Лекция 1 Тақырыбы : Химиялық кинетика пәні, химиялық реакция жылдамдығы, оған әсер ететін факторлар

 Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 
ұлттық университеті 
Пәннің оқу – әдістемелік кешені 
Басылым: 
бесінші 
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым 
Электролит ерітіндісінде электр тоғы иондар арқылы тасымалданатындықтан 
мұндай ерітінділердің электр өткізгіштігі иондардың концентрациясы мен 
қозғалыс жылдамдығына тәуелді болады. Ал иондардың жылдамдығы 
электродтарға берілетін электр потенциалына, иондардың электростатикалық 
әсерлесу күшіне, ион радиусы мен зарядына, иондардың сольваттану дәрежесіне, 
еріткіштің тұтқырлығына және температураға тәуелді. Әртүрлі иондардың 
жылдамдықтарын олардың абсолюттік жылдамдықтары (электр өрісінің 
кернеулігі 1 В/м тең болғандағы жылдамдық) арқылы белгілі бір температурада 
(18 немесе 2 0С) салыстырылады. Катионның абсолюттік жылдамдығы 
аниондыкі 
деп белгіленеді. 
Ионның абсолюттік жылдамдығының Фарадей санына көбейтіндісі ионның 
қозғалғыштығы (U) немесе электр өткізгіштігі (
) деп аталады: 
және
(5) 
Көп жағдайларда электролизге жұмсалған электр мөлшерінің әр ионға 
келетін мөлшерін білу қажет болады. Соған байланысты Гитторф ғылымға
 
ион 
тасымалдау саны ( ) дейтін ұғымды енгізген. 
Ион тасымалдау саны деп электролизге жүмсалатын жалпы тоқтың әр ионга 
(катионға не анионға) келетін үлесін айтады.
Олай болса иондардың тасымалдау саны мына қатынастармен 
анықталады:
және
(6) 
Бұл (6) - теңдеуден катион мен анионның тасымалдау сандарының 
қосындысы 1-ге тең болатынын көреміз: 
+
+
=
U
+
U
+
+U
+
U
U
+
+U
=
U
+
+U
U
+
+U
=1 
Иондардың 
тасымалдау 
сандарының 
қатынасы 
олардың 
қозғалғыштықтарының қатынасына тең: 
(7) 
Ионның қозғалғыштығына (электрөткізгіштігіне) қарағанда оның тасымалдау 
саны тұрақты шама емес, яғни, ионның қандай екінші ионмен бірге молекула 
құрамына кіретіндігіне байланысты оның тасымалдау саны өзгеріп отырады. 
Мысалы, 
ионының әртүрлі молекула құрамындағы тасымалдау сандары 
төмендегідей: 
Э
ЛЕКТРОЛИТ
0,506 
0,604 
0,670 
0,170 
Ион тасымалдау санын тәжірибе жүзінде анықтаудын үш түрлі әдісі бар: 1) 
Гитторф әдісі; 2) жылжымалы шекара әдісі; 3) диффузиялық потенциал бойынша 
анықтау. 

жүктеу/скачать 1,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: