278
заттар болып табылады, олардың макромолекулалары химиялық жолмен
байланыстырылған
бірнеше
қайталанатын
топтардан
(мономерлі
бӛлшектерден) тҧрады.
М полимерлерінің молекулалық салмағы
тӛмендегідей болуы мҥмкін:
(10.20)
мҧндағы
р —
полимерлеу дәрежесі;
М
т
— Мономер байланысының
молекулалық салмағы.
Полимерлеу р дәрежесі тізбектегі мономерлер бірліктерінің санына сәйкес
келеді. Полимерлер ҥшін бҧл жҥздеген, мыңдаған, тіпті ондаған мың
болуы мҥмкін
Органикалық полимерлердің ерекшелігі олардың молекулаларының
икемділігі - полимер тізбектерінің пішінін ӛзгерту қабілетінде.
Осындай
полимерлердің макромолекулалары кӛптеген жеке элементтерден тҧратын
тізбекті білдіреді, олардың әрқайсысы жылу қозғалысын жҥргізе алады
және тізбектің бойымен алынатын басқа элементтермен ӛзара әрекеттесе
алады. Ішкімолекулярлы жылу қозғалыстары нәтижесінде немесе
химиялық
байланыстарды
бҧзбай
сыртқы
ӛрісінің
әсерінен
макромолекулалардың пішінінің ӛзгеруі конформационды тҥрлендірулерге
әкеледі. Пайда болуы мҥмкін конформациялардың
саны тізбектің
ҧзындығына және оның икемділігіне байланысты келеді.
Макромолекулалардың ҥлкен мӛлшері және олардың икемділігі
полимерлердің
дисперсті
кҥйінің
алуан
тҥрлілігін
анықтайды:
қабыршақтар, мембраналар, талшықтар, ҧнтақтар. Полимерлік жҥйелер,
әдетте, гетерогенді болып келеді. Гетерогенді дисперсиялар - бҧл
желімдер,
полимерлі
қоспалар,
пластифицирленген
полимерлер,
қосылыстар, пластикалық және пластмасса материалдары (герметикалық
тҧтқыр қасиеттері бар полимерлік пасталар), латекс (полимерлі
гидрозольдер), бояу және лак композициялары және жабындылар,
толтырылған полимерлер.
Макромолекулалары
ӛзара
байланыссыз
болып
табылатын
сҧйылтылған ерітінділер ең жоғары диспергирленген деп саналады. Тӛмен
молекулалық заттардың
ерітінділерінен айырмашылығы, полимерлердің
ерітінділері тек гомогенді ғана емес, сонымен қатар гетерогенді жҥйелерде
де болуы мҥмкін. Соңғысы алдымен полимерлі молекулалардың сәйкестік
формасы бойынша анықталады. Полимердің және еріткіштің табиғатына
байланысты макромолекулалар әртҥрлі конформацияларды: шыбық
конформациясынан (ҧзартылған тізбектің шегінен) глобулдің (тығыз
сфералық бӛлшектер) конформациясына дейін қабылдай алады.
Полимер ерітінділері, ББЗ мицелляр ерітінділері
сияқты лиофильді
дисперсті жҥйелерге жатады. Олар диспектрлену жолымен ӛздігінен
қҧрылатын термодинамикалық қайтарымды және агрегативті тҧрақты
жҥйе болып табылады. Полимерлердің диспектрлену процесінде
фазаарлық бет ҧлғайады, тиісінше беттік энергия да ӛседі
G
Достарыңызбен бөлісу: