ОБщЕСТВЕННЫЕ И ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ

118
№ 1 (61), 2014   
 
 
                                   Regional Bulletin of the East
излагал свои впечатления. Ему принадлежат ценные исследования по истории 
казахского народа – «Заметки о киргизских родах и султанах в Каркалинском 
крае»,  «Материалы  по  истории  Степного  края»,  по  вопросам  экономического 
быта казахов Семипалатинской области – «Очерк экономического быта киргиз 
Семипалатинской области», переходе казахов Семипалатинской области в осед-
лое состояние «К вопросу о переходе киргиз Семипалатинской области в осед-
лое состояние», «Переселенческие поселки в Усть-Каменогорском уезде» [6].
Активная  деятельность  краеведов  способствовала  открытию  Семипала-
тинского подотдела Западно-Сибирского отдела РГО. Именно Н.Я. Коншин яв-
лялся инициатором, выступив с предложением об его организации на страницах 
«Семипалатинских областных ведомостей». Предложение было горячо поддер-
жано.
Открытие подотдела состоялось 31 марта 1902 года. Через год был издан 
первый  том  записок  Семипалатинского  подотдела  ЗСОРГО,  где  были  опубли-
кованы статьи Н.Я. Коншина: «Материалы для истории Степного края», и «О 
памятниках старины Семипалатинской области» и в 1904 году он был награжден 
малой серебряной медалью РГО.
В 1905 г. Н.Я. Коншин становится редактором газеты «Семипалатинский 
листок», в 1911 г. – газеты «Семипалатинский край». Он стал и составителем 
археологической карты Семипалатинской области. 
Н.Я. Коншиным была составлена общая родословная киргизских ханов и 
султанов с приложением к ней особой и очень подробной родословной всех по-
томков Букей хана, интересовался он и историей восстания Кенесары Касымо-
ва. 
Имя Б.Г. Герсимова, крупного историка-краеведа, талантливого педагога, 
опытного музееведа, летописца Семипалатинского Прииртышья было известно 
далеко за пределами области.
Б.Г. Герасимов родился в 1872 г. в Усть-Каменогорске. В 1901 г. он переехал 
в Семипалатинск, в связи с назначением первым священником в недавно постро-
еный Никольский собор.
Всю  свою  сознательную  жизнь  он  посвятил  изучению  истории  родного 
края, был одним из инициаторов открытия Семипалатинского подотдела ЗСОР-
ГО. Уже в год открытия подотдела он стал его действительным членом, а позднее 
– представителем. 
По инициативе Б.Г. Герасимова с разрешения археологической комиссии и 
географического общества проводились археологические раскопки, сбор этно-
графических материалов, историко-статистические исследования, пополнявшие 
фонд Семипалатинского историко-краеведческого музея. Раскопки и исследова-
ния проводились в Усть-Каменогорском, Зайсанском, Змеиногорском и Семипа-
А.А. СУНДЕТПАЕВА

119
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока                № 1 (61), 2014
латинском уездах.
Собранные материалы вылились в замечательные научные труды – «По-
ездка на Барлыкские минеральные источники», «Поездка на Рахмановские мине-
ральные ключи», «По пасекам Усть-Каменогорского уезда», «Сказки собранные 
в западных предгорьях Алтая». За очерк «В долине Бухтармы» Б.Г. Герасимов 
был удостоен в 1912 году серебряной медали РГО. При активном участии Б.Г. Ге-
расимова во всех уездных центрах организуются краеведческие кружки.
Б.Г. Герасимов одним из первых рассказал на своих публичных лекциях и в 
печати, о малоизвестном в то время периоде жизни и деятельности в Семипала-
тинске Ф.М. Достоевского. В 1913-1923 годы в различных российских изданиях 
им было опубликовано более 10 статей, посвященных Ф.М. Достоевскому.
Большая заслуга в развитии краеведения и музейного дела на Востоке Ка-
захстана принадлежит Алексею Николаевичу Белослюдову и его братьям Викто-
ру, Федору и Николаю.
Родились  они  в  Семипалатинске,  в  семье  небогатого  чиновника  из 
сибирских  казаков.  Наиболее  даровитыми  из  них  были  этнограф,  фоль-
клорист  Алексей  Николаевич  и  живописец,  краевед  Виктор  Николаевич. 
 Знакомство А. Белослюдова с известным семипалатинским краеведом Борисом 
Герасимовым способствовало его любви к истории родного края, приобщению 
к краеведческой работе. Совместно со своими братьями в 1906 г. Алексей Нико-
лаевич открыл домашний музей, который был известен в Семипалатинске как 
музей  братьев  Белослюдовых.  Братья  Белослюдовы  с  большим  упорством  со-
бирали коллекции. В окрестностях Семипалатинска ими было найдено большое 
количество  археологических  находок:  ножей,  кувшинов,  наконечников  стрел, 
украшений, старинных монет. По степени значимости экспонатов музей братьев 
Белослюдовых  не  уступал  Семипалатинскому  городскому  музею.  В  нем  были 
сформированы следующие отделы: геологии и минералогии, палеонтологии и 
антропологии, доисторической археологии, старинных вещей (книги, рисунки, 
рукописи), нумизматика, этнография, картинная галерея. Особенно богаты были 
отделы нумизматики – более 1000 монет и доисторической археологии – свы-
ше 600 предметов. Всего в музее насчитывалось более 4000 предметов. Музей 
пользовался большой популярностью у горожан. На первой Западно-Сибирской 
выставке музей братьев Белослюдовых награжден Малой серебряной медалью. 
Впоследствии часть коллекции музея была передана в Семипалатинский област-
ной музей.
Проявляя исключительный интерес к устному народному творчеству рус-
ских  и  казахов,  А.  Белослюдов  записал  более  двухсот  сказок,  девяносто  семь 
загадок.  В  1915  г.  в  десятом  выпуске  «Записок  Семипалатинского  подотдела 
Западно-Сибирского отдела РГО» были напечатаны двадцать восемь из этих ска-
ОБщЕСТВЕННЫЕ И ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ

120
№ 1 (61), 2014   
 
 
                                   Regional Bulletin of the East
зок, четыре – в следующем году.
В результате многолетнего краеведческого труда братья Белослюдовы соз-
дали свой домашний музей с отделами геологии и минералогии, палеонтологии 
и антропологии, доисторической археологии, старинных вещей, нумизматики, 
этнографии, а также картинную галерею. В отделе археологии, к примеру, насчи-
тывалось более шестисот предметов, а нумизматики – более тысячи раритетных 
золотых, серебряных и медных монет. 
Таким образом, краеведческое движение в Восточном Казахстане в своём 
развитии связано с различными людьми, которые сыграли для него неоценимую 
роль.
Создание  и  функционирование  первого  научного  краеведческого  центра 
в крае – Семипалатинского филиала РГО внесло существенный вклад в изуче-
ние и развитие культурной жизни Восточного Казахстана. Это был первый опыт 
общественной  организации,  объединивший  в  своих  рядах  представителей  ин-
теллигенции и различных социальных групп, национальностей и политических 
убеждений. Исследователи-краеведы в результате своей деятельности внесли ве-
сомый вклад в изучение природы, населения, сельского хозяйства, промышлен-
ности и истории края. 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
1. Аязбаев Е.М. Исследователь Степного края. Избранные труды Н.Я. Коншина 
/ Е.М. Аязбаев, Г.Т.  Касымова. – Семей. – 2009. – 800 с.
2. Кущ Г.А. К истории Семипалатинска / Г.А. Кущ // Рудный Алтай. – 1977. – 27 
декабря. – С. 2.
3. Восточный Казахстан – древний, молодой. – Оскемен, 2004. – 256 с.
4. К иcтории создания городских, районных и школьных краеведческих музеев 
Восточного  Казахстана  //  Региональный  Вестник  Востока  Усть-Каменогорск:  Изв-во 
ВКГУ им. С. Аманжолова, 2006. – №4. – С. 75-84.
5.  Федорова  Р.  Исследователь  нашего  края:  (К  130-летию  со  дня  рождения 
Е.П. Михаэлиса) / Р.  Федорова // Рудный Алтай. – 1971. – 25 сент.
6. История Семипалатинского общественного центра краеведения в его «Отчетах», 
в «Летописи», «Научных хрониках» и «Очерках», опубликованных в 1903-1931 // «Со-
стояние  и  перспективы  развития  краеведения  в  современных  условиях»,  посвященной 
90-летию академика С.Б. Бейсембаева: матер. респуб. науч.-практич. конф. – Павлодар, 
2002. – С. 77-83.
REFERENCES
1. Ajazbaev E.M., Kasymova G.T. Issledovatel' Stepnogo kraja. Izbrannye trudy N.Ja. 
Konshina, g. Semej 2009, 800 (in Russ).
2. Kushh G.A. K istorii Semipalatinska, Rudnyj Altaj, 1977, 27 dekabrja, 2 (in Russ).
3. Vostochnyj Kazahstan – drevnij, molodoj, Oskemen, 2004, 256 (in Russ).
4. K ictorii sozdanija gordskij, rajonnyh i shkol’nyh kraevedcheskih muzeev Vostoch-
nogo Kazahstana. Regional’nyj Vestnik Vostoka Ust’-Kamenogorsk, - izv-vo VKGU im. S. 
А.А. СУНДЕТПАЕВА

121
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока                № 1 (61), 2014
ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
Amanzholova, 2006, 4, 75-84 (in Russ).
5.  Fedorova  R.  Issledovatel’  nashego  kraja:  K  130-letiju  so  dnja  rozhdenija 
E.P.Mihajelisa), Rudnyj Altaj, 1971, 25 (in Russ).
6. Istorija Semipalatinskogo obshhestvennogo centra kraevedenija v ego Otchetah, v 
Letopisi, Nauchnyh hronikah i Ocherkah, opublikovannyh v 1903-1931, Sostojanie i perspek-
tivy razvitija kraevedenija v sovremennyh uslovijah, posvjashhennoj 90-letiju akademika S.B. 
Bejsembaeva: Mater. respub. nauch. praktich. konf., Pavlodar, 2002, 77-83 (in Russ).
ӘОЖ 811.512.122’42
Б.А. ҚЫРЫҚБАЕВА, К.К. ЕҢСЕБАЕВА 
С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Өскемен қ., Қазақстан
МӘТІН ЛИНГВИСТИКАСЫНЫҢ КЕЙБІР ҚЫРЛАРЫ
Мақалада мәтін лингвистикасы мәтіннің өзі мен құрылымын, категориялары мен 
тілдік бірліктерін, сол сияқты мәтінді, ең алдымен көркем мәтінді құрастыру, тудыру 
және талдау тәсілдерін қарастырады. 
Түйін  сөздер:  мәтін  лингвистикасы,  мәтін  ұғымы,  тілдік  бірліктері,  зерттеу, 
анықтау. 
НЕКОТОРЫЕ ОСОБЕННОСТИ ЛИНГВИСТИКИ ТЕКСТА
В этой статье рассматриваются некоторые особенности строения и анализа линг-
вистики текста.
Ключевые  слова:  лингвистика  текста,  понятие  текста,  языковые  единицы,  ис-
следование, определение.
SOME TEXT LINGUISTICS FEATURES
This article considers some features of the structure and analysis of text linguistics.
Keywords: text linguistics, the notion of text, linguistic units isledovanie, definition.
Қазіргі  заманғы  тіл  ғылымы  тілдің  қатынас  құралы  қызметімен  қатар 
танымдық,  кумулятивтік  қызметіне  айрықша  назар  аударып  келеді,  өйткені 
адамзаттың ақыл-ойының жетілуі нәтижесінде жинақталған әлем туралы білім 
қоры әр ұлттың өзіне тән мінез-құлық, жан-дүниесі, психологиясынан хабардар 
етеді,  адам  баласы  дүниетаным  қабілетінің  қорытындысын  сыртқа  шығарып, 
ұрпақтан-ұрпаққа жеткізеді. Осындай нағыз этностық тіл иесі, халықтың тұрмыс 
тіршілігінің  куәсі,  ұлттық  тілдің  құрамдас  бөлігі,  этнос  болмысын  танытуда 
негізі терең арнаның бірі – жергілікті ерекшеліктері, әдеби тілдің «сыртында» 
жатқан халық тілінің этномәдени бояулы деректері мол сақталған саласы. 
Мәтін лингвистикасы – өзінің теориясы мен практикасы бар, салыстырма-
лы түрде алғанда жас (хх ғасырдың ортасы) дербес ғылым және оқу пәні. Мәтін 

122
№ 1 (61), 2014   
 
 
                                   Regional Bulletin of the East
лингвистикасы мәтін ұғымына негізделіп, оны талдаумен байланыстырады. 
Заманауи  мәтін  лингвистикасы  мәтіннің  өзі  мен  құрылымын,  категория-
лары  мен  тілдік  бірліктерін,  сол  сияқты  мәтінді,  ең  алдымен  көркем  мәтінді 
құрастыру, тудыру және талдау тәсілдерін зерттейді.
Соңғы  отыз  жылда  мәтін  лигвистикасында  үш  дербес  ғылыми  сала 
анықталды:
– жалпы мәтін теориясы (И.Р. Гальперин);
– мәтін грамматикасы (О.И. Москальская); 
– мәтін стилистикасы (И.В. Арнольд, В.В. Одинцов). 
Мәтін лингвистикасы мәтінде қолданылатын түрлі коннотация құралдары 
(функционалды-стилистикалық, эмоционалды-экспрессивті, бағалаушы) ретінде 
стилистикамен, сөйлеу мәдениетімен тығыз байланысты.
Мәтін – мәтін лингвистикасы мен оның практикалық курсының, мәтінді 
лингвистикалық талдау мен әдебиеттанудың ортақ зерттеу объектісі.
Алайда әдебиеттану объектісіне қарағанда мәтін лингвистикасының тал-
дау объектісі кеңірек, себебі ол:
–  тек  көркем  шығарманы  ғана  емес,  барлық  сөйлеу  шығармаларын 
қамтиды;
–  мәтінді  сол  мәтінді  тудырып  тұрған  барлық  тілдік  элементтердің  ком-
бинациясы  ретінде  зерттейді.  Ол  тілдік  арақатынастардың  өзгерістерін,  мәтін 
ішіндегі олардың динамикасын зерделеп, мазмұн тұрғысында мәтіннің идеялық-
тақырыптық және эстетикалық деңгейінде жасақталуын, айтылым тұрғысында-
ғы функциясын белгілейді, ол әдебиеттанумен ұштасады.
Мәтін лингвистикасында мәтіннің негізгі екі объектісі айқындалады:
–  тұтас  сөйлеу  шығармасы  –  сөйлеудің  кең  мағынасындағы  мәтін, 
макромәтін;
–  күрделі  фразалық  тұтастық  немесе  күрделі  синтаксистік  тұтастық  – 
сөйлеудің тар мағынасындағы мәтін, микромәтін.
Мәтін лингвистикасының негізгі мәселелері мен ұғымдары:
– мәтінді талдау;
– мәтін бірліктерін анықтау;
– мәтін категорияларын анықтау;
– мәтін бірліктерін грамматикалық және семантикалық зерттеу.
Мәтінді талдаудың негізгі аспектілері:
– лингвистикалық түсіндірме – қазіргі қазақ әдеби тілін қазіргі әдеби норма-
мен шендестіру тұрғысында тілдік бірліктерді, соның ішінде тілдік бірліктердің 
функциялық-стильдік және стилистикалық бояуын қарастыру;
– семантикалау, ұғымы көмескілеу сөздерді, сол сияқты идеялық-теориялық 
жүктемесі  (лексика-фразеологиялық  деңгейі)  ауырлау  сөздерді  түсіндіру.  Бұл 
Б.А. ҚЫРЫҚБАЕВА, К.К. ЕҢСЕБАЕВА

123
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока                № 1 (61), 2014
мағынада сөйлем мәтіннің бейнелілігі мен тілдің эстетикалық тұрғысынан ста-
тикалы, шартты болып келуін көрсетеді.
Мәтінді талдаудың негізгі деңгейлері:
– бейнелік-тілдік (сөздің бейнелеу құралдары);
– құрылымдық-композициялық;
– идеялық-тақырыптық.
Мәтінді лингвистикалық талдаудың негізгі принциптері:
– историзм принципі (шығарма жазылған тілдік дәуірді ескеру);
–  шығарманың  формасы  мен  мазмұнының  өзара  байланысын,  өзара 
шарттылығын  ескеру  принципі  (мазмұнға,  сондай-ақ  сол  мазмұнның  әсерлік 
сипатын күшейтуге, прагматикалық функциясына бағытталған тіл құралдарын 
ескеру);
–  мәтінді  талдауға  деңгейлік  принцип  (мәтіндегі  тілдік  жүйенің  барлық 
таңбалық деңгейлерін зерттеу);
– жалпы мен жекені үйлестіру принципі (мәтіндегі жалпы тілділік, жалпы 
стильдік,  жалпы  жанрлық  пен  жеке  авторлықтың  өзара  әрекеттестігін  ескеру) 
[1].
Мәтін – қарым-қатынастың негізгі бірлігі. Адамдар жекелеген сөздермен, 
сөйлемдермен емес, мәтіндермен қарым-қатынас жасайды. «Мәтін» ұғымы ерте-
ден болғанымен, терминологиялық ұғымда бертінде қолданыла бастады.
«Мәтін»  (текст)  сөзінің  этимологиясы  латынның  texo  –  «тоқимын», 
«тігемін»,  «өремін»  етістігіне  ұштасады,  textus  –  «мата»,  («ткань»)  дегенді 
білдіреді (орыстың «текстиль» сөзін еске алайық»). Басқаша айтқанда, «мәтін» 
(текст) сөзі семантикасының негізінде «тігу», «өру» метафорасы жатыр. Салы-
стыру  үшін:  «мән-мағынасыз  әлденені  айтуды»  білдіретін,  «плести»  етістігі, 
«сплетни»  зат  есімі  немесе  көне  орыс  кітап  сөзі  «плетение  словес»;  қазіргі 
лингвистер  мен  сыншылардың  еңбектеріндегі  «ткань  текста»  метафорасының 
қолданылуы.
Қазіргі мәтін лингвистикасында даулы мәселелер көп. Айырмашылық, ең 
алдымен, мәтіннің тіл мен сөйлеудің қайсысының жүйесіне жататындығында. 
Мәтіннің коммуникация актісімен шендесуі, оның сөйлеу тудырушы сипа-
ты, мәтіндік қызметтің функционалды қызметі мәтіннің сөйлеу және тек сөйлеу 
құбылысы екеніне сендіреді.
Алайда И.Р. Гальперин, О.И. Москальская, Е.И. Шендельс, Г.В. Колшан-
ский  және  басқа  ғалымдардың  пікірінше,  мәтін  –  тілдің  модельдендірілген 
бірлігі, қарым-қатынаста коммуникативтік аяқталған ойға ие негізгі тілдік бірлік 
ретінде қоғамда қызмет ететін микрожүйе [2].
Мәтіндердің  тілдік  ұйымдастырылуына  және  айтушының  (жазушының) 
коммуникативтік  ниетіне  қарай  Г.А.  Золотова  бес  мәтін  (сөйлеу)  типтерін  не-
ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

124
№ 1 (61), 2014   
 
 
                                   Regional Bulletin of the East
месе  сөйлеу  регистрлерін  бөледі:  репродуктивті  (бейнелеу);  информативтік; 
генеритивтік (ақпаратты жинақтау) – монологқа; волюнтивтік және реактивтік-
диалогқа тән [3].
О.А.  Лаптева  мәтінге  «вербальды  қатынастың  барынша  кешенді  бірлігі» 
деген  анықтама  бере  отырып,  мәтінмен  қоса  «сөйлеу  шығармасы»  ұғымын 
ұсынып, «мәтіннен айырмашылығы: оның басталуы, ортаңғы бөлігі, аяғы бола-
ды, ал мәтінге қатысты мұндай талаптардың болуы міндетті емес. Бұл кез кел-
ген шығарма мәтін бола алады, алайда кез келген мәтін шығарма бола алмайды 
дегенді білдіреді», – десе, зерттеушілердің көпшілігі мәтін – әрқашан тақырыптың 
басталуы, дамуы және аяқталуы бар сөйлеу шығармасы деп есептегендіктен, бұл 
тұжырым даулы [4].
Соңғы жылдары лингвистикалық әдебиетте мәтін терминімен қоса дискурс 
(фр.  discours  –  сөйлеу)  термині  пайда  болды.  Дискурс-экстралингвистикалық 
факторлар  жиынтығындағы  байласымды  мәтін;  оқиға  аспектісінде  алынған 
мәтін; нысанды әлеуметтік іс-қимыл ретінде қарастырылатын сөйлеу; адамдар 
мен олардың сана механизмдерінің әрекеттестігіне қатысушы компонент, яғни 
«нақты өмірмен байланысты» сөйлеу. 
Мәтін  –  мағыналық  және  құрылымдық  аяқталуымен,  автордың  хабарға 
көзқарасымен, хабардың нысандылығымен және прагматикалық ұстанымымен 
сипатталатын ауызша немесе жазбаша формадағы хабар.
Сонымен  бірге  мәтін  ұғымына  қатысты  көптеген  тұжырымдарды 
қарастыра келе, біз мәтінге тән категорияларды ерекше назарға ала отырып, ре-
сей мәтінтанушы ғалымдарының бірнеше анықтамаларын ұсынамыз. Алдымен, 
Лингвистикалық энциклопедиялық сөздікте «Текст (от лат. textus – ткань, спле-
тение,  соединение)  объединенная  смысловой  связью  последовательность  зна-
ковых единиц, основными свойствами которой являются связность, цельность» 
[5].  И.Р.  Гальперин  мәтінді  аяқталған,  объективтелген  жазба  құжат  ретінде,... 
бірқатар  ерекше  бірліктері  мен  атауы  бар,  түрлі  лексикалық,  грамматикалық, 
логикалық,  стилистикалық  байланыстармен  біріктірілген,  белгілі  бір  мақсат 
пен  прагматикалық  бағыты  бар  сөйлеу  шығармашылығының  туындысы  деп 
анықтайды [2].
О.И. Москальская мәтіннің коммуникативтік маңыздылығын айқындай от-
ырып, ... «мәтін» деп, бір жағынан, бір немесе бірнеше сөйлемдерден тұратын, 
сөйлеушінің  ойы  аяқталған,  кез  келген  айтылған  пікірді  түсінсек,  екінші 
жағынан, повесть, роман, газет немесе журнал мақалалары, ғылыми мақалалар, 
түрлі құжаттар тағы басқа осы сияқты тілдесім (речевые) туындылары», – деген 
анықтама береді [6].
«Мәтін»  ұғымын  қалыптастыруда,  түсіндіруде,  талдауда  қазақ  линг-
вист ғалымдары да айтарлықтай еңбек етіп келеді, әсіресе соңғы жиырма жыл 
Б.А. ҚЫРЫҚБАЕВА, К.К. ЕҢСЕБАЕВА

125
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока                № 1 (61), 2014
көлемінде  ғылыми  сапасы  жоғары  талай-талай  зерттеулер  жарық  көрді.  Осы 
тұрғыда Р. Сыздықтың, Б. Шалабайдың, С. Мұстафинаның, З. Ерназарованың, 
Г.  Әзімжанованың,  Г.  Есмағұловтың,  Д.  Әлкебаеваның,  Г.  Әбікенованың, 
А.  Әділованың,  М.  Маретбаеваның,  Г.  Смағұлованың,  Ж.  Қайшығұлованың, 
Г. Кәріпжанованың және т.б. еңбектерін атаймыз.
Қорыта келгенде, мәтін – көпаспектілі, әртүрлі бағытта зерттелетін күрделі 
лингвистикалық құбылыс, ең жоғары коммуникативтік бірлік.
Мәтінді, оның ішінде көркем мәтінді кешенді талдау – көп аспектілі және 
көп  қырлы.  Талдау  жасауға  кірісерден  бұрын  мәтін,  оның  ерекшеліктері  мен 
көбірек белгілі категориялары, сол сияқты әрбір нақты мәтінде олардың қалай 
көрінетіні жайлы түсінік болу керек. Алдымен мәтінге ішінара талдау жүргізіп, 
яғни  не  байланыс  түрлері  мен  құралдарын,  не  мәтінде  информативтік,  конти-
нуум,  модальділік  т.б.  категориялардың  көріну  тәсілдерін  талдап,  содан  кейін 
мәтінді жан-жақты талдауға көшкен жөн.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.  Жармакин  О.Қ.  Мәтін  лингвистикасы:  филология  мамандықтарының 
студенттеріне арналған оқу құралы / О.Қ. Жармакин, Қ.Б.  Мағзұмов. – Павлодар: Кере-
ку, 2011. – 18, 84 б.
2. Гальперин И.Р. Текст как объект лингвистического исследования / И.Р.  Гальпе-
рин. – М.: Наука, 1981. – 17, 20, 183 с.
3.  Золотова  Г.А.  Коммуникативная  грамматика  русского  языка  /  Г.А.  Золотова, 
Н.К. Онипиенко, М.Ю. Сидорова. – М., 1988. – 28, 250 с.
4. Современная русская устная научная речь / Под ред. О.А. Лаптевой. – Красно-
ярск, 1985. – Т. 1. – 357 с.
5. Лингвистический энциклопедический словарь. – М.: Сов. энциклопедия, 1990. 
– 507, 685 с.
6. Москальская И.О. Грамматика текста / И.О. Москальская. – М.: Высшая школа, 
1981. – 12-14, 215 с.
REFERENCES
1. Zharmakin O.M., Magzymov K.B., Matin lingvistikasy filologia mamandytaryny stu-
dentter ne arnalgan oku kyraly, 2011, 84 (in Kaz).
2. Galperin I.R. Tekst kak ob”ekt lingvisticheskogo issledovanija, 1981, 183 (in Russ).
3.  Zolotova  G.A.,  Onipienko  N.K.,  Sidorova  M.U.,  Kommunikativnaja  grammatika 
russkogo jazyka, M, 1988, 250 (in Russ).
4. Pog red. O.A. Laptevoi, Sovremennaja russkaja ustnaja nauchnaja rech’, 1985, 1, 
357 (in Russ).
5. Lingvisticheskij jenciklopedicheskij slovar’, M, 1990, 685 (in Russ).
6. Moskal’skaja I.O. Grammatika teksta, 1981, 215 (in Russ).
ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

126
№ 1 (61), 2014   
 
 
                                   Regional Bulletin of the East
ӘОЖ 811.512.1
М.К. ИБРАЕВА, Б.Н. БИЯРОВ 
С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Өскемен қ., Қазақстан
«КүЛТЕГІН» КІШІ ЖАЗУЫНЫҢ 
АУДАРМАЛАРЫНДАҒЫ СӘТСІЗДІКТЕР
Мақалада «Күлтегін» кіші жазуының аудармаларында кездесетін кейбір сөздердің, 
сөз тіркесі мен сөйлемдердің сәйкессіздіктері туралы қарастырылған.

жүктеу/скачать 5,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: