Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
немесе
(26)
мұнда
КС ерітіндісінің концентрациясына байланысты каломель электроды 0,1 М,
1 М және қаныққан каломель электроды болып бөлінеді. Практикада жиі
қолданылатыны қаныққан каломель электроды, оның потенциалының
температураға тәуелділігі мынадай:
(27)
Хлор - күміс электроды. Бұл электрод күміс хлоридінің (
) кристалымен
қапталған, КС ерітіндісіне батырылған күміс электроды:
Электродтық реакция:
.
Күміс электродының потенциалын анықтайтын формула:
(28)
ал хлор - күміс электродында
ионының активтілігі
-дың ерігіштік
көбейтіндісі арқылы табылады:
осыдан
(29)
(28) және (2 ) – теңдеулерден
немесе
(30)
мұнда
=
Сөйтіп, (23), (26) және (30) - теңдеулерден екінші текті электродтардың
потенциалы анионның концентрациясымен анықталатынын көреміз; анионның
концентрациясы өскен сайын электродтық потенциал азаяды.
Газ электродтары. Газ электродтарының схемасы жалпы түрде былай
жазылады:
ерітінді / газ, металл.
Ерітіндіде сол алынған газдың ионы болады. Электродта металл рөлін
инертті металдар (платина, алтын, родий т.б.) атқарады. Инертті металл
электродтық реакцияға қатыспайды, тек өткізгіш ретінде қолданылады.
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
Газ электродына сутек, оттек, хлор электродтары жатады.
Сутек электроды - платина ұнтағымен қапталған, сутек газымен қаныққан
және сутек ионы бар ерітіндіге батырылған платина пластинкасы. Электродтың
схемасы:
3
+
/
2
, Р
Сутек электродындағы реакция:
Электрод потенциалының формуласы:
немесе,
болатындықтан:
(1)
Стандартты жағдайда (
) сутек электроды стандартты сутек
электроды деп аталады, оның потенциалы, жоғарыда айтылғандай, нөлге тең.
Сутек электродының потенциалын өлшеу арқылы ерітіндінің рН-ын
потенциометрлік әдіспен анықтайды;
= 1 атм болған жағдайда
немесе
осыдан 2 8 К-де
(2)
Амальгама электродтары. Бұл электродтар металл амальгамасы мен сол
металдың ионы бар ерітіндіден тұрады. Схемасы:
.
Электродтық реакцияның және электрод потенциалының теңдеулері:
және
(3)
мұнда
- металдың амальгамдағы активтілігі.
(3) теңдеуден амальгама электродының потенциалы металл ионының
амальгамдағы және ерітіндідегі активтіліктерімен анықталатынын көреміз.
Амальгама электродтары лабораториялық жұмыстарда қолданылады,
мысалы, гальваникалық элементтердің электрқозғаушы күштерін өлшеуге
қолданылатын стандартты Вестон элементіндегі электродтардың біреуі кадмийдің
амальгама электроды:
. Әдетте сілтілік металдардың электродтары
олардың амальгамасы түрінде болады.
Тотығу-тотықсыздану электродтары. Жалпы алғанда барлық электродтарда
электродтық потенциал тотығу-тотықсыздану реакциясының нәтижесінде пайда
болады. Соған қарамастан кейбір электродтардың тотығу-тотықсыздану
электродтары деп аталу себебі мұндай электродтарда реакция металл мен ерітінді
шекарасында емес, ерітіндінің өз ішінде өтеді.
|