Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
сырттан қосымша жылу сіңіріліп, жүйе суынады, ал егер бөлінетін жылу артық
болса, онда диссоциациялану құбылысы жылу бөле жүреді жүйе қызады.
Сольваттанған бөлшектер берік болатындықтан электролит ерітінділері тұрақты
болады.
Сольваттану (гидраттану) теориясының дұрыстығын дәлелдеу үшін еріген зат
пен еріткіш арасындағы ион - дипольдік әрекеттесудің болатынын дәлелдеу қажет
болды. Осы мақсатпен қатты электролиттің кристалдық тор энергиясы есептелініп,
ол электролит иондарының сольваттану энергиясымен салыстырылды.
Кристалдық тор энергиясы Кристалдық тор энергиясы кристалл құрамындағы иондарды бір-бірінен
шексіз үлкен қашықтыққа ажыратуға жұмсалатын жұмыс. Кристалл торының
қабырғасында орналасқан екі ион туралы Борн моделін қарастырайық:
e
e
мұнда Zе - иондардың заряды; r - олардың ара қашықтығы.
Екі ионның арасында тартылыс Ктар және тебіліс Ктеб күштері болады, ал
иондардың бір-бірімен әрекеттесу күші (Ғ) олардың қосындысымен анықталады:
(2)
мұнда
- ортаның диэлектрлік тұрақтысы,
(3)
мұнда
және - белгілі бір коэффициенттер.
(4)
Екі ионның әрекеттесу күші олардың әрекеттесуі кезінде потенциалдық
энергияның ара қашықтық бойынша өзгерісімен де анықталады:
(5)
мұнда
-екі ионның әрекеттесуінің потенциалдық энергиясының бір-
бірінен шексіз үлкен қашықтықта болатын өзгерісі.
(6)
Сурет. Екі ион әрекеттесуінің потенциалды энергиясының иондар
арасындағы ара қашықтыққа тәуелділігі
- ды табу үшін (6) - теңдеуді
- ден
- ке дейін интегралдасақ
(7)
Енді
- ны табамыз. Тепе - теңдік күйде
(8)
