Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
2-сурет. Тура және кері реакциялардың активтену энергиясы мен реакцияның жылу эффектісі арасындағы өзара байланыс (а-эндотермиялық реакция; б) экзотермиялық реакция) Қандай жағдайларда активтену энергиясы теріс болады? Әрекеттесуші
молекуланың кез келген температурада ішкі энергиясының (тербелмелі,
айналмалы қозғалыстардың энергиясы) белгілі бір қоры болады. Егер молекула
бөлшектерге ыдыраса бөлшектердің де ішкі энергия қоры болады. Осы
энергиялар бір-біріне тең болған жағдайда молекуланың және оның ыдыраған
бөлшектерінің активтену энергиялары да бір-біріне тең болады да, жалпы
активтену энергия нөлге теңеседі (Еа=0). Ал егер бөлшектердің энергия қоры
бастапқы молекуланың ішкі энергия қорынан аз болса, онда жалпы активтену
энергия Еа<0. Мұндай жағдайлар реакция өте жоғары немесе өте төмен
температурада (аса суық реакциялар) өтетін және қосалқы процестердің әсері
болатын болса байқалады.
Активтену энергиясын аныктау әдістері Активтену энергиясын (Еа) анықтаудың кең тараған әдістері графиктік және
есептеу әдістері.
График әдісі. Бұл әдіс Аррениустың интегралды теңдеуіне негізделген:
. Бұл теңдеуді график түрінде былай көрсетеміз (3 - сурет):
Суреттен
(13)
Активтену энергиясын графиктен анықтау үшін алдымен реакция өнімінің
уақытқа тәуелділігі тұрғызылады (4 - сурет).
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені
