотосинтез процесіне оң әсер етеді
(5-тен 15% -ға дейін). Су тапшылығының өсуі (15-20% -дан астам)
фотосинтездің қарқындылығының төмендеуіне әкеледі. Өсімдіктердің
ұзақ мерзімдік дегидратациясы суды жеткізуді жақсарғаннан кейін
фотосинтездің қарқындылығы қалпына келмейтініне әкелуі мүмкін.
Оттегі. Оттегі құрамының өсуі (21% -дан астам) немесе оның
болмауы фотосинтезге қолайсыз.
Минералды қоректену. Фотосинтез үрдісі магний (хлорофиллдің
молекуласының құрамына жатады), темірдің (хлорофиллдің биосинтезі
үшін қажет), марганец пен хлордың (жарықтық фаза реакцияларда
қажет), мыс, азоттың (хлорофилл құрамына енеді), фосфордың
(фотосинтедің қаралық реакциялар бұзылады), калий (хлоропласттарда,
түйіршіктелген құрылымдар жойылады, стомата нашар ашылады және
т.б.).
Фотосинтездің
күнделікті
ырғақтары.
Фотосинтездің
қарқындылығы жарықтандырумен көбейеді және максималды 9-12
сағатқа жетеді. Түстен кейін фотосинтездің қарқындылығы арта
бермейді: таңертеңгі ең жоғары деңгейде (бұлтты күндерде) немесе сәл
төмендейді, бірақ содан кейін 16 - 17 сағатқа дейін процестің күшейтілуі
байқалады. Фотосинтездің қарқындылығы күн сәулесімен 22 сағаттан
кейін түседі.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ ЖӘНЕ ТАПСЫРМАЛАР
1.
Оттегінің концентрациясы тыныс қарқындылығына
қалай әсер етеді?
2.
Тыныс алу қарқындылығын қандай факторлар көтере
алады?
3.
Гетеротрофиялық тамақтанудың автотропты әдісі
арасындағы айырмашылық қандай?
4.
Фотосинтез дегеніміз не? Оның бастапқы және соңғы
өнімдері қандай?
5.
Фотосинтездің ғарыштық рөлі қандай?
6.
Өсімдіктерде қандай фотосинтетикалық пигменттер
бар?
|
