Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
десек, онда
<
<
, себебі радикалдар актиівті бөлшек болатындықтан,
олардың арасында жүретін реакцияның потенциалдық энергия тосқауылы
минималды, яғни активтену энергиясы төмен болады, демек, мұндай реакциялар
үлкен жылдамдықпен тез жүреді.
сияқты бейтарап молекуланың ыдырауы кезінде байланыстардың
үзілуі үшін көбірек энергия қажет, яғни оның потенциалдық тосқауылы жоғары,
мұндай реакциялардың активтену энергиясы да жоғары болады.
Активтену
энергиясының
шамасы
химиялық
реакцияға
түсетін
молекулалардың
энергетикалық
күйіне
тәуелді.
Валентті-қаныққан
молекулалардың арасында жүретін реакциялар үшін активтену процесі дегеніміз
энергияның молекуладағы байланыстардың біреуіне жинақталып байланыстың
үзілуі болады. Мұндай реакциялардың активтену энергиясы байланыстардың
үзілу энергиясына жақын. Радикалдар қатысатын реакциялар үшін активтену
энергиясы аз болады, себебі олардың жұптаспаған электрондары болатындықтан
валентті-қаныққан молекулаларға қарағанда ішкі энергиясы едәуір жоғары.
Сондықтан радикалдардың реакцияға түсуі үшін қосымша активтену энергия
қажет емес. Радикал мен валентті-қаныққан молекула арасындағы реакциялар
үшін активтену энергиясының шамасы жоғарыда айтылған екі жағдайдың
активтену энергияларының аралығында болады.
Бақылау сұрақтары:
1.
Химиялық реакцияның жылдамдығына температураның әсері.
2.
Вант-Гофф теңдеуі
3.
Аррениустың негізгі теңдеуі
4.
Аррениус жорамалдары.
5.
Активтену энергиясы дегеніміз не?
6.
Тура және кері реакциялардың активтену энергиясын қалай
анықтайды?
7.
Активтену энергиясын анықтау әдістері.
Лекция 4 Тақырыбы: Химиялық кинетика теориялары. Активті соқтығысу теориясы.
Линдеман гипотезасы
