Қазақстан республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі



Pdf көрінісі
бет132/143
Дата06.02.2023
өлшемі4,98 Mb.
#65444
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   143
Байланысты:
СӨЖ (2022-2023)

Мелассаны алу. 
Қызылшаны қантқа қайта өңдеу кезінде қызылшаның жомарт және дефекациялық 
шламмен алынбаған барлық қантсыз заттары соңғы өнімнің шегенінен кейін алынатын 
аналық ерітіндіде жинақталады.Қанттың кристалдануын қиындататын несахарлардың 
едәуір санының болуына байланысты, бұл өнім меласса деп аталатын қант қызылшасы 
өндірісінің қалдығы болып табылады.Піскен қызылшаның салмағы өңделген қызылшаның 
салмағы бойынша 4,6% құрайды, ал оның қант мөлшері өңделген қызылшаның салмағы 
бойынша 2,4% құрайды. Мелассалардың шығымы өте әртүрлі және көптеген себептерге 
байланысты. Меласса - қант өндірісінің жанама өнімі. Қант зауыттарында өңделетін 
шикізаттың түріне байланысты мелассаның бірнеше түрі бар:қант қызылшасын қайта 
өңдеу кезінде – қант қызылшасын;құрақ мелассасы-қант қамысын құмшекерге қайта 
өңдегенде; рафинадты мелассасы – қант-құмнан рафинадты өндіру кезінде.Ресейде 
спиртті өндіру үшін көбінесе қызылша мелассасы қолданылады.Қызылша мелассасы-
сахарозаның карамелизация өнімдерінің ерекше иісі бар Қою қоңыр тұтқыр сұйықтық 
және аз мөлшерде құрамындағы үш метиламин. Мелассаның тығыздығы 1,30-1,42.
Мелассаның түсі судың жарық өткізуіне қатысты мелассаны 1:10 араластыру кезінде 20-
60% құрайды. Бірақ инвертті қант мөлшерін арттырумен мелассаның түсі артады. Мәселен, 
бірінші жарты жылдықта мелассаны сақтау кезінде түстілік 12-44% шегінде (орташа 31%), 
екінші жарты жылдықта – 30-64% (орташа 48%) судың Жарық өткізуіне қарай ауытқиды. 
Қалыпты мелассаның тұтқырлығы 3600-5600 сантипуаз шегінде ауытқиды. Бірақ 
тығыздықтың жоғарылауымен мелассаның тұтқырлығы артады. 

Мелассаны дайындау 
Мелассаны спиртке қайта өңдеу кезінде оны дайындау гомогенизациялауға (құрамды 
орташаландыруға), қышқылдауға, асептирлеуге, ашытқылар үшін қоректік заттарды қосуға 
және сумен араластыруға жинақталады. Ми қатты жұқтырған мелассаны жылумен 
стерилизациялайды,ал спирт ашытқысын нан пісіруші ретінде шығарғанда өлшенген 
қоспалардан тазартылады. 
Мелассаны қайта өңдеу тәсіліне байланысты — бір немесе екі ағынды - құрғақ 
заттардың бір немесе екі концентрациясының меласса ашытқысын дайындайды: тиісінше 
22% немесе 12 және 32%. Ашытқының 12% концентрациясы ашытқы деп аталады және ол 
ашытқының егіс дақылдарын өсіру үшін қызмет етеді, ашытқының 32% концентрациясы-
негізгісі. Бір ағынды әдіс спирт пен нан пісіру ашытқысын өндіретін зауыттарда 
қолданылады. Мелассаны ашытудың бір нүктелі тәсілі бойынша өлшеу алдында 
гомогенизатордың (цилиндрлік резервуардың) төменгі бөлігінен сораппен оның биіктігі 
бойынша әртүрлі орындарға айдау жолымен гомогениздейді. Ақаулы меласса алдымен 


контактілі бастиектегі бумен стерильденеді, содан кейін пластиналы жылу алмастырғышта 
салқындатылады және қалыпты мелассамен араласатын сол гомогенизаторға жіберіледі.
Меласса өлшенгеннен кейін қышқылдандырылады, асепттеледі және арнайы 
араластырғышта ашытқыларға арналған қоректік заттармен байытылады, құрғақ заттардың 
концентрациясына дейін сумен сұйылтылады...40 %, кларификатордағы өлшенген 
қоспалардан тазартылады және ақырында, 22% концентрациясына дейін толығымен 
араластырылады. Ашытқы ашытқысын дайындауға арналған гомогенизацияланған меласса 
ашытудың екі нүктелі тәсілі бойынша бір нүктелі тәсіл сияқты өлшенеді, қышқылданады, 
асептирленеді, қоректік заттармен байытылады және 12% құрғақ заттардың 
концентрациясына дейін сумен араластырылады.
Бұл ретте барлық мелассаға есептелген қышқылдар мен қоректік тұздардың мөлшерін 
ашытқы ашытқысына енгізеді. Негізгі сыра ашытқысын дайындауға арналған мелассаны 
өлшеуден кейін тек асепреттейді және содан кейін 32% концентрациясына дейін 
сұйылтады. Тәулігіне жұмсалатын мелассаның мөлшері зауыттың тәуліктік өнімділігіне, 
шартты крахмалдан 1 т спирттің нормаланған шығымына және мелассада ашытылатын қант 
құрамына сүйене отырып есептеледі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   143




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет