119
міндетімен таныстыра алмайды. Заттардың функциялық қасиеттері
сәбиге үлкендердің тәрбиелік және оқыту ықпалдары арқылы ашылады.
Бала түрлі заттармен жасалынатын іс-әрекеттер түрлі дәрежеде ерікті
болатынын біледі. Кейбір заттар өздерінің қасиеттері жағынан іс-
әрекеттің белгілі бір тәсілдерін қатаң сақтауды қажет етеді. (бұған
қорапшаның қақпақпен жабылуы, пирамиданың шығыршықтарын
өткізу, матрешкаларды жинастыру тәрізді арақатынастағы әрекеттер
жатады). Басқа заттарда әрекет тәсілдері олардың қоғамдық міндетімен
қатаң бекітілген. Олар зат-құралдар (қасық, қарындаш, балға). Нақ
осы арақатынастық және құралдық әрекеттерді игерудің баланың
психикалық дамуына неғұрлым елеулі әсер ететінін атап өту маңызды.
Ерте сәбилік шақтағы игерген зат-құралдардың сан жағынан келіп
кетер ештеме жоқ. Мәселен санда емес, осы заттар балада әрбір жаңа
зат-құралдан оның өзіне тән міндетін іздестіруге деген мақсатын
қалыптастыратындығында.
Ерте сәбилік шақтың соңына қарай (үш жасқа қарай) іс-әрекеттің
жаңа түрлері қалыптаса бастайды. Олар осы жас шегінде кең жайылған
формаға жетеді және біртіндеп психикалық дамуды анықтай бастайды.
Бұларға ойын мен жемісті іс-әрекет түрлері сурет салу, мүсіндеу,
конструкциялау жатады. Іс-әрекеттің бұл түрлерінің болашақта
мәнді болатынын ескеріп, олардың ерте сәбилік шақта қалыптасуына
жағдайлар жасау қажет.
Достарыңызбен бөлісу: