212
әлдеқайда аз, яғни,
k
2
« k
3
,
ол нәзік аралық қосылысты қалыптастыруға
сәйкес келеді (аралық
Вант-Гоффа қосылысы).
Каталитикалық реакция жылдам дығының жалпы теңдеуі
бо лады
яғни, реакция жылдамдығы бірінші кезеңнің жылдамдығына тең (аралық
қосылыстың қалыптасу кезеңдері).
Каталитикалық реакциялардың кинетикалық теңдеулерін талдау осы
реакциялардың
активациялау
энергиясын
бағалау
ҥшін
ӛзара
қатынастарды алуға мҥмкіндік береді. Жеке сатылардағы жылдамдықтың
әрқайсысы Аррениус теңдеуімен (7.16) ҧсынылуы мҥмкін:
Бірінші
және
екінші
нҧсқадағы
каталитикалық
реакциялардың
активациялау энергиясы
(E
1
+ E
3
- E
2
) и
E
x
.
сәйкес келеді. Бірінші жағдайда
каталитикалық реакцияның жандандыру энергиясы аз (жылдамдықтың
жоғарырақ), тікелей реакциялардың белсендіру энергиясы неғҧрлым тӛмен
(E
1
+ E
3
)
және бірінші этаптың
(E
2
).
кері реакциясының белсендіру
энергиясы соғҧрлым жоғары болады. Екінші жағдайда каталитикалық
реакцияның белсендіру энергиясы реагент пен катализатор арасындағы
реакцияның бірінші сатысының белсендіру энергиясы арқылы анықталады
деп ойлаймыз.
Каталитикалық процестердің механизмі, әдетте, қаралғандарға қарағанда
әлдеқайда кҥрделі. Алайда, процестің жылдамдығы ӛте баяу (шектеулі)
кезеңмен анықталады; Кӛп сатылы каталитикалық процестің қалған
кезеңдері экспериментальды коэффициенттерде болжанатын тиісті
жылдамдық константасымен сипатталады: катализдік реакциялардың
катализі, катализатордың әрекеті тізбектердің басталу жылдамдығын
арттыруға азайтылған кезде; катализ, металдар, металл оксидтері және т.б.
Достарыңызбен бөлісу: