Ерте көшпенділер мәдениетінің қалыптасуы жағдайында Ежелгі Қазақстан аумағындағы энеолит және қола дәуірін зерттеудегі жаңа көзқарастар

«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ 
УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ 
 
NSEO «KAZAKH-RUSSIAN MEDICAL 
UNIVERSITY» 
5 
Әлемдік ежелгі діни үдерістерді зерттеуші С.А. Токаревтің анықтауы бойынша, қабір іші әлемі осы 
өмірдің жалғасы іспеттес болады. Адам өлгеннен кейін де әлеуметтік ерекшеліктері жалғасады, 
сондай-ақ екі дүниеде де өмір сүру жағдайларының ұқсастығын меңзейді (Тока- рев А.С. 1990) 
Э.Р. Усманова мен В.В. Варфоломеев өлікті өртеп жерлеу дәстүрін федоровтықтар салты үшін 
классикалық тәсіл ретінде, ал ингумация дәстүрін балаларға қолданылатын балама әдіс ретінде 
қарастырады (Усманова Э.Р., Варфоло- меев В.В., 1998). 
Қорытынды. 
Қорыта келе, қола дәуірі кезеңін зерт- теуде ең түйткілді мәлелелердің бірі жер- леу салтындығы 
әркелкі салттардың кездесуі және олардың қалыптасуы мен дамуы туралы ғылыми 
тұжырымдардың әркелкілігін көріп отырмыз. Федоров мәдениеті таралған негізгі аймақтардың бірі 
саналатын Шығыс Қазақстан өлкесі де жоғарыда аталған мәселелерден тыс қалмақ емес. Керісінше, 
қола дәуіріндегі миграциялық үдерістер тұрғысынан жер- леу ескерткіштерінде кездесетін кейбір 
дәстүрлер жергілікті халыққа тиесілі ме, әлде көшіқон үрдістері кезінде сырттан келген 
халықтармен бірге келген дүниетанымдық жоралғылар негізінде сіңісіп отырды ма? Сондай-ақ, 
зерттеуімізде қарастырып отырған кейбір қорытындылар негізінде, қола дәуірі халықтарының шығу 
тегі мен миграциялық үрдістерге қатысты жаңа тұжырымдар жасауға мүмкіндік аламыз. 

«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ 
УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ 
 
NSEO «KAZAKH-RUSSIAN MEDICAL 
UNIVERSITY» 
6 
 
Пайдаланылған әдебиеттер. 
Ткачев Н.А. Ткачев А.А. (2008) Эпоха бронзы Верхнего Прииртышья. Новосибирск: «Наука».
• Толеубаев А.Т. (1998) Памятники эпохи бронзы Ескеалмас и Масалы в северных склонах 
Тарбагатая // Проблемы изучения и сохранения исторического наследия. Алматы. C. 83-104.
• Алдажұманов Қ.С., Бейсенов А.З. Шығыс Сарыарқа. Қарқаралы өңірінің өткені мен бүгіні. (2014). 
Алматы: Эверо. Кукушкин И.А. (2002). К проблеме андроновского «арийства». Северная Евразия в 
эпоху бронзы: пространство, время,
• культура: Сборник научныхтрудов / Под ред. Ю.Ф. Кирюшина иА.А. Тишкина. Барнаул: Издво Алт. 
ун-та.
• Кукушкин И.А. (2010) О происхождении андроновской культурно-исторической общности. 
Вестник КарГУ. Сер.
• Истоия.Философия. Право. №2(58).