Список литературы.
1.
Бажанов Р.С. Основные показатели инструментов веб-аналитики как основа проведения веб-
анализа. / Р.С.Бажанов// Альманах современной науки и образования.– Тамбов: Грамота, 2014. – № 7 (85). –
C. 27-30. - ISSN 1993-5552.
2.
Данишевская О.Г. Основы веб-аналитики: практическое руководство для маркетолога. Часть 1.
/ О.Г.Данишевская// Интернет-маркетинг – 2010. - №1. – С.40-60.
3.
Синодов Ю. За один год «Яндекс» потерял треть преимущества над Google / Ю.Синодов. -
[Электронный ресурс].- Режим доступа: https://roem.ru/27-05-2015/196356/yandex-one-third/
4.
Web-аналитика.
-
[Электронный
ресурс].-
Режим
доступа:
https://www.liveinternet.ru/stat/ru/searches.html
5.
Яндекс Метрика: Отчет «География». - [Электронный ресурс].- Режим доступа:
https://yandex.ru/support/metrika/visitors/geography.xml
6.
Неелова Н. Энциклопедия поискового продвижения / Н.Неелова. - Ingate, 2012. – 679 с. -
[Электронный ресурс].- Режим доступа: https://aweb.ua/seo-blog/wp-content/files/file_kniga.pdf
УДК 338.001.36
IT-СФЕРА КРЫМА КАК БЮДЖЕТООБРАЗУЮЩАЯ:
МЕТОДОЛОГИЯ ФОРСАЙТ-ИССЛЕДОВАНИЯ
Пенькова И.В., д.э.н., профессор, Кучинская А.А. Магистр, ФГАОУ ВО «Крымский федеральный
университет имени В.И.Вернадского», г.Симферополь, Российская Федерация
Мақаласында тұжырымдалған фокус, ӛріс, мәселелері, міндеттері және әдіснамасы форсайт-зерттеулер
қатысты қайта құру және болашақтағы дамуына орындылығын айқындау "Жобасын енгізу, IT-саласы Қырым ретінде
бюджетообразующая", ол мүмкіндік береді, күш-жігер жұмсау ӛзекті проблемалары жобаның әсер қалыптастыру
мақсаттар мен міндеттерді қоюды, анықтауға, әлсіз және күшті позицияларды, бұл құруға әкеледі жаңа
бюджетообразования Республикасындағы Қырым.
В статье сформулированы фокус, поля, проблемы, задачи и методология форсайт-исследования относительно
реконструкции будущего развития и определения целесообразности внедрения проекта «IT-сфера Крыма как
бюджетообразующая», который даст возможность сфокусироваться на актуальных проблемах проекта, повлиять на
формирование целей и постановку задач, выявлять слабые и сильные позиции, что приведет к созданию нового
бюджетообразования в Республике Крым.
In the article the focus, the fields, the problems, the tasks and the foresight methodology are set forth as for the
reconstruction of future development and expediency determination of the project «Crimean IT-sphere as budgeting one», that
will give an opportunity to focus on the up to day problems and project issues, to influence the aims forming and tasks defining,
to expose weak and strong positions, that will result in new budgeting process construction in Republic of Crimea.
Актуальность. На сегодня информационные технологии занимают одну из лидирующих позиций
роль в сфере бизнеса. На современном этапе IT-технологии проникли в различные сферы
жизнедеятельности общества и вызвали соответствующие трансформации в социально-экономических и
хозяйственных связях, в том числе влияет и на формирование бюджетов различных субъектов федерации.
Текущие преобразования требуют новых подходов к их исследованию и изучению. Одним из таких
теоретико-методологических подходов представляется Форсайт, который дает возможности детализировать
основные направления нынешних преобразований. Так, по мнению В.Козлова и В.Третьяка: «Анализ
практически всех реализованных национальных программ Форсайта первого поколения позволил сделать
вывод о том, что развитие науки и технологий нельзя рассматривать изолированно без принятия во
внимание социальных и экономических проблем и динамики их развития» [1, с.2]. Таким образом,
становление IT-сферы Крыма как бюджетообразующей представляется форсайт-проектом, который может
вывести Крым на новый уровень социально-экономического развития.
Цель и задачи. Целью такого проекта будет стимулирование спроса на IT-услуги, а также развитие
и поддержка малого и среднего бизнеса в сфере информационных технологий. Достижение заявленной цели
требует решения таких первоочередных задач:
определение горизонта и методологии форсайт-проекта;
формулировка фокуса и ограничение полей форсайт-исследования.
368
Результаты исследования. Форсайт представляет собой новый подход определения сценария
будущего, который задействует все слои общества той или иной мерой заинтересованные в результатах
поставленных целей от потребителей до государственных деятелей. Методы, используемые в форсайте по
сути определяют образ будущего, к которому стремятся все участники этого проекта. Такой комплексный
подход является главным преимуществом форсайта по сравнению с традиционными методами
прогнозирования.
Горизонт такого форсайт-проекта 20-30 лет для изменяющихся процессов с длительным циклом
оборота и 2-5 лет для изменяющихся процессов с незначительным циклом оборота [2].
Методология форсайта выбирается, исходя из задач форсайт-исследования и определенной области
применения форсайта, а также определенного контингента участников.
Фокус предлагаемого форсайт-проекта базируется на ряде проблем и задач, требующих решения в
рамках заявленного исследования:
проблемы [3-5] :
низкий индекс сетевой готовности общества (50 место на 2014г.);
стагнация IT-рынка, что сильно влияет на крупные компании данной отрасли, которые не могут
быстро адаптироваться к изменениям рынка;
снижение (начиная с 2012 г. на 24%) затрат на ИКТ ряда крупнейших ведомств;
преобладание в структуре российского рынка сегмента ИТ-оборудования (56,1%), тогда как
внутренний спрос на него удовлетворяется за счѐт импорта. Производить оборудование в России ни
российским, ни иностранным компаниям не выгодно, в первую очередь из-за неравномерного режима
таможенных пошлин (на готовое изделие ставка таможенной пошлины может быть ниже, чем на
компоненты). Производить изделие на территории страны экономически менее выгодно, чем ввозить
готовое;
низкая доля пользователей смартфонов (40% от общего числа абонентов сотовой связи), при этом
основной тренд ИТ-оборудования последнего времени – развитие мобильных технологий;
рыночные факторы (низкий спрос на отечественные ИТ-продукты, проблемы вывода на рынок
новых решений).
институциональные факторы (уровень доверия к государственным институтам, бюрократия,
качество защиты интеллектуальной собственности);
геополитическая напряжѐнность (санкции и изоляция экономики закрывают возможность для
российских компаний выхода на более широкие иностранные рынки);
ситуация на рынке труда (дефицит квалифицированных специалистов, сокращение расходов на
образование);
стоимостные барьеры (доступность финансовых ресурсов для осуществления затрат на разработку и
внедрение инноваций).
задачи:
1)
создание благоприятной среды для ведения бизнеса;
2)
регуляторная поддержка российских ИТ-компаний;
3)
поддержка экспорта высоких технологий;
4)
финансовая поддержка ИТ-отрасли;
5)
реализация мер в области импортозамещения;
6)
урегулирование административных вопросов;
7)
разработка стратегии развития ИТ-образования и привлечения талантливых специалистов.
Под полем форсайта понимается совокупность участников проекта, непосредственно
задействованных в реализации процесса либо являющихся участниками процесса, выбранного в качестве
предмета исследований в рамках Форсайта, и, наконец, граждане, интересы которых косвенно затрагивают
измерения в данной области [2]. В описываемом проекте можно выделить следующие поля:
I.
Активные участники:
1.1.
IT – фирмы, специалисты, производители IT- услуг;
1.2.
Муниципальные и республиканские организации социальной направленности;
1.3.
Аналитики этой сферы;
1.4.
Государственные службы и администрации;
1.5.
Крупные компании.
II.
Неактивные участники:
1.6.
Деятельность в аналогичной сфере;
1.7.
Образовательная сфера;
1.8.
Аналитики образования, государственная администрация из смежных (близких) сфер;
1.9.
Государственные службы и администрация, законодательная власть;
1.10.
Мелкие и средние предприниматели.
III.
Задеты по касательной (все пользователи информационных технологий).
369
Итак, после того, как цели, задачи поставлены, круги поля описаны, горизонты установлены,
целесообразно обозначить и выбрать методы предполагаемого форсайт-исследования.
С помощью метода сценариев можно теоретически спрогнозировать несколько картин будущего,
которые описывали бы как может реализоваться данный проект при выполнении определенных условий.
Метод Дельфи поможет выявить проблемы и оценить различные способы их решения и принять
рациональное решение. Этот метод основан на многочисленных анонимных интервью различных
специалистов по данной области с последующим объединением идей для принятия решения.
Метод «мозгового штурма» применяется при недостатке информации во время решения каких-либо
задач. Заключается это метод в том, чтобы за короткое время сгенерировать идеи по интересующей теме с
последующим выведением совершенно нового подхода решения проблем.
С методом «ретрополяции» возможно стратегическое прогнозирование, которое на основе
экспертных оценок очертит вероятную картину будущего и определит допустимые альтернативные пути его
достижения (подход «от будущего к настоящему»).
Еще одним методом является «прогноз гения», который заключается в грамотном совмещении
интуиции, понимания темы и удачи.
Выводы. С помощью определения фокуса, полей, проблем, задач и выбора методологии форсайт-
исследования предоставляется возможность реконструкции будущего развития и определения
целесообразности введения проекта «IT-сфера Крыма как бюджетообразующая». Более того, предлагаемый
проект поможет сфокусироваться на актуальных проблемах проекта, влиять на формирование целей и
постановку задач, выявлять слабые и сильные позиции, что, в конечном счете, приведет к созданию нового
бюджетообразования в Крыму.
Список литературы.
1.
Козлов В.А. Место теории слабых сигналов в технологии Форсайта / В.А.Козлов, В.П.Третьяк//
Отраслевые рынки. - №4-5 (31). - 2012. - [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://www.virtass.ru/ru/16-
starye-zhurnaly/68-4-5-31-iyul-oktyabr-2012.html
2.
Третьяк В.П. Форсайт в вопросах и ответах (часть 3)./ В.П.Третьяк. - [Электронный ресурс]. –
Режим
доступа:
https:
//docviewer.
yandex.ru/
?url=http%3A%2F%2
Fwww.virtass.ru%2
Fadmin%2Fpics%2F24_03_IO.pdf&name=24_03_IO.pdf&lang=ru&c=569e6ac7b966&page=6
3.
Пенькова И.В. Круги поля форсайт-проекта виртуального предприятия / И.В.Пенькова,
А.А.Кучинская// Вопросы экономики и управления / Научный журнал.– 2015. -№ 2 (02). – С.94-96. - ISSN
2412-3773
4.
Третьяк В.П. Практика применения Форсайта/ В.П.Третьяк. - [Электронный ресурс]. - Режим
доступа:
https:
//
docviewer.
yandex.ru
/
?url=
http%3A%2F%2
Friep.ru%2
Fupload%2
Fiblock%2Fc5f%2Fc5f700ec850b994f0d7b246af09a8715.pdf&name=c5f700ec850b994f0d7b246af09a8715.pdf&p
age=1&lang=ru&c=569e921f5a9c
5.
Эмиров Н.Д. Форсайт-технологии и перспективы их применения в социальной сфере./ Н.Д.
Эмиров. - [Электронный ресурс].- Режим доступа: https:// docviewer. yandex.ru /?url=http %3A%2F%2 FCyber
Leninka.ru %2 Farticle %2 Fn %2 Fforsayt- tehnologii-i-perspektivy –ih –primeneniya -v- sotsialnoy-sfere.
pdf&name=forsayt-tehnologii-i-perspektivy-ih-primeneniya-v-sotsialnoy-sfere
.pdf&lang=ru&c=569e40d0c1ca&page=1
УДК 332.145+338.264
РЕСЕЙДІҢ, БЕЛОРУСЬ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ШЕКАРАЛАС АЙМАҚТАРЫНЫНЫҢ
МОНОҚАЛАЛАРЫНДАҒЫ ЭКОНОМИКАНЫ КЛАСТЕРЛЕУДІҢ МҤМКІНДІКТЕРІН АНЫҚТАУ
Саргаева Н.Ю., экономикалық ғылымдар кандидаты Рудный индустриялық институты
Қазақстан, Рудный қ. Ахметов Д.С., магистр,докторант PhD Рудный индустриялық институты
Қазақстан, Рудный қ.
Мақалада Ресейдің, Белорусь және Қазақстанның шекаралас аймақтарынының моноқалаларындағы
экономиканы кластерлеудің мүмкіндіктерін ӛзекті зерттеулердің нәтижелері ұсынылған. Қарастырылатын елдердің
шекаралас аймақтарындағы моноқалалардың әлеуметтік-экономикалық дамуының нәтижелерін талдау негізінде,
шекаралас аймақтардың әлеуетті кластерлері әзірленді. Мақалада Қазақстан және Ресей, Ресей және Белорусь арасында
кластерлерді қалыптастыру мәселелері және ерекшеліктері талқыланады.
В статье представлены результаты актуального исследования возможностей кластеризации экономики в
моногородах приграничных территорий Казахстана, России и Белоруссии. На основе результатов анализа социально-
экономического развития моногородов приграничных территорий рассматриваемых стран разработаны потенциальные
кластеры приграничных регионов. В статье представлены особенности и проблемы формирования кластеров между
Казахстаном и Россией, Россией и Белоруссией.
370
The article presents the results of the current research capacity of the economy clustering in single-industry towns of
frontier territories of Kazakhstan, Russia and Belarus. On the basis of analysis of the socio-economic development of border
areas monocities developed countries considered potential clusters of border regions. The article presents the characteristics and
problems of formation of clusters between Russia and Kazakhstan, Russia and Belarus.
Зерттеудің ӛзектілігі: Қазіргі уақытта шекаралық аймақтардағы әлеуметтік-экономикалық
процесстерді анықтайтын, конгнитивтік шеңбер контекстіндегі аймақтардың дамуының ерекшеліктері
кеңінен талқылануда, инновациялардың трансферті ұстанымына орай, шекаралас ӛзара байланыстардың
жекеленген түрлері зерттелуде. [1]. Шекараның әртүрлі жақтарында орналасқан аймақтар арасында орын
алған байланыстар бойынша шекаралық аймақтардың типологиясы әзірленді; шекараның типіне, шекаралық
ынтымақтастыққа ұмтылыс дәрежесіне және шекарадан қашықтыққа [2], жақын аймақтардың экономикалық
теңсіздігінің деңгейіне тәуелді шекаралас аймақтардың типтері анықталды.
Шекаралас аймақтардың кӛптеген қалалары бірқатар экономикалық және әлеуметтік кӛрсеткіштер
бойынша орталық аудандардан манызды қалыс қалады. Онымен бірге оларда келесі мәселелер туындап, әрі
қарай ӛрши бастады: жасырын жұмыссыздық; шекараға жақындық факторын ескерумен ӛндірісті қайта
жарақтау және мамандану; кәсіпкерлік қызметтін криминалдылығы; контрабанда, есірткілер және тб.
Нәтижесінде шекаралық аймақтардың экономикалық алаңы түпкілікті аймақтармен салыстырғанда
бәсең дамыған.
Зерттеудің мақсаттары және міндеттері: Шекаралас аймақтардағы моноқалалардың дамуының
әдіснамасын әзірлеу, теориялық ұсыныстарды дамыту, шекаралық кеңістіктің түбегейлі үдемелі дамуын
қамтамасыз ететін механизмдерін анықтау зерттеудің мақсаттары болып табылады.
Материалдар және әдістер: Осы мәселелемен айналсатын отандық және шетелдік ғалымдардың
ғылыми және тәжірибелік жұмыстары зерттеудің материалдарын құрайды. Зерттеу барысында салыстыру,
математикалық статистика, сонымен қатар экономикалық зерттеулердің басқада әдістері пайдаланылды.
Зерттеудің негізгі нәтижелері:
Анықтамасы бойынша ӛндірістік-инновациялық кластерлердің дамуының халықаралық аспектісі
олардың эволюциясының кӛзқарасымен қарағанда бастапқы емес, бастапқыда кластерлердің қалыптасуы
тек қана локалды мазмұнға ие болатын, және олар ұлттық қауіпсіздіктің манызды құрылымды бӛлшегі
ретінде қарастырылды. Кластерлік дамудың мақсаты – отандық кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін
арттыру,
келешектегі
ұлттық
кластерлерді
қалыптастыратын,
ғылымды
және
бизнесті,
жабдықтаушыларды, мамандандырылған ӛндірістік және қызмет кӛрсету қызметтерін, ғылыми-зерттеу
және білім беру ұйымдарын кооперациялау есебінен ұлттық экономиканың жоғары ӛсу қарқының,
диверсификациялауды және модернизациялауды қамтамасыз ету [4,5].
Ресей Федерациясының және Қазақстан Республикасының шекаралас аймақтарының әлеуметтік-
экономикалық дамуын талдау келесі тұжырымдарды жасауға мүмкіндік береді:
шекаралас аймақтардың инвестициялық тартымдылығының әлсіздігі (кӛптеген шекаралас калалар
әлеуетті инвесторлардан ӛте алыста, оларға азкӛлемді аймақтық нарықтар тән және әлсіз дамыған нарықтық
инфрақұрылымның әсерінен қолайсыз инвестициялық климат);
шекаралас қалалардағы экономикалық қызметтердің қайталануы салдарынан жұмыспен қамту
мәселелері;
шекаралас қалалардағы инфрақұрылымдық таралымдық (әсіресе денсаулық сақтау, білім беру
және мәдениет саласында қоғамдық ғимараттар және инфрақұрылым бастапқыда ұлттық ретінде құрылды,
тиісіңше, ішкі инвестициялауға бағытталған);
- әлеуетті инвесторлардан алыс орналасқан, олар үшін аз кӛлемді аймақтық нарықтар және әлсіз
дамыған нарықтық инфрақұрылым салдарынан қолайсыз инвестициялық климат;
экономикалық белсенділіктін қайталануынан шекаралас қалалардағы жұмыссыздық мәселелері;
Тӛменгі кестеде Қазақстан және Ресейдің шекаралас аймақтарының әлеуетті кластерлері
ұсынылған.
Ресей және Белоруссияның шекаралас аймақтарындағы моноқалаларында кластерлерді
қалыптастырудың қиындықтары арасынан келелсі жағдайларды анықтауға болады:
Белорустің шекаралас аймақтарының манызды бӛлігінде шағын қалалардағы радоактивтік
ластану. Белорустік шекаралықта бұл қалалардың атауы: Хойники, Брагин, Наровля, Ветка, Ельск,
Лельчицы, Чериков, Комарин, Добруш, Столин, Давид-Городок, Ивье;
туризм инфрақұрылымы денгейінің тӛмендігі және шекаралас шағын қалалардың туристік-
рекреациондық әлеуетті ӛзара ұтымды пайдаланудың ӛзара келіспегендігі.
Кесте 1 – Шекаралас аймақтардың әлеуетті кластерлері
Әлеуетті кластер
Қазақстан
Ресей
Қазақстан және Ресейдің
моноқалалары
Туристік
Машинажасау
Ғылыми
Шығыс-қазақстан облысы
Павлодар обласысы
Алтай ӛлкесі
Астрахан облысы
Новосибир облысы
Новоалтайск қ. Астрахань
қ. Аксу қ.
Екібастұз қ. Риддер қ.
371
Кӛлік-логистикалық
Мұнайгаз құралдары
Ауылшаруашылық
Туризм
Батыс-Қазақстан облысы
Саратов облысы
Самара облысы
Орынбор облысы
Тольятти қ. Похвистнево
қ. Медногорск қ. Гай қ.
Ақсай қ.
Ауылшаруашылық
Машинажасау
Мұнайгаз машинажасау
Солтүстік-Қазақстан
облысы
Омбы облысы
Қорған облысы
Түмен облысы
Далматово қ. Петухово қ.
Машинажасау
Металлургиялық
Актӛбе облысы
Қостанай облысы
Орынбор облысы
Қуандық қ Соль-Илецк қ.
Хромтау қ. Рудный қ.
Мұнайгаз құралдары
Атырау облысы
Астрахан облысы
Астрахань қ. Кұлсары қ.
Ескертпе – авторлармен әзірленген
Онымен бірге Белоруссия және Ресейдің моноқалаларының шекаралас әріптестігінің манызды
мүмкіндігі орын алған. Шекаралас шағын қалаларда талай ғасырлармен дамыған дәстүрлер, әлеуметтік-
экономикалық ӛзара әрекеттерімен және процесстерімен жағдайласқан [6,7].
Қорытынды: Кластерлерді қалыптастыру Қазақстан, Ресей және Белоруссияның шекаралас
аймақтарының моноқалаларының экономикасының дамуының манызды факторы болып отыр. Шекаралас
аймақтар неғұрлым табысты даму үін әлеуетке, қалыптасатын кластерлердегі олардың рӛлдерінің ӛзгерісіне
ие. Шекаралас аймақтардың кӛптеген моноқалалары трансшекаралық әріптестікті белсендіру және
аймақтық саясат есебінен неғұрлым табысты дамуға, жоғары кәсіпкерлік және инновациялық белсенділік
аймағын қалыптастыруға зор мүмкіндік бар. Шекаралас аймақтардың моноқалаларына қатысты бағытталған
неғұрлым белсенді саясат және трансшекаралық кластерлік ынталарды мемлекеттік қолдау қажет,
нәтижесінде тек қана шекаралас аймақтар емес, сонымен қатар кӛршілес түпкілікті аймақтардыңда дамуы
үделенеді.
Әдебиеттер тізімі:
1. Актуальные задачи развития малых городов России на современном этапе: материалы
Всерос.форума Союза малых городов Российской Федерации. – Сыктывкар: КРАГСиУ, 2012.-122 с.
2. Антонюк В. С. Региональные проблемы государственного макроэкономического регулирования:
Монография. - Челябинск: Изд- во ЧГПУ, 1998. - 275 с.
3. Алпысбаева С.Н. Региональный рынок: закономерности формирования и развития. – Алматы:
Гылым, 1997. – 243с.
4. Таможенный союз и приграничное сотрудничество Казахстана и России. Доклад № 7. СПб:
ЕАБР., 2012г. - 65с.
5. Поболь А. Экономический потенциал инновационного развития стран в интеграционных
процессах СНГ, ЕврАзЭС и ЕЭП. Евразийская экономическая интеграция. - 2012 - №1.
6. Яшева Г. Кластерная концепция повышения конкурентоспособности предприятий в контексте
сетевого сотрудничества и государственно-частного партнерства. Монография. Витебск: УО «ВГТУ», 2010.
- 373с.
7.
Яшева
Г.
Формирование
международных
кластеров
как
фактор
повышения
конкурентоспособности
экономик
России,
Беларуси
и
Украины.
http://ukros.ru/wp-
content/uploads/2012/11/яшева.doc
Достарыңызбен бөлісу: |