Ай сайын шығатын республикалық әдістемелік журнал

З^Е Х Н О Л О Г И Я

7

Ою-өрнекті  жапсырмалаудың 

техникасы туралы түсінік

Кенжегүл  Ж ұбанқызы   САТАЙ,

Өтебай  Қанахин  атындағы  орта  мектептің 

технология  пәні  мұғалімі,

Жайсаңбай  ауылы,  Ырғыз  ауданы,

Ақтөбе облысы

6-сынып

С абақты ң  м а қса ты :  оқушылардың  ою-өрнек 

туралы түсінігін арттыру.  Қазақ қолөнеріндегі оюдың 

тарихына  тоқталу,  ою-өрнекті  жапсырмалаудың 

техникасы н 

үйрету, 

ш еберлікке,

қарапайы мды лыққа,  иманды лы ққа,  әсем дікке, 

халқы м ы зды ң  еж ел гі  с а л т-д ә с тү р ін е   баулу, 

тәрбиелеу.

Сабақты ң  кө р н е кіл ігі:  ою-ернек  үлгілері,  ою- 

ернек  арқылы  жасалған  бұйымдар. 

С абақтыңәдісі:

а)  Теориялық сабақ 

ә)  Ойын  сабақ

б)  Сарамандық  сабақ

Пәнаралық байланы с:  геометрия,  сызу,  тарих, 

астрономия,  биология,  бейнелеу,  әдебиет. 

Сабақтың барысы:

I.  Ұйымдастыру  бөлімі.  Оқушылардың  сабаққа 

дайындығын  тексеру.

II.  Үй  тапсырмасымен  жұмыс:

1 -сұрақ: Біз еткен сабақта қандай тақырып өттік?

2-сұрақ:  Ою-өрнектер  неше  топқа  белінеді?

3 -с ұ р а қ:  О ю -өрнектер  қандай  бүйымдарда 

қолданылады?

Өз бетінше жұмыс істеу.  Оқушыларды тыңдау.

III. Жаңа сабақ.

Оюлар  сыры.

Түрін-ай,  текеметтің  асыл  қандай,

Үңіпдім  үнсіз  гана  басымды  алмай.

Келе  гой,  қошақаным  өзіме  деп,

Әжем  сипағандай  шашымнан  кеп.

Күйімді  кеіисеңдер-ай  сол  кездегі,

Тұргандай  ана  көңілі  тербеп  мені.

Жан  бітіп  жайраңдады  жан-жагымнан, 

Қазақтың  қошқар  мүйіз  өрнектері.

Аңсаумен  күнім  өтті  қанша  менің,

Жепбауда,  басқұрда ма,  аңсауда  елім.

Сүрінбей  өте  алар  ма  гасырлардай,

Әжемнің  көзіндей  боп  өрнектерім...

Ф.  Оңғарсынова 

Қазақтың  “ ою"  және  “ ө р н е к”  деген  қос  сөзі 

латынш а  “орнам е нт”  д е ге н  үғым ды  б іл д іред і. 

“Орнамент"  көп  елдің  тіліне  сіңген  халықаралық 

термин, сәндеу, әсемдеу деген  магыманы  білдіреді. 

Ғалымдардың  зерттеуіне  сүйенсек,  бұл  өнер  бізге 

еж елгі  көш пенділер ден  ж е тке н .  О рта  Азия, 

Қазақстан,  Алтай  және  Оңтүстік  Сібір  жерлерінде 

бір-бірімен  тығыз  байланыста  ортақ  мәдениеті  бар 

туы стас  тайпалар  өмір  сүрген.  Ертедегі  қазақ 

оюларын  мазмұны  жағынан  іріктесек,  негізінен  үш 

түрлі  ұғымды  бейнелейді.

Біріншіден, мал өсіру мен аңшылықты, екіншіден, 

жер-су,  көшіп-қону,  үшіншіден,  күнделікті  өмірде 

кездесетін  әр түрлі  заттардың бейнесін  береді.  Ою

-   белгілі  бір  затты  ою,  кесу,  тігу,  қию  тәсілдері 

арқы лы  

ж үзе ге  

асад ы . 

Қазақ 

халқы ны ң 

этн о гр а ф ия л ы қ 

ә д е т-ғұр ы п та р ы н ы ң  

кейбір 

элем енттерінде  ою,  сызу,  бедерлеу  өрнектері 

белгілі  бір  орын  алғаны  байқалады.

Оқушылар,  енді  сендердің  ою-ернек  туралы 

түсініктерің д і  тұжыры мдап  алу  үшін  «Ғажайып 

қоржын»  арқылы  «Ертегілер  еліне  саяхат»  ойынын 

ойнайы қ.  О йы нны ң  ш арты :  « Е ртегіл е р  еліне 

саяхатта»  біз  бірнеше  кедергілерден  өтіп,  білім 

шыңына,  білім  тауына  жетуіміз  керек.  Ол  үшін 

«Ғажайып  қоржыннан»  ғажайып оюлар  алу арқылы 

сұр а қта р ға   ж ауап  б е р е м із.  Қане,  «Ғажайып 

қоржыннан»  сұрақты  кім  алады?

1-сұрақ:  О ю -ө р н е к  тү р л е р ін   ата  және  қай 

жерлерде  қолданылады?

Ж ауап:  а)  “Ж ұлды з",  “ қош қарм үйіз” ,  “бұғы", 

“түйетабан”,  “қызғалдақ”,  “мақта”,  “тышқан із", т.б.

ә)  Сырмақ,  киіз,  кілем,  тұскиіз,  алаша,  бау- 

басқұр, сандық, жүкаяқ,  кебеже, ұлттық киімдер, т.б.

Міне  оқушылар,  біз  дұрыс  жауап  беру  арқылы 

ке д е р гід е н 

а м а н -е се н 

о ттік. 

Ары 

қарай 

жұмысымызды  жалғастырамыз.  Біз  бүгінгі  сабакта 

ою-өрнектерді  жапсырмалап  үйренеміз.  Ол  үшін 

ою-өрнектерді  қалай  ою  керектігін  білуіміз  керек. 

Қағазды  бір  бүктеп  оюды  үйренеміз.  «Ою»  және 

«Өрнек»  тобына  белінем із.  «Бүрш ік»,  «Сынық 

мүйіз»  оюын  ойып,  жапсырмалап  үйренеміз.  «Ою 

хан  мен Жою хан»  ертегісіне  құлақ турейік.

М іне  о қуш ы л ар,  біз  осы   оюды  қиып  үлгі 

әзірлеуіміз  керек.  Жұмысқа  бірден  кіріспес  бұрын, 

бір  кедергіден  өтуіміз  керек.  Қане,  ол  үшін  кім 

«Ғажайып  қоржыннан»  ою  алады?

Сұрақ:

Ж ұм ы с  істе у  ке зін д е гі  қа у іп с із д ік  ереж есі, 

гигиеналық,  эстетикалық,  экономикалық талаптар?

Жауап:

1)  Жұмыс  орны  әр  уақытта  жинақы  және  ретті 

болуы  керек.

2)  Қ ұра л д а р д ы ,  қайш ы ,  қары ндаш ,  желім 

қағаздарды  ұқыпты  пайдалануымыз  керек.

3)  Қайш ыны  б ір е уге   бергенд е  ұшын  езіңе 

қаратып,  жауып  беру  керек.

4)  Еңбек  қүралдарын  ауызға  салмау  керек.

5)  Қағазды  пайдаланғанда  ретсіз  қимау  керек.

Міне  оқушылар,  дұрыс  жауап  бергендеріңнің

арқасында  бұл  кедергіден  де  оттіп  кеттік.  Енді 

жұмыс  істеуімізге  толық мүмкіндік  бар.  Сендермен 

бірлесе  отырып,  оюды  қағаздан  қиып  шығайық. 

Оюдың  жасалуын  мынадай  жолдармен  орындап 

шығамыз.

1.  Төртбұрышты  қағазды  алып,  екіге  бүктейміз.

2.  Бүктелген  қағаздың  бітеу  жағынан  ою  үлгісін 

сызамыз.

3. Сызылған сызық бойынша қауіпсіздікережесін 

саіггай  отырып,  қиып  шығамыз.

Оюды жақсы қиғандарың  үшін  үшінші кедергіден 

де  ете  шықтыңдар.  Енді  біз  дайын  болған  оюды 

басқа  қағазға жапсырмалауымыз  керек.  Қауіпсіздік

М ект епт егі технология.  Технология  в  школе

Ns8/2010

8

% £

е х н о л о г и я

ережесін  сақтай  отырып,  жұмысты  орындауымыз 

керек  (оқушылар  өз  бетінш е  жапсырмалайды). 

О қуш ы лар  ж ұм ы с  ж а сап  о ты р ға нд а   екі  топ 

мүшелеріне  екі  тест  сұрағын  беремін.

1.  А спан  ә л е м ін е   б а й л а н ы сты   о ю -ө р н е кті 

атаңыздар?

А) “Қошқармүйіз” 

Ә) “ Балға” оюы

Б)  “Сыңар мүйіз” 

В) “Үш  гүл"

Г)  “Жүлдыз”

2.  Малдың  ізіне  байланысты  ою-өрнек.

А)  “Бес деңгелек” 

Ә) “ Қошқармүйіз”

Б) “Түйетабан” 

В) “Су” өрнегі

IV.  Қорыту.

Біз әлі білім тауына жеткен жоқпыз. Білім тауына 

жету үшін білімімізді шыңдай келіп, мына сұрақтарға 

жауап  берейік.

1.  Бүгінгі  сабақта  біздер  не  үйрендік?

2.  Ою-өрнектердің  түрлерін  ата?

3.  Қағазды  неше  рет  бүктеп,  қандай  ою  үлгісін 

ойдық?

V.  О қуш ы ларды   бағалау,  ж е ңім па з  топты 

мадақтау,  кітап табыстау.

VI.  Үйге тапсырма:  оюлар  түрін  ойып  үйрену.

Еңбек -  ширатады, өмір -  үйретеді

Клара АХМЕТОВА,

№128  М.О. Әуезов  аты ндағы  орта мектептің технология пәні м ұгалім і, А пм аты  қаласы

Тәуелсіздік алған күннен бастап Қазақстан  өзінің 

дербес даму жолында  күннен-күнге алға  қарай  нық 

сеніммен  ілгерілеп  келеді.  Біздің  болашағымыз  -  

бүгінгі  бала,  оқушы,  ертеңгі  -   білімдар  маман. 

Сондықтан, жастарға білім беру,  оларды  кез келген 

елде,  кез  келген  жерде  сұранысқа  ие  болатындай 

маман  етіп  д аярл ау  -   м ұға л ім д е р ге ,  біздерге 

жүктелетін  үлкен  жауапкершілік.

Қ а зір гі 

та ң д а  

е л ім із д е гі 

а қп а р а тты қ 

технологияның кеңінен қолданылуына байланысты, 

м ектеп  ө м ір ін е   кө п те ге н   ж аңа  та л а п та р   мен 

өзгерістер енгізілуде.  Соның бір айғағы, технология 

пәні  арқылы  оқушыларды  жан-жақты,  толыққанды 

жеке тұлға  ретінде қалыптастыру,  оқушыға тек қана 

те о р и я л ы қ  б іл ім   алы п  қо йм а й ,  са р а м а н д ы қ, 

ө н д ір істік  м інд е тте р д і  ж обалай  білуге,  ш ешім 

қабылдауға,  жеке  ш ы ғармаш ылы қ  жұмыстарды 

орындай  білуге  үйретеді,  жетелейді.  Осы  аталған 

қабілеттер  мен  біліктер  баланың  бойында  жас 

кезінен  қалыптасып,  оқу  және  еңбек  әрекеттерін 

орындау  кезеңдерінде  әрі  қарай  дамуы  керек.

Қ а зір гі 

кезд е 

х а л қы м ы зд ы ң  

ұ л тты қ 

б о л м ы сы нд а ғы   е с ке р іл м е й ,  ел ен бей  келген 

қасиеттердің  қанш алықты  кеп  екеніне  біз  қазір 

жаңаш а  ойл ау  п р о ц е с ін ің   н ә ти ж е сін д е   қайта 

оралып,  өткенім ізге  үлкен  мән  беру  керектігін 

түсініп  отырмыз.

Тас моншақты тоқудың ең кең тараған техникасы

-   па ра л л е л ьд і  тоқу.  Б ұлайш а  тоқу  ә д іс і  ең 

қарапайым,  әрі  ыңғайлы  әдіс.

Екінші  бір  әдіс  -   шалып  тоқу  әдісі.  Бұл  жерде 

бисерді, тас моншақты бір-бірден алып, түс-түсімен 

тоқиды. Крест (X тәрізді тоқу) -  бүл мойынға тағатын 

алқаларды  тоқуда  кеңінен  қолданылады.  Ол  тор 

секілді  тоқылады  да,  моншақтарымыз  X  тәрізді 

орналасады

Ендігі  бір  әд іс  -   ору  әд ісі.  Бұл  әд іс  белдік 

то қы ға н д а  

м онш ақты  

б ір ін ің   ү с тін е  

бір ін 

орналастырып,  өріп  тоқиды.

Мозайка  әдісі -  бұл жерде тас шахмат тәріздес, 

бірінен  кейін  бірін,  қатар-қатарымен  тоқығанда

С абақты ң та қы р ы б ы :  Тас моншақпен  гүл тоқу, 

панно.  8-сынып.

С абақты ң  м індеті:  оқушыларға  моншақтан  гүл 

тоқуды   үйрете  оты ры п,  ком позиц иял ы қ  панно 

жасау.

Сабақтың  мақсаты:

а)  Білімділік:  оқуш ылардың  моншақ  тоқудағы 

білімін  жүйелендіру,  шеберлік  деңгейін  арттыру 

арқылы  әсем дік  пен  сұлулықты  бағалай  білуге 

үйрету;

б)  Д а м ы туш ы л ы қ:  о қуш ы л а р д ы ң   жұм ы с 

орындаудағы  ептілігін,  алған  білімін  өз  бетінше 

қолдана  білуге дағдыландыру;

в)  Т ә р б и е л ік:  о қу ш ы л а р д ы ң   э сте ти ка л ы қ 

талғамын  тәрбиелеу,  деңгейін  көтеруге  баулу.

С абақты ң ұ за қты ғы : 45 х 2 = 90 минут.

Еңбек о б ъ е ктісі:  еңбек кабинеті.

С а б а қты ң түр і: аралас, сарамандық.

П ә н а р а л ы қ  б а й л а н ы с :  биология,  бейнелеу 

өнері, тарих.

Сабаққа керекті құрал-жабды қтар:

а)  М ұғалім  үш ін:  та с  монш ақтан  бұйымдар 

үлгілері,  схема,  кітап,  журналдар.

б)  Оқушылар үшін: тас моншақ,  қайшы,  ине, жіп, 

кергіш.

Сабақтың м азм ұны  мен эту бары сы :

I.  Кіріспеге нұсқау:

Үйымдастыру  кезеңі:

а)  Сәлемдесу.

б) Оқушыларды түгендеу.

в)  Құрал-жабдықтарын  түгендеу.

г)  Үй  тапсырмасын  тексеру.

II.

 Ағымдық нүсқау.

а) Жаңа  сабақты түсіндіру.

б)  Тас  моншақпен  жұмыс  істеуге  үйрету,  панно 

жаоау.

в) Сергіту,  ойын ойнату.

М ект епт егі т ехнология.  Технология  в  ш коле

№ 8/2010

Й^ЕХНОЛОГИЯ

9

III. Қорытынды.

а)  Жаңа  сабақты  қорытындылау.

б)  Бағалау.

в) Үйге тапсырма  беру.

г)  Жұмыс орнын  жинастыру.

I.  ¥йымдастыру  кезеңі:

Сыныпқа 

кіріп 

оқуш ы ларм ен

сәлемдесу,  оқуш ы ларды   түгендеу, 

сынып тазалығын,  оқушылардың құрал- 

жабдықтары н 

ж эн е  

жұм ы с 

материалдарының  түгелдігіне  көңіл 

белу.  Өткен  сабақтың үй  тапсырмасын 

тексеру.

II. Жаңа сабақты түсіндіру.

- 

Қыздар!  Біз  бүгінгі  сабағымызды 

тас  м онш ақты ң  дам у  тарихы нан 

бастасақ.  Б и се р д ің  ш ығу  тарихы 

әйнектің  пайда  болуы м ен  тікел ей 

байланысты.  Әйнек  ең  алғаш  Фин 

елінде  пайда  болған.  Кейбір  деректер 

бойынша, әйнектің отаны Ежелгі  Египет 

болған. Әйнектен жасалған моншақтар, 

амулет,  ыдыс-аяқтар  сонау  б.з.д.  IV 

ғасыр  ескерткіштерінен  табылған.

Пайдалы  кеңестер.

1.  Әрқаш ан  есте  сақтау  қажет: 

жасалған  моншақтың,  материалдың 

сапасы жақсы болса, соғұрлым жасаған 

жұмысы  да  мықты  болады.

2.  Егер  тас  монш ақты   сатып 

алғанда  өңі,  бояуы  сіңіп  қалған  болса, 

онда 

мұндай 

тас 

монш ақты  

пайдаланбаған  жөн.

3.  Егер тас моншак сатып  алғыңыз 

келсе: 

те кс е р ің із. 

С апалы 

тас 

моншақтың жиегі  тегіс  болады.

4.  Tac  монш ақты 

та ңд ағанд а 

олардың  піш імдері  бірдей  болғаны 

жөн, 

әйтпесе 

оры ндалаты н 

ж ұм ы сы м ы зға 

ш ам алаған 

тас 

моншағымыз  жетпей  қалуы  мүмкін. 

Егер  жұмысқа  әр  түрлі  пішінді  тас 

моншақ  қажет  болса,  онда  бірнеше 

қорап тас моншақ алу  керек.

5.  Егер  боялған  тас  моншақпен 

жұмыс жасайтын болсақ,  алдымен оны 

таза  ақ  матаға  тігіп  алып,  суға  салып 

көріңіз,  егер  тас  моншақтың  түсі  оңса, 

бояуы  шықса  онда  мұнда 

тас 

монш ақпен  ж ұм ы с  ж асам ау  керек, 

себебі  ол  жуылғандатусі, бояуы шығып, 

бұйымды  б ү л д ір е д і,  егер  бояуы 

шықпаса  жұмыс жасай  беру  керек.

.,  6.  Tac  м онш ақты   сақтау  үшін 

қақпағы  жақсы  жабылатын  қорапты 

таңдаған дұрыс.

7. 

Ж ұмысты  б а ста м а с  бүрын 

алдын  ала  жабдықтарды даярлап шығу 

қажет.  Эскизін  қағазға  салып  түстерін 

шешіп  алып,  жүмысты  бастау  қажет.

Жоба бойынша кестелеп тігу

Сәнім күл  Абдрахманқы зы   АРҒЫ НБАЕВА,

№127  Ш.  Уәлиханов  аты ндағы   орта  мектеп-лицейінің

технология  пәні  мұғалімі,

Шиелі  ауданы,  Қы зы лорда  облысы

Сабақтың мақсаты:

а) Білімділігі: оқушыларға кесте тігісінің түрлерін, орындалу 

әдістерін  таныстыру;

ә)  Дамытушылығы:  оқушылардың  ой-ерісін,  қабілеттерін, 

өз бетінше жұмыс істеу шеберліктерін  дамыту;

б) Тәрбиелігі;  жұмыс кезінде  қауіпсіздік ережелерді ескере 

отырып, оқушыларды ұқыптылыққа, шыдамдылыққа, әсемдікке 

тәрбиелеу.

Сабақтүрі: аралас сабақ.

Сабақ әдісі: түсіндірмелі, сұрақ-жауап, тест иллюстративті, 

сарамандық  жұмыс.

К ө р н е кіл ігі:  сызба  нұсқалары  кестеленген  бұйымдар, 

сөзжүмбақ.

Қажетті  құралдар:  ине,  жіп,  қайшы,  моншақ түрлері.

Пәнаралық байланыс:  бейнелеу өнері,  тарих,  сызу.

Сабақ  б а р ы сы . 

I.  Ұйымдастыру  кезеңі:  сәлемдесу, 

түгендеу,  оқушылардьщ сабаққа дайындығын  тексеру.

II. Үй тапсырмасын сұрау:

Ауызша  таратпамен  жұмыс.  Үй  тапсырмасын  бекіту»

Сезжұмбақ шешу.

1.  Кесте тігісінің түрі.

2.  Сырт  көрінісіне  қарай  шидің түрі.

3. ¥сақ моншақтүрі.

4. Мата түрі.

5.  Өзгермейтін  стиль.

6.  Кестелеуге қажетті  зат.

7.  Үй  жасауының  бірі.

8. Аяқкиім түрі.

9.  Киімде  әйелдік  қасиеттерді  бейнелейтін  стиль.

10.  Бұйымның  әр  жерін  әсемдеу  үшін  қолданатын  кесте 

түрі.

Жаңа  сабақ.  Кесте тігісінің түрі:  “шынжырлап”  тігу,  “айқас" 

тігіс,  “маржандап” тігу, “жатық” тігіс. “Маржандап кестелеу” деп

-   үлгі  бойынша  сызылған  өрнектің  үстіне,  мәнеріне  қарай 

тізіліп  алынған  әр  түрлі  ұсақ  маржандарды  бастырып  тігуді 

айтады. Мұндай әдістер тақия, сәукеле, еңір, қол дорба сияқты 

бір  киер  с ә н -са л та н а т  бүйы м д ары на  колданы лады . 

Маржандап  кестелеу  үшін,  қазіргі  уақытта  бисер,  моншақ 

стиклярусты  пайдалануға  болады.  Бисер  дегеніміз  -   ұсақ, 

домалақ, сопақша моншақтар. Ал одан үлкендерін моншақ  деп 

атайды .  С ти кл яр усты ң   бисе р д е н  айы рм аш ы лы ғы ,  ол 

үзындығы  3  мм түтікше тәріздес болып  келеді.  Бисерді ең көп 

шығаратын  елдер-  Жапония,  Италия,  Үндістан.

Бисерді  таңдау үлкен  жұмыс.  Олардың елшемдері  түстері 

әр түрлі. Сондықтан тігілетін  бүйымға байланысты бисер түрін 

мата,  ине,  жіпті,  таңдай  білу  қажет.

Бисермен  кестелеу  үшін  жібек  матаға  қарағанда  табиғи 

қатқыл  мата қолданған дұрыс.  Бисер тігу үшін арнайы жіңішке 

№10,  №11,  №12  ине  қолданған  жөн.  Жіптерді  бисер  түсіне 

сәйкес таңдаған  жөн.  Сарамандық жұмыс:  ТҚЕ  -  еске түсіру.

1.  Жоба  бойынша  бисер таңдау.

2.  Таңдаған  бисерге  сәйкес жіп  таңдау.

3.  Жоба  бойынша  маржандап  кестелеу

Сабақты  бекіту.  Сұрақ-жауап.

1. Кестелеу түрлерін ата.

2.  Маржандап  кестелеу  дегеніміз  не?

3.  Бисер түрлерін  ата.

4.  Кестелеуге қарсы  қүралдарды ата?

Бағалау:  оқуш ы ларды   ор ы н д а ға н  та псы р м алар ы на 

байланысты  бағалау.

Үйге  тапсырма:  жоба  бойынша  кестелеу.

Мектептегі  технология.  Технология  в  школе

№ 8/2010

10

^йвхнология

Тігін 

бұйымдарын  құрастыру. 

Алжапқыш тігу

Ақылай  Бақтыгерейқызы  ЕСЕНБЕКОВА, 

Подстепный  ауы лы ,  Теректі ауданы,  БҚО

Мақсаты:

Б іл ім д іл ік :  тігін   б ұйы м д ары н ы ң  сы збасы н 

дамыту. Маңыздылығын білу және түрлерін анықтау;

Д ам ы туш ы л ы қ:  пайдалану,  өңдеу  дағдылары 

мен  біліктілігін  бекіту.  Өз  бетімен  жұмыс жасау;

Т ә р б и е л ік :  еңбекке  баулу,  өзара  көм екке, 

әсемдікке,  төзімділікке,  ұқыптылыққа  тәрбиелеу.

С абақты ңтүрі:  аралас.

С а б а қты ң   ә д іс і:  сүрақ-жауап,  сарамандық, 

инновациялық  технологияны  дамыту.

К ө р н е кіл ігі:  технологиялық  карта,  сканворд, 

сызба  түрлері,  компьютер,  интерактивті  тақта.

П ә н а р а л ы қ   б а й л а н ы с :  м атем атика,  сызу, 

информатика.

Сабақ бары сы:

I.

  Ұйымдастыру  бөлімі.

Оқушыларды  түгендеп,  құрал-жабдықтарды 

тексеру.

II.  Үй тапсырмасын тексеру.  Оқушылар екі топқа 

бөлінеді.

I  топқа  карточкамен  сүрақтар  беріледі.

II топқа ауызша сұрақтар беріледі.

Карточкамен  сүрақтар.

1.  Тігін  машинасының  түрлерін  ата?  (Қол,  аяқ, 

тоқ,  арнайы  машиналар)

2.  Тігін  машинасының  жобасын  алғаш  рет  кім 

ұсынды?  (Леонардо да  Винчи)

3.  Талш ықтан  жіп  ш ы ғару  лроцесін  не  деп 

атайды?  (Иіру)

4.  Мата алу процесін не деп атайды? 

(Тоқу)

5.  Матаның  бойымен  орналасқан  жіпті  қалай 

атайды?  (Негізгі)

6.  Көлденеңнен  жатқан  жіпті  қандай  жіп  дейді? 

(Арқау жіп)

И нт еракт ивт і  т ақт амен  жүмы с.

1.  а) Мақта  ә) Зығыр

2.  а)  Мақтаның өңделу жолдары

ә)  Зығырдың өңделу  жолдары

3.  Киім  п а йд а л а н уы н а   қарай  неш е  түр ге 

бөлінеді?  (Тұрмыстық,  өндірістік,  формалық)

4. Түрмыстық киімдерге қандай киімдер жатады? 

(Күнделікті,  сәндік,  үй  киімі,  ұлттық,  спорттық)

5.  Ондірістік  киімдерге  қандай  киімдер  жатады? 

(Арнайы,  санитарлық)

6.  Формалық киімдерге қандай  киімдер жатады? 

(Мектеп,  әскери)

I  тапсырма  (слайд арқылы  керсетіледі).

1-сұрақ: 

а) Тақтада мақтаның суреті шығады.

ә)  Зы ғы рды ң  суреті  ш ы ғады.  Олар  қандай 

өсімдіктер?

2-сұрақ: 

а)  Мақтаның өңделу жолдары.

ә)  Зығырдың өңделу жолдары.

II  тапсырма.

Енді  карточкадағы  сұрақтарға  жауап  алайық. 

Оқушылар сүрақтарды  оқып,  жауаптарын  береді.

III тапсырма  (слайд арқылы  көрсетіледі).

1-сұрақ.

  Киім  пайдалануына  қарай  неше  түрге 

бөлінеді?  (Тұрмыстық,  өндірістік,  формалық)

2-сурақ.

  Тұрмыстық  киімдерге  қандай  киімдер 

жатады ?  (К үнд е л ікті,  сәнд ік,  үй  киім і,  ұлттық, 

спорттық)

3-сурақ.

  Өндірістік  киімдерге  қандай  киімдер 

жатады?  (Арнайы,  санитарлық)

4-сұрақ.

  Формалық  киімдерге  қандай  киімдер 

жатады?

IV  тапсырма  (слайд  арқылы  көрсетіледі).  Тігін 

жұмыстарына  арналған  құралдар.

1.  Түймелікті тесетін  қүрал.

2.  Оймақ  қандай  қызмет  атқарады?

3.  СМ таспа.

4.

  Үтік жастықшасы.

5.  Инелер.

Жаңа  тақырып.

1)  Тақырыптың  мақсатымен  таныстыру.

2)  Алжапқышты  құрастыру сызбасын  сызу.

Енді  алжапқышқа тоқталып  өтелік.  Үйде немесе

мектепте  аспазды қ  жұм ы старм ен  шұғылданған 

кезде  алжапқыш  қолданамыз.  Алжапқыш  киімнің 

алдын ластанудан  сақтайды.

Алжапқышқа  арналған  мата қандай  болу керек?

(Слайд  арқылы  көрсетіледі).

-Түксіз.

- Жеңіл.

- Тез жуылатын.

- Тігісі  мықты.

Оларды шыттан, зығыр матадан, сәтеннен тіккен 

дұрыс. Бүл маталардан тігілген бұйым тез жуылады, 

жақсы  үтіктеледі.

Алжапқыш ты  бірнеш е  үлгімен  тігуге  болады 

(та қта ға   үл гі  ш ы ға д ы ).  Ол  т ігін ш ін ің   қиялына 

байланы сты.  А лжапқы ш ты   тікпе с  бұрын,  оның 

сызбасын  қүрастырып,  үлгі  дайындайды.  Ол  үшін 

адам   д е н е с ін ің   өлш ем   б ір л ігін   са н ти м е тр л ік 

таспамен  түсіріп  алады  (маникеннен  көрсетіледі).

Өлш емді  адам  д е н е сін ің  оң  жағында  тұрып 

түсіреді.  Белін  алдын  ала  жіппен  буып  қояды. 

Өлшем  алынатын  адам  тік  тұруы  қажет.  Денені 

е л ш е ге н д е   та спа н ы   қатты   та р ту ға   немесе 

босаңсытуға болмайды. Үзындық өлшемдерін толық 

жазып  алады .  А йналы м   ж әне  ен  өлш емдерін 

жартылай  жазады.

Тігін  бүйымдарын  дайындау  мына  конструкция 

бойынша  орындалады  (слайд).

Конструкция.

Сызба  сызу.

М ект епт егі т ехнология.  Технология  в  ш коле

№ 8/2010

жүктеу/скачать 2,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: