Электрохимиялық тізбектердің ЭҚК

168
6.4- сурет ЭҚК ӛлшеу схемасы: 
1 — аккумулятор; 2 — реохорд; 3 — 
гальванометр; 4 — кілт 
терістігі кемиді, оңының оң мәні кемиді. Электродтардың арасындағы 
айырмашылық азаяды және тҧйықталған электрохимиялық тізбектің ЭҚК 
тҧйықталмаған электрохимиялық тізбектікінен аз болады.
Сондай-ақ, электрохимиялық тізбек тҧйықталғанда ЭҚК азаюы
электродтардың беткі қабатында жҥріп жатқан химиялық реакциялардың 
әсерінен ерітінділердің концентрациясының ӛзгеруіне байланысты болуы 
мҥмкін.
ЭҚК ӛлшеу ҥшін компенсациялық әдіс қолданылады. Оны қолдану 
барысында тізбектің ҧшындағы потенциалдардың айырмашылығы эталон 
бойынша тексерілген токтың сыртқы 
кӛзінен 
потенциалдардың 
айырмы 
арқылы компенсацияланады. 
Компенсация 
әдісі 
арқылы 
потенциалдардың 
айырмашылығын 
есептеу сызбасы 6.4 суретте берілген.
Алдымен 
кілттің 
кӛмегімен 
компенсациялық сызбаға ЭҚК дәлме-дәл 
анықталған (Е
эт
)эталонды қосады.
Реохордтағы байланыстың қалпын 
ауыстыру арқылы Е
эт 
компенсациясына 
потенциалдардың кернеуді бӛлгіштен 
айырмашылығына қол жеткізеді. Сезгіш 
гальвонометрдің тілі нолдік қалыптан 
ауытқымауы керек. 
Реохордтағы байланыстың қалпын 
1
эт
, реохордқа жазып, кілттің кӛмегімен тізбекті зерттеліп отырған Е
х
потенциалдардың айырмашылығын есептеу ҥшін ауыстырады және 
реохордтағы байланыстың қалпын тағы ауыстыру арқылы компенсацияға 
қол жеткізеді. Егер Е
х
байланыстың қалпы 1
х,
тең болса,онда 
ЭҚК-ді 
ӛлшеу 
мен 
стандартты 
ЭҚК-мен 
салыстырудың 
компенсациялық әдісінің ҧстанымдары қазіргі ЭҚК ӛте жоғары дәлдікпен 
ӛлшеуге мҥмкіндік беретін электрохимиялық қҧрылғыларда (тҧрақты 
токтың жоғарыомды потенцияӛлшеуіштері) да сақталған.
Потенциометрлерді конструктивті рәсімдеу ӛлшемдер жҥргізуді 
жеңілдетеді және ең қарапайым есептеулерге қажеттік туғызбайды.
ЭҚК 
анықтаудың 
басқа 
әдісі 
тҧрақты 
токты 
лампалы 
вольтометрлермен есептеуге негізделген. Ӛлшенетін ЭҚК лампаның 
кірісіне беріледі де, тордың потенциалын, демек, анод тогының кҥшін 
ӛзгертеді.
Бҧл ӛзгерісті тіркейтін сезгіш гальвонометрдің кӛмегімен қҧрылғы 
шкаласы бойынша ӛлшенетін ЭҚК шамасын анықтайды. Лампалы 
вольтометрдің R 10
12
Ом) жоғары ішкі қарсылығы зерттеліп отырған 

169
электрохимиялық тізбектен токтың ӛте аз мӛлшерде ӛтуін қамтамасыз 
етеді және тепе-теңдіктен ауытқуға жол бермейді.

жүктеу/скачать 9,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: