Бақылау сұрақтары және тапсырмалар: 1. Сөздің грамматикалық құрылымын игерудің заңдылығын
талдаңыз
2. Сәбилік кезеңдегі баланың сөздік қоры.
3. Сәбилік кезеңдегі бала психикасының даму ерекшелігіне
тоқталыңыз
4. Грамматикалық құрылысты игерудің өз даму кезеңдері
5. Үш жастағы балаларда жаңадан пайда болатын дағдарыстарды
атаңыз
6. 3 жас дағдарысының ерекшелігіне тоқталыңыз
7. Л. С. Выготский және Э. Келердің 3 жас дағдарысының 7
сипаттамасын атаңыз
1-тапсырма Баланың сыртқы ортамен, заттармен қарым-қатынас жасаудағы
дербестігін қалыптастыру үшін ата-аналармен қандай жұмыс жүргізу
қажет?
2-тапсырма Бала бойын билеп, қаз тұрып жүре бастаған кезінде бұлшық
ет сезгіштігінің дамуындағы кинестезиялық түйсіну мүшелерінің
(көрудің, сипап сезудің) арақатынасына талдау жасаңыз.
Бұлшық ет сезгіштігі кеңістіктегі заттардың орны мен
арақашықтығын қалайша ажырата алады?
3-тапсырма Бала кеңістіктегі заттың бағытын, дұрыстығы мен алыс-
жақындығын қалай меңгереді?
112
4-тапсырма Педагогтар сәбилік кезеңде баланың ойыншықтарының аса көп
болуы міндетті емес деп есептейді. Ойыншық аз болған жағдайда
баланың заттар мен әрекет етуін қалай ұйымдастыруға болады?
5-тапсырма 2 жас 5 айлық Анардың әке-шешесі институттың кешкі бөлімінде
оқи жүріп, жұмыс істейді. Баланы тәрбиелеуге мүмкіндіктері
болмағандықтан, оны ауылдағы әжесіне тәрбиелеуге берді. Бір жылдан
соң Анардың әке-шешесі қызын сөйлеу мәнеріндегі кемшілікті байқады.
Бұл жағдайды қалай түсіндіруге болады? Бала сөйлеуінің қарқынды
дамуының сензитивтік кезеңі қай мезгілде басталады?
Тест сұрақтары 1. Сәбилік кезеңдегі жетекші іс-әрекет қайсысы?
А) заттық
В) ойын
С) үлкендермен эмоциялық қарым-қатынас
Д) өнімді еңбек әрекеті
Е) оқу
2. Бала қай кезеңде құрал-саймандармен іс-әрекет жасауды
меңгереді:
А) сәбилік кезең
В) бастауыш сынып оқушысы кезеңі
С) нәрестелік кезең
Д)мектепке дейінгі кезең
Е) жеткіншек кезең
3. Сәбилік шақтағы әлеуметтік жағдайдың дамуы.
А) үлкендер арқылы немесе олардың көмегімен
В) тануға деген қажеттілік және қарым-қатынас
С) қарым-қатынас және мінез-құлық нормасының икемділігі
болады
Д) өзінің дене-бітіміне деген қызығушылығы
Е) өзін басқа адамдармен сәйкестендіруге деген қабілетке ие болуы
4. Жас кезеңін анықтау жетекші іс-әрекет, заттық-қимыл әрекет,
сөйлеу және көрнекі-әрекеттік ойлау болып табылатын жас кезеңін
анықтаңыз:
113
А) сәбилік кезең
В) мектепке дейінгі кезең
С) нәрестелік кезең
Д) бастауыш сынып оқушысы кезеңі
Е) жаңа туған кезең
5. Сәбилік кезеңдегі баланың психикасын дамытудағы жетекші
әрекеті қайсысы?
А) заттық әрекет
В) сөйлеу
С) тік жүру
Д) қарым-қатынас
Е) еңбек
6. Қай жас кезеңінде баланың барлық психикалық қызметтері
«қабылдау маңында, қабылдау арқылы және қабылдау көмегімен»
дамиды (Л. С. Выготский)
А) сәбилік жас
В) орта мектепке дейінгі жас
С) кіші мектеп жасы
Д) ересек мектепке дейінгі жас
Е) нәрестелік жас
7. Үш жастағы дағдарысты алғаш сипаттаған кім?
А) С. Л. Рубинштейн
В) Э. Келлер
С) В. Штерн
D) Ж. Пиаже
Е) Л. С. Выготский
8. Үш жастағы дағдарысты алғаш сипаттаған кім?
А) С. Л. Рубинштейн.
В) Э. Келлер.
С) Ж. Пиаже.
D) В. Штерн.
Е) Л. С. Выготский.
9. Негативизм, бірбеткейлік, тәрбиеге көнбеушілік, өзбеткейлік –
қай жастағы дағдарыс кезеңіне тән:
А) 11-12 жастағы дағдарыс
В) 13 жастағы дағдарыс
114
С) 3 жастағы дағдарыс
D) 7 жастағы дағдарыс
Е) 1 жастағы дағдарыс
10. Сәбилік шаққа сөйлеудің қай түрі тән
А) экспрессивті сөйлеу
В) белсенді сөйлеу
С) диалогтық сейлеу
D) пассивті сөйлеу
Е) эмоционалды сөйлеу