Международный гуманитарный технический

керек екенін көрсетеді. Осыдан, теологияның өзі догма емес, дамитын ғылым есебінде 
қарастырылады. 
Теология арқылы адамның ақыл жолдары, логикалық көзқарастары сол бір биік сенімге, 
қүдіреті күшті сенімдерге қарай бой ұрғандықтан, ол адамның сенімін, ой-өрісін жогары 
дәрежеге көтерді. Басқаша айтқанда, «Сенетін сенімді, сенім арқылы сендіру» — деп 
түсіндіреді. 
Дінді философиялық тұрғыдан анықтау. Философиялық анықтау методологиясы 
субстанциалық және универисализмдік жолдармен қарастырылады. Қандай бір құбылыс 
немесе процесс болмасын абстрактылы-логикалық сызбадан шығады. Антикалық 
философияда дінге берген анықтамада, дінді бір «абсолютке» элемнің рухына немесе бір 
жоғары идеяға теңеп анықтады. 
Мұндай «абсолют» немесе «жоғарғы идеялар» элемнің негізі ретінде қарастырылады, олар 
қүдіретті күш емес, оларға бас ию, қүрбан шалу қажет емес. Мысалы: Аристотельдің 
Құдайлық түсінігі, «ең жоғарғы болмыс», денесіз әлемді «қозғаушы күш», «мэңгілік 
себеп» жэне дүниенің даму үрдісінің мақсаты. 
Философтардың идеалистік топтары (олар да «рбір салаларға бөлініп кетеді), дінді 
адамның сапалық түсінігі ретінде, туғаннан берілетін сезім ретінде, оның керектілігін 
және мәңгілігін дәлелдейді. Осы идеалистік философтардың көрнекті философы И.Кантқа 
(1724-1804) тоқталып өтейік. 
Ол Құдайдың барлығын дәлелдейтін теологиялық көзқарастарды сынай отырып, 
Қүдайдың болмысын моральдық принциптерге теңейді. Қүдай туралы Кант былай дейді: 
… Қүдай күбылыс ретінде белгі бермегендіктен, оның бар екенін дәлелдеу де, теріске 
шығару да мүмкін емес. Қүдай туралы мәселе — діннің ісі. Біз Қүдайдың барлығын 
дәлелдей алмаймыз, бірақ моральдық принциптер, өнегелілік сезімдер, Қүдайдың 
барлығын дәлелдеуге даяр түрады. 
Гегель (1770-1831): Қүдайді абсолюттік идеямен, абсолюттік рухпен теңеп: «барлық нәрсе 
соларді-шығып, соларға қайта оралады», — деді. Діни көзқарас төменгі сана, ал 
философия болса, биік сана деп түсіндіреді. 
Материалистік философияда дін жеке адамның және қоғамның өмірінің күрделі рухани 
қүбылысы есебінде қарастырылады. Оларды топтап көрсетсек, мынадай негізгі 
аспектілерін көреміз: 
— дін дегеніміз — жеке адамның, үжымның, қоғамның рухани өмірінің аймағы; 
— әлемді рухани-тэжірибелік түрғыда меңгеру; 
— рухани өндіріс аймағы; 
— қоғам санасының бір формасы, идеялық жемісі мен формасы. 
Ғылыми көзқарас бойынша, дін философияның бөлігі ретінде қарастыруға болатындығы. 
Дін және философия, әмбебаптық, дүниетанымдық мәселермен айналысуында. Дінді 
мәдениеттің бөлігі ретінде қарастырамыз. Дін мәдениетке ұксап, адам мәселесін, адамды 
тәрбиелеу мәселесін өзінің негізгі мәселесі деп есептейді.ПРОТИВОПОКАЗАНИЯ. 
ПОСОВЕТУЙТЕСЬ С ВРАЧОМ. 
2.Буддизм Суддхонаның баласы Сиддхартхи Гаутаманың ілімінен (б.д.д. 563-483 жж.) 
таралған дін деп есептеледі.Буддизм дінінің шығу себебі сол кездегі Үнді мемлекетінің 
әлеуметтік-экономикалық жэне мәдени дағдарысқа үшырап жатқан кезі болатын. Будда 
діні, оның негізгі идеалды қөзқарастары таптық қоғамның шығуына, дамуына жол беріп 
отырды. 
Сол кездегі рулық-брахман дініне оппозиция болған Будда діні варна-касталық бөлуге 
қарсы шығып, елдердің басын біріктіруге талпынды. Будданың ашқан өмір ақиқаты 
немесе ілімінің негізі — «азап шегу-шілік», ол төрт игілікті ақиқаттан түрады. Бірінші 
ақиқат, өмір сүру азап шегу болып табылады. 
Екінші акиқат, азап шегудің себептері адамның тілегі мен қүмарлығына байланысты 
болды. Үшінші ақиқат, азаптан құтылудың жолдары – құмарлықтан құтылу. Төртінші 

акиқат, тілектер мен қүмарлыкты шешу үшін адамдар Будда көрсеткен жолдармен 
жүрулері керек. Қысқаша айтқанда, нирванаға жету. 
Нирвана деп адамның ерекше жайын білдіретін бүтіндей тыныштыққа бөленіп, айналаны 
қоршағандардың бәріне енжар караушылықты атаймыз. Нирванаға тікелей жетудің сегіз 
сатысы болады: түзу көзкарас, түзу батылдық, түзу сөз, түзу жүріс-тұрыс, түзу тұрмыс 
қалпы, түзу күш салу (өзін-өзі үстай білу), түзу ықылас, түзу жұмылдыру. 
Қазіргі кезде буддизмнің үш ағымы бар. Олардың діні, әдет-ғұрыптары, догмалары бір-
бірінен айрмашылығы өте зор десек те болады. 
Бұл ағымдар: 
1) Үнді-буддизмі — Тхеравада, немесе оңтүстік жэне шығыс-оңтүстік буддизмі. 
2) Дао-буддизмі — махаянанемесе үлкен күйме, Қиыр Шығыс буддизмі. 
3) Тантрикалық буддизм — ваджраянанемесе орта азиялық буддизм. 

жүктеу/скачать 0,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: