79
(3.2)
Газ фазасындағы
a A + b B c C + d D реакциясы ҥшін тепе-теңдік
константасын реакцияға қатысушылардың
парциальды тепе-теңдігі
арқылы кӛрсетуге болады:
Мінсіз газ қоспалары ҥшін
К
р
тепе-теңдік константасы
температураға
ғана байланысты және жҥйедегі қысымға тәуелді емес.
(3.2) ӛрнекті қоя отырып р,, мінсіз газдардың
(pV = nRT) жағдайының
теңдеуінен анықталатын парциальды қысымдары:
қарастырылатын
реакцияның К
р
және К
с
тепе-теңдік константалары
арасындағы қатынасты аламыз:
Немесе жалпы тҥрде
мҧндағы Av — реакция нәтижесіндегі
газ тәрізді реагенттердің
мольдерінің санының ӛзгеруі. Қоспалардың мінсіз газдары ҥшін
К
с
тепе-
теңдігі
температураға ғана тәуелді.
Яғни,
К
р
және К
с
–нің мәні мольдердің санының ӛзгерісінсіз (Av = 0)
жҥретін реакциялар ҥшін ғана дәл келеді.
Мінсіз газдар ҥшін р, парциальды қысымы р жалпы қысыммен
байланысты
болғандықтан, Дальтон заңы бойынша р, = рХ,,
онда әр
компонент ҥшін бҧл шамаларды қоя отырып,
К
р
-ға арналған ӛрнекте
аламыз немесе жалпы тҥрде
К
р
және К
с
шамаларымен салыстырғанда,
К
х
шамасы температураға
ғана емес, газ қоспасының жалпы қысымына да тәуелді.
Ең соңында, мольдік ҥлес екендігін ескере отырып,
80
аламыз.
Осылайша, мінсіз газ қоспалары ҥшін
(3.3)
аламыз.
Тепе-теңдік константасының тҥрі мен
оның сандық мәні реакцияның
стехиометриялық теңдеуі арқылы анықталады. Осылайша,
аммиактың екі
мольінің синтезінің реакциясы ҥшін
3H
2
+ N
2
= 2NH
3
тепе-теңдік константасы қысымның тепе-теңдігі арқылы кӛрінуі мҥмкін
Амиактың бір мольінің синтезінің реакциясы ҥшін
81
Константа тепе-теңдігінің басқа ӛрнегі мен басқа мәнін аламыз
аммиактың жылжу реакциясы ҥшін тепе-
теңдік
константасы мына тҥрде
болады
Демек, тепе-теңдің константасының сандық мәнін кӛрсете отырып,
тепе-теңдік константасының ӛрнегін немесе химиялық реакцияның сәйкес
стехиометриалық теңдеуін келтіруге болады.
Достарыңызбен бөлісу: